3. S±maññakaº¹a

1. Visesy±dh²navagga

691. Visesy±dh²na sa½kiºº±, nekatthehya’byayehi ca;
s±’ªgo’p±ªgehi kathyante, kaº¹e vagg± iha kkam±.
692. Guºadabbakriy±sadd±, siyu½ sabbe visesan±;
visesy±dh²nabh±vena, visesyasamaliªgino.
693. Sobhana½ rucira½ s±dhu, manuñña½ c±ru sundara½;
vaggu manorama½ kanta½, h±r² mañju ca pesala½.
694. Bhadda½ v±mañca kaly±ºa½, man±pa½ laddhaka½ subha½;
uttamo pavaro jeµµho, pamukh±n’uttaro varo.
695. Mukhyo padh±na½ p±mokkho, para maggañña muttara½;
paº²ta½ parama½ seyyo, g±maº² seµµha sattam±.
696. Visiµµh±’riya n±ge’ko, sabhagg± mokkha puªgav±;
s²ha kuñjara sadd³l±, d² tu sam±sag± pume.
697. Citta’kkhi p²tijanana, maby±seka masecana½;
iµµha½ tu subhaga½ hajja½, dayita½ vallabha½ piya½.
698. Tucchañca rittaka½ suñña½, ath±’s±rañca pheggu ca;
mejjha½ p³ta½ pavitto tha, aviraddho apaººako.
699. Ukkaµµho ca pakaµµho tha, nih²no h²na l±mak±;
patikiµµha½ nikiµµhañca, ittar±’vajja kucchit±.
700. Adhamo’maka g±rayh±,
mal²no tu mal²maso;
brah± mahanta½ vipula½, vis±la½ puthula½ puthu.
701. Garu’ru vitthiººa matho, p²na½ th³lañca p²vara½;
thullañca vaµharañc± tha, ±cita½ nicita½ bhave.
702. Sabba½ samatta makhila½, nikhila½ sakala½ tath±;
nissesa½ kasiº±’sesa½, samaggañca an³naka½,
703. Bh³ri pahuta½ pacura½, bhiyyo sambahula½ bahu;
yebhuyya½ bahula½ c±tha, b±hira½ parib±hira½.
704. Parosat±d² te, yesa½, para½ matta½ sat±dito;
paritta½ sukhuma½ khudda½, thoka mappa½ kisa½ tanu.
705. Culla½ matte’tthiya½ lesa,
lav±’ºuhi kaºo pume;
sam²pa½ nikaµ±’sanno, pakaµµh±’bhy±sa santika½.
706. Avid³rañca s±manta½, sannikaµµha mupantika½;
sak±sa½ antika½ ñatta½, d³ra½ tu vippakaµµhaka½.
707. Nirantara½ ghana½ sanda½, vira¼a½ pelava½ tanu;
ath± yata½ d²gha matho, nittala½ vaµµa vaµµula½.
708. Ucco tu unnato tuªgo, udaggo ceva ucchito;
n²co rasso v±mano tha, ajimho paguºo uju.
709. A¼±ra½ vellita½ vaªka½, kuµila½ jimha kuñcita½;
dhuvo ca sassato nicco, sad±tana sanantan±.
710. K³µaµµho tve’kar³pena, k±laby±p² pak±sito;
lahu sallahuka½ c±tha, saªkhy±ta½ gaºita½ mita½.
711. Tiºha½ tu tikhiºa½ tibba½, caº¹a½ ugga½ khara½ bhave;
jaªgamañca carañceva, tasa½ ñeyya½ car±cara½.
712. Kampana½ calana½ c±tha, atiritto tath±’dhiko;
th±varo jaªgam± añño, lola½ tu cañcala½ cala½.
713. Taralañca pur±ºo tu, pur±tana sanantan±;
cirantano tha paccaggho, n³tano’bhinavo navo.
714. Kur³ra½ kaµhina½ da¼ha½, niµµhura½ kakkha¼a½ bhave;
anitthyan’to pariyanto, panto ca pacchiman’tim±.
715. Jighañña½ carima½ pubba½, tva’gga½ paµhama m±di so;
patir³po nucchavika½, atha mogha½ niratthaka½.
716. Byatta½ puµa [phuµa½ (s².)] ñca mudu tu, sukum±rañca komala½;
paccakkha½ indriyaggayha½, apaccakkha½ atindriya½.
717. Itar±’ññataro eko, añño bahuvidho tu ca;
n±n±r³po ca vividho, ab±dha½ tu niraggala½.
718. Athe’k±k² ca ekacco, eko ca ekako sam±;
s±dh±raºañca s±mañña½, samb±dho tu ca sa½kaµa½.
719. V±ma½ ka¼evara½ sabya½; apasabya½ tu dakkhiºa½;
paµik³la½ tva’pasabya½, gahana½ kalila½ sam±.
720. Ucc±vaca½ bahubheda½, sa½kiºº±’ kiººa sa½kul±;
katahattho ca kusalo, pav²º±’bhiñña sikkhit±.
721. Nipuºo ca paµu cheko, c±turo dakkha pesal±;
b±lo dattu jalo m³¼ho, mando viññ³ ca b±liso.
722. Puññav± sukat² dhañño, mahuss±ho mah±dhiti;
mah±taºho mahiccho tha, haday² haday±lu ca.
723. Sumano haµµhacitto tha, dummano vimano pyatha;
vad±niyo vadaññ³ ca, d±nasoº¹o bahuppado.
724. Khy±to pat²to paññ±to,
bhiññ±to pathito suto,
