Avuddhikabh³v±dinayo.
Tuda byathane, ty±dyuppatti appaccayo, “aññesu c±”ti etth±nuvattita v±ggahaºena tud±d²na½ vuddhi-abh±vova viseso, tudati, tudanti. Tudasi, tudatha. Tud±mi, tud±ma. Kamme “tassa cavagga”icc±din± sadak±rassa yappaccayassa jak±ro dvitta½, tujjate, tujjante. Tujjati, tujjanti, tujjare v±. Tath± tudatu, tudantu. Tude, tudeyya, tudeyyu½. Atudi, tudi½su. Atudi, atudittha. Atudi½, atudimha. Atujjittha, atujji. Tudissati. Atudissa icc±di. Visa pavesane papubbo, so g±ma½ pavisati, pavisanti. Pavisasi, pavisatha. Pavis±mi, pavis±ma. Kamme pavisiyyate, pavisiyyante. Pavisiyyati, pavisiyyanti. Pavissate v±. Tath± pavisatu, pavisantu. Paviseyya. P±visi, pavisi, p±vekkhi pathavi½, “kvaci dh±t³”ti-±din± ajjatanimhi visassa vekkh±deso ca. P±visi½su, pavisi½su. Kamme p±vis²yittha, pavis²yittha, p±vis²yi, pavis²yi. Pavisissati, pavisissanti. Pavis²yissate, pavisissate. P±visissa. P±vis²yissa icc±di. Nuda khepe, nudati, nudanti. Disa atisajjane, uddisati, uddisanti. Likha lekhane, likhati, likhanti. Phusa samphasse, phusati, phusanti icc±di.
Tud±dinayo.
H³, bh³ satt±ya½, ty±dyuppatti “bh³v±dito a”iti appaccayo, “v±”ti adhikicca “lopañcettamak±ro”ti bh³v±dito parassa appaccayassa lopo, “aññesu c±”ti vuddhi. So hoti, te honti, “kvaci dh±t³”ti-±din± parasarassa lopo. Hosi, hotha. Homi, homa. Bh±ve h³yate. Tath± hotu, hontu. Hohi, anak±raparatt± hilopo na bhavati, hotha. Homi, homa. Bh±ve h³yata½. Sattamiya½ saralop±di, heyya, heyyu½. Heyy±si, heyy±tha. Heyy±mi, heyy±ma. Heyya½ v±. Bh±ve h³yetha. Hiyyattaniya½ appaccayalope “kvaci dh±t³”ti-±din± h³dh±tussa ³k±rassa uv±deso. Ahuv±, ahuvu, ahuv³. Ahuva, ahuvo, ahuvattha. Ahuva½, ahuvamha. Ahuvattha, ahuvatthu½. Ahuvase, ahuvavha½. Ahuvi½, ahuvamhase. Bh±ve ah³yattha. Ajjatanimhi “kvaci dh±t³”ti-±din± h³to ²vibhattissa lopo rassatta½, so ahu, lop±bh±ve “karassa k±sattamajjatanimh²”ti ettha “sattamajjatanimh²”ti yogavibh±gena s±gamo, vuddhi, ahosi, ahesu½, “kvaci dh±t³”ti-±din± ok±rassek±ro. Ahavu½ v±. Ahosi, ahosittha. Ahosi½, ahu½, parasarassa lopo, rassattañca, ahosimha, ahumha, rassatta½. Bh±ve ah³yittha. “Hi lopa½ v±”ti ito “lopo, v±”ti ca vattate. 490. Hotissare’hohe bhavissantimhi ssassa ca. H³iccetassa dh±tussa saro eha oha ettam±pajjate bhavissantimhi vibhattimhi, ssassa ca lopo hoti v±. Ik±r±gamo, saralop±di.
Hehiti, hehinti. Hehisi, hehitha. Heh±mi, heh±ma. Lop±bh±ve– hehissati, hehissanti. Hehissasi, hehissatha. Hehiss±mi, hehiss±ma. Oh±dese– hohiti, hohinti. Hohisi, hohitha. Hoh±mi, hoh±ma. Tath± hohissati, hohissanti. Hohissasi, hohissatha