Su abhisave, “paradvebh±vo µh±ne”ti tassa dvitta½, atthe abhisavet²ti sutta½, sutra½. S³da paggharaºe, atthe s³det²ti sutta½, rassatta½, bhuj±ditt± dalopo, dvittañca. Su savane, suº±t²ti sota½, sotra½, vuddhi. Ni p±paºe, net²ti netta½, netra½. Vida maªgalle, to dassa, pavitta½, pavitra½. P³ pavane, pun±t²ti pavitta½, pavitra½, ik±r±gamo, vuddhiav±des± ca. Pata gatimhi, patat²ti patta½, patra½, patato t±yat²ti patto, patro. Tanu vitth±re, taññat²ti tanta½, tantra½. Yata yatane, yatta½, yatra½. Y± p±paºe, y±pan± yatr±. Yamu uparame, yanta½, yantra½. Ada bhakkhaºe, adat²ti atta½, atra½. Yuja yoge, yujjat²ti yotta½, yotra½, bhuj±ditt± dh±tvantalopadvitt±ni. Vatu vattane, vatta½, vatra½. Mida sinehane, mijjat²ti mitta½, mitra½. M± parim±ºe, matt± parim±ºa½, dvittarassatt±ni. Eva½ pun±t²ti putto, putro. Kala saªkhy±ne, kalatta½, kalatra½ bhariy±. Vara sa½varaºe, varatta½, varatra½ cammamayayotta½. Vepu kampane, vepat²ti vetta½, vetra½. Gupa sa½varaºe, gotta½, gotra½, “gup±d²nañc±”ti dh±tvantalopo, dvittañca, gatta½ v±, “kvaci dh±t³”ti-±din± uk±rassa ak±ro. D± avakhaº¹ane, d±tta½, d±tra½. Hu havane, aggihutta½. Vaha p±paºe, vahitta½, vahitra½. Cara caraºe, caritta½, caritra½. Muca mocane, mutta½ pass±vo. Bh±sa dittimhi, bhastr± icc±di. 667. Vad±d²hi ºitto gaºe. Vada cara varaiccevam±d²hi dh±t³hi ºittappaccayo hoti gaºe gammam±ne. Vada viyattiya½ v±c±ya½, vadit±na½ gaºo v±ditta½. Cara caraºe, carit±na½ gaºo c±ritta½. Vara varaºe, varit±na½ gaºo v±ritta½. Atha v± caranti tasmi½ parip³rak±rit±y±ti c±ritta½. V±rita½ t±yanti ettha, eten±ti v± v±ritta½. 668. Mid±d²hi ttitiyo. Mida pada ranja tanu dh±iccevam±d²hi dh±t³hi yath±bhidh±na½ tti tiiccete paccay± honti. Mijjati siniyhat²ti metti, dh±tvantalopo. Pajjat²ti patti. Ranja r±ge, ranjati etth±ti ratti. Vitth±r²yat²ti tanti. Dh±ret²ti dh±ti. P± rakkhaºe, p±ti. Vasa niv±se, vasati. 669. Usuranjada½s±na½ da½sassa da¹¹ho ¹ha µh± ca. Usu ranja da½saiccetesa½ dh±t³na½ antare da½sassa da¹¹h±deso hoti, sesehi dh±t³hi ¹ha µhaiccete paccay± honti. Usu d±he, ranja r±ge, ¹ha µhappaccay±, “kvaci dh±t³”ti-±din± dh±tvantalopo, dvitta½, u¹¹ho, raµµha½. Da½sa da½sane, kvippaccayo, kvilopo, da½sassa da¹¹h±deso ca, da¹¹ha½. 670. S³vus±nam³vus±namato tho ca. S³ vu asaiccetesa½ dh±t³na½ ³ u as±na½ ataicc±deso hoti, ante thappaccayo ca. S³ hi½s±ya½, sattha½. Vu sa½varaºe, vattha½. Asa bhuvi, attho. Yad± pana sasu hi½s±ya½, vasa acch±dane, ara gatimh²ti ca dh±tu, tad± “sam±d²hi tha m±”ti thappaccayo, “kvaci dh±t³”ti-±din± dh±tvantalopo, “vagge ghos±”ti-±din± dvitta½, sasat²ti sattha½, vas²yat²ti vattha½, ar²yat²ti attho. 671. Ranjud±d²hi dhadiddakir± kvaci ja da lopo ca. Ranja udiiccevam±d²hi dh±t³hi dha da idda ka iraiccete paccay± honti kvaci, dh±tvant±na½ jad±na½ lopo ca hoti. Ranja r±ge, dhappaccayo, jalopo ca, randha½. Udi pasavanakledanesu sa½pubbo, dappaccayo, samuddo, uddo. Khuda pip±s±ya½, khuddo. Chidi dvidh±karaºe, chiddo. Rudi hi½s±ya½, ruddo, luddo, lo rassa. Bhadi kaly±ºe, bhaddo. Nidi kucch±ya½, nidd±. Muda h±se, mudd±. Dala duggatimhi, iddappaccayo, daliddo. Susa sosane, suca soke v±, kappaccayo, dh±tvantassa kak±ro, sukka½. Vaca viyattiya½ v±c±ya½, vaka ±d±ne v±, vakka½. Saka sattimhi, sakko. Usu d±he, ukk±. Vaja gatimhi, irappaccayo, appaµihata½ vajat²ti vajira½. Mada umm±de, madir±. Eva½ mandira½, rudhira½, ruhira½, rucira½. Badha bandhane, badhiro, badhir±, badhira½, timiro, timira½, siro. Sara hi½s±ya½, sarira½. “Kalila½, salilan”ti-±d²su lo rassa. Kuµilo, kokilo icc±dayo. 672. Paµito hissa heraºa h²raºa. Paµito parassa hiiccetassa dh±tussa heraºa h²raºaiccete ±des± honti. Hi gatimhi paµipubbo, paµipakkhe madditv± gacchat²ti atthe “kvi c±”ti kvippaccayo, kvilopo, imin± heraºa h²raºa±des±, ºalopo, “tesu vuddh²”ti-±din± paµisadd±dissa vuddhi, p±µihera½, p±µih²ra½, yad± pana hara haraºeti dh±tu, tad± paµipakkhe harat²ti “p±µih±riya”miti ºyenapi siddha½. 673. Ka¹y±d²hi ko. Ka¹iiccevam±d²hi dh±t³hi kappaccayo hoti. Ka¹i chedane, kappaccaye kate “kvaci dh±t³”ti-±din±, “niggah²tañc±”ti v± ik±r±nubandhassa dh±tussa niggah²t±gamo, kalopo ca, niggah²tassa vaggantatta½, kaº¹o usu, parim±ºañca. Eva½ ghaµi ghaµµane, ghaºµo, ghaºµ± v±. Vaµi ±vattane, vaµi dh±raºabandhanasaªgh±tesu v±, vaºµo. Kara¹i bh±janatthe, karaº¹o. Ma¹i maº¹anatthe, maº¹o. Sa¹i gumbatthe, saº¹o. Bha¹i bhaº¹atthe, bhaº¹a½. Pa¹i liªgavekallatthe, paº¹o, so eva paº¹ako. Da¹i ±º±ya½, daº¹o. Ra¹i hi½ s±ya½, raº¹o. Ta¹i calanatthe, vitaº¹o. Ca¹i caº¹atthe, caº¹o. Ga¹i sanniccaye, gaº¹o. A¹i aº¹atthe, aº¹o. La¹i jigucch±ya½, laº¹a½. Me¹i kuµilatthe, meº¹o, meº¹ako v±. Era¹i hi½s±ya½, eraº¹o. Kha¹i chedanatthe, khaº¹o. Madi h±se, mando. Idi paramissariye, indo. Cadi icch±kant²su, cando. Khura chedane, khuro icc±di. “Ko”ti vattate. 674. Kh±d±magam±na½ khandhandhagandh±. Kh±da ama gamuiccetesa½ dh±t³na½ khandha andha gandhaiccete ±des± honti, kappaccayo ca hoti. Kh±da bhakkhane, j±tijar±maraº±d²hi sa½s±radukkhehi khajjat²ti khandho. Ama roge, andho. Gamu, sappa gatimhi, gandho. Kvaciggahaºena kalop±bh±ve khandhako, andhako, gandhako. Atha v± r±saµµhena khandho. Gandha s³cane, attano nissayassa gandhanato s³canato gandho. 675. Paµ±d²hyala½. Paµaiccevam±d²hi dh±t³hi, p±µipadikehi ca alappaccayo hoti. Aµa, paµa gatimhi, paµe ala½ samatthanti atthe imin± alappaccayo, “sin”ti am±deso, paµala½, paµal±ni. Tath± kala kalale, kalala½. Kusa chedanabh³ta d±na sañcayesu, kusala½, yad± pana sala l³ l±iti dh±tu, tad± kucchit±na½ salanato, kus±na½ lavanato, kuso viya lavanato v± kusena l±tabbatt± kusalanti appaccayena kappaccayena v± r³pasiddhi veditabb±. Kada made, kadala½. Bhaganda secane, bhagandala½. Mekha kaµivicitte, mekhala½, mekhal± v±. Vakka rukkhatace, vakkala½. Takka rukkhasilese, takkala½. Palla ninnaµµh±ne, pallala½. Sadda harite, saddala½, paralopo. M³la patiµµh±ya½, mul±la½, rassatta½. Bila nissaye, bil±la½. Vida satt±ya½, vid±la½. Ca¹i caº¹ikke, caº¹±lo, d²ghatta½. V± gatigandhanesu, v±la½. Vasa acch±dane, vasalo. Paci vitth±re, pacalo, pañc±lo pañcanna½ r±j³na½ alantipi pañc±lo. Maca core, macalo. Musa theyye, musalo. Gotthu va½se, gotthulo. Puthu vitth±re, puthulo. Bahu saªkhy±ne, bahula½, paralopo. Yad± pana l± ±d±ne iti dh±tu, tad± gotthu½ l±t²ti gotthulo. Eva½ puthulo, bahula½. Maªga maªgalye, maªgala½. Baha vuddhimhi, bahala½. Kamba sañcalane, kambala½. Sabi maº¹ale, sambala½, niggah²t±gamo, sabalo v±. Agga gatikoµille, aggala½. Ma¹i bh³s±ya½, maº¹ala½. Ku¹i d±he, kuº¹ala½ icc±di. 676.Puthassa puthupath±mo v±. Puthaiccetassa dh±tussa puthu pathaiccete ±des± honti, amappaccayo ca hoti v±, kvacatthoya½ v±saddo. Putha vitth±re, patthaµ±ti atthe kvippaccayo, imin± puthassa puthupath±des±, kvilopo. Itthiya½ ²paccayo, “o sare c±”ti sutte casaddena av±deso, puthav², pathav², padhav², thassa vatta½, amappaccaye path±deso, pathamo. 677. Sasv±d²hi tudavo. Sasuiccevam±d²hi dh±t³hi tu duiccete paccay± honti. Sasu hi½s±gat²su, tuppaccayo, “kvaci dh±t³”ti-±din± dh±tvantassa tak±ro, sattu. Jana janane, jattu. Dada d±ne, daddu kuµµhaviseso. Ada bhakkhaºe, addu. Madaumm±de, maddu icc±di. 678. Jh±d²hi ²varo. Cip±dh±iccevam±d²hi dh±t³hi ²varappaccayo hoti. Ci caye, c²yat²ti c²vara½. P± p±ne, p±t²ti p²varo p²no. Dh± dh±raºe, dh²varo kevaµµo. 679. Mun±d²hi ci. Mun±d²hi dh±t³hi ippaccayo hoti, casaddena p±µipadikehi ca. Muna ñ±ºe, mun±t²ti muni, v±dhik±r± na vuddhi. Yata yatane, yatat²ti yati. Agga gatikoµille, aggi. Pata gatimhi, pati. Suca socakammani, suci. Ruca dittimhi, ruci. Isa pariyesane, s²l±diguºe esat²ti isi. Ku sadde, kavi, vuddhi, av±deso ca. Ru sadde, ravi, dadhi, kuµi. Asu khepane, asi. R±ja dittimhi, r±ji. Gapu, sappa gatimhi, sappi. Acca p³j±ya½, acci. Juta dittimhi, joti, nandi, d²pi, kimi, ak±rassa itta½. Tamu kaªkh±ya½, timi. Budha bodhane, bujjhat²ti bodhi. Kasa vilekhane, kasi. Kapi calane, kapi, kali, bali, masi, dhani, hari, ari, giri icc±dayo. P±µipadikato pana mah±li, bhadd±li, maºi, araºi, taraºi, dharaºi, saraºi, dhamaºi, avani, asani, vasani icc±di. 680. Vid±d²hy³ro. Vidaiccevam±d²hi dh±t³hi ³rappaccayo hoti. Vida l±bhe, vanditu½ ala½ an±sannatt±ti atthe ³rappaccayo. Vid³ro, vijj³ro v±, vid³re j±to ved³ro maºi. Vala, valla s±dh±raºabandhanesu, vall³ro. Masa ±masane, mas³ro. Sida siªg±re, sind³ro, niggah²t±gamo. Du gatimhi, d³ro. Ku sadde, k³ro. Kapu hi½s±takkalagandhesu, kapp³ro, dvitta½. Maya gatimhi, may³ro, mahiya½ ravat²ti v± may³roti.