vissuto vidito ceva, pasiddho p±kaµo bhave.
725. Issaro n±yako s±m², pat²’s±’dhipat² pabh³;
ayy±’dhip±’dhibh³ net±,
ibbho tva’¹¹ho tath± dhan².
726. D±n±raho dakkhiºeyyo, siniddho tu ca vacchalo;
parikkhako k±raºiko,
±satto tu ca tapparo.
727. K±ruºiko day±lupi, s³rato ussuko tu ca;
iµµhatthe uyyuto c±tha, d²ghasutto cirakriyo.
728. Par±dh²no par±yatto, ±yatto tu ca santako;
pariggaho adh²no ca, sacchando tu ca serini.
729. Anisammak±r² jammo, atitaºho tu lolupo;
giddho tu luddho lolo tha,
kuºµho mando kriy±su hi.
730. K±mayit± tu kamit±, k±mano k±mi k±muko;
soº¹o matto vidheyyo tu,
assavo subbaco sam±.
731. Pagabbho paµibh±yutto, bh²s²lo bh²ru bh²ruko;
adh²ro [av²ro (µ².)] k±taro c±tha,
hi½s±s²lo ca gh±tuko.
732. Kodhano rosano [dosano (s².)] kop²,
caº¹o tvaccantakodhano;
sahano khamano khant±, titikkhav± ca khantim±.
733. Saddh±yutto tu saddh±lu, dhajav± tu dhaj±lu ca [lajj±lutu ca lajjav± (ka.)];
nidd±lu nidd±s²lo tha, bhassaro bh±suro bhave.
734. Naggo digambaro’vattho, ghasmaro tu ca bhakkhako;
e¼am³go tu vattuñca, sotu½ c±’kusalo bhave.
735. Mukharo dummukh±’baddha, mukh± c±ppiyav±dini;
v±c±lo bahug±rayha, vace vatt± tu so vado.
736. Nijo sako attaniyo,
vimhayo’cchariya’bbhuto;
vihattho by±kulo c±tha,
±tat±y² vadhudyato.
737. S²sacchejjamhi vajjho tha, nikato ca saµhon’uju;
s³cako pisuºo kaººe,
japo dhutto tu vañcako.
738. Anisamma hi yo kicca½, puriso vadhabandhan±di m±carati;
avinicchitak±ritt±, sokhalu capaloti viññeyyo.
739. Khuddo kadariyo thaddha, macchar² kapaºo pyatha;
akiñcano daliddo ca, d²no niddhana duggat±.
740. Asambh±vitasampatta½, k±kat±liya muccate;
atha y±canako atth², y±cako ca vanibbako.
741. Aº¹aj± pakkhisapp±d², nar±d² tu jal±buj±;
sedaj± kimi¹a½s±d², dev±d² tvo’ pap±tik±.
742. Jaººutaggho jaººumatto, kappo tu kiñcid³nake;
antaggata½ bhu pariy±, panna mantogadho’gadh±.
743. R±dhito s±dhito c±tha, nippakka½ kuthita½ bhave;
±panno tv±’padappatto, vivaso tvavaso bhave.
744. Nuººo nutt±’tta, khitt± ce’, rit± viddh± tha kampito;
dh³to ±dh³ta calit±, nisita½ tu ca tejita½.
745. Pattabba½ gamma m±pajja½ [±sajja½ (ka.)], pakka½ pariºata½ sam±;
veµhita½ tu valayita½, ruddha½ sa½vuta m±vuta½.
746. Parikkhittañca nivuta½, visaµa½ vitthata½ tata½;
litto tu diddho g³¼ho tu,
gutto puµµho tu posito.
747. Lajjito h²¼ito c±tha, sanita½ dhanita½ pyatha;
sand±nito sito baddho,
k²lito sa½yato bhave.
748. Siddhe nipphanna nibbatt±, d±rite bhinna bhedit±;
channo tu ch±dite c±tha, viddhe chiddita vedhit±.
749. ¾haµo ±bhat±n’²t±,
danto tu damito siy±;
santo tu samito ceva,
puººo tu p³rito bhave.
750. Apac±yito mahito, p³jit±’rahito’ccito;
m±nito c±’pacito ca, tacchita½ tutan³kate.
751. Santatto dh³pito copa,
carito tu up±sito;
bhaµµha½ tu galita½ panna½, cutañca dha½sita½ bhave.
752. P²to pamudito haµµho,
matto tuµµho tha kantito;
sañchinno l³na d±t± tha,
pasattho vaººito thuto.
753. Tinto’lla’dda kilinnon’n±, maggita½ pariyesita½;
anvesita½ gavesita½, laddha½ tu patta muccate.
754. Rakkhita½ gopita½ gutta½, t±ta½ gop±yit±’vit±;
p±lita½ atha ossaµµha½, catta½ h²na½ samujjhita½.
755. Bh±sita½ lapita½ vutt±, bhihit±’khy±ta jappit±;
ud²ritañca kathita½, gadita½ bhaºito’dit±.
756. Avaññ±t±’vagaºit±, paribh³t±’vam±nit±;
jighacchito tu khudito,
ch±to ceva bubhukkhito.
757. Buddha½ ñ±ta½ paµipanna½, vidit±’vagata½ mata½;
gilito kh±dito bhutto,
bhakkhito’jjhohaµ±’sit±.

Iti visesy±dh²navaggo.