“Vaºº±gamo vaººavipariyayo ca,
dve c±pare vaººavik±ran±s±;
dh±tussa catth±tisayena yogo,
taduccate pañcavidha½ niruttan”ti–
Vuttaniruttilakkhaº±nus±rena “tesu vuddh²”ti-±din±, “kvaci dh±t³”ti-±din± ca r³pasiddhi veditabb±.
Udi pasavanakledanesu, unditumala½ samatthoti und³ro. Khajja bhakkhaºe, kh±ditu½ alanti khajj³ro. Kura akkose, akkositumalanti kur³ro. Su hi½s±ya½, s³ro. 681. Han±d²hi ºunutavo. Hanaiccevam±d²hi dh±t³hi ºu nu tuiccete paccay± honti. ðuppaccaye hana hi½s±gat²su, hanat²ti haºu. Jana janane, j±yat²ti j±ºu, dh±tvantalopo, d²gho. Bh± dittimhi, bh±t²ti bh±ºu. Ri sant±ne, rayat²ti reºu rajo. Khanu avad±raºe, khanti, khaññat²ti v± kh±ºu. Ama gaty±d²su, amat²ti aºu, dh±tvantalopo. Nuppaccaye– ve tantasant±ne, v±yat²ti venu, veºu v±. Dhe p±ne, dh±yati vaccha½ p±yet²ti dhenu, bh±t²ti bh±nu. Tuppaccaye dh± dh±raºe, kriya½, lakkhaºa½ v± dh±ret²ti dh±tu. Si bandhane, s²yati bandh²yat²ti setu. K² dhanaviyoge, ki unnatimhi, uddha½ gacchat²ti ketu. Hi gatimhi, hinot²ti hetu. Jana janane, j±yat²ti jantu. Tanu vitth±re, tanot²ti tantu. Vasa niv±se, vasati ettha phala½ tad±yattavuttit±y±ti vatthu, “kvaci dh±t³”ti-±din± satak±rasa½yogassa tth±deso. 682. Kuµ±d²hiµho. Kuµ±d²hi dh±t³hi µhappaccayo hoti. Kuµa chedane, kuµati chindat²ti kuµµho by±dhi. Kusa chedanap³raºagandhesu, kusat²ti koµµho udara½, dh±tvantalopadvitt±ni. Kaµamaddane, kaµati maddat²ti kaµµha½. Kaºa nim²lane, kaºµho. 683. Manup³rasuº±d²hi ussanusis±. Manu p³ra suºaiccevam±d²hi dh±t³hi, p±µipadikehi ca ussanusa-isaiccete paccay± honti. Manu bodhane, ussa nus±, manate j±n±t²ti manusso, m±nuso v±, dh±tvantassa ±tta½. P³ra d±nap³raºesu, p³rat²ti puriso, rassatta½, poso, rak±rik±r±na½ lopo, vuddhi ca, pure ucce µh±ne set²ti puriso. Suºa hi½s±kulasandh±nesu, suºati kula½ sandahat²ti suºis±. Ku kucchite, kav²yat²ti kar²sa½ mala½, kussa karatta½, d²gho ca. Su hi½s±ya½, andhak±ravidhamanena satt±na½ bhaya½ hi½sat²ti s³riyo, rak±r±gamo, sak±rassa yattañca. Maha p³j±ya½, mahat²ti mahiso, mahiya½ set²tipi mahiso. Si bandhane, s²yati bandh²yat²ti s²sa½ icc±di. 684. Akkharehi k±ra. Akkharehi akkharav±cakehi vaººehi k±rappaccayo hoti. Taddhit±disutte caggahaºena n±mabyapadese sy±dyuppatti, ak±ro, ak±ra½, ak±rena icc±di, ±k±ro, ok±ro, kak±ro, yak±ro, hak±ro, ¼ak±ro. Evak±r±d²su pana kar²yati ucc±r²yat²ti k±ro saddo, eva ca so k±ro c±ti evak±ro. Eva½ dhik±ro, hu½k±ro, s±dhuk±ro.
Ik±ro dh±tuniddese, vikaraºandhitoti ca;
bhavantettha gamiss±di, hanaty±d²ti ñ±pak±.
Uº±dippaccayantanayo.
Tabb±d² º±dayo niµµh±, tave tun±dayo tath±;
m±nant±di uº±d²ti, chaddh± kitakasaªgaho.
Iti padar³pasiddhiya½ kibbidh±nakaº¹o
Sattamo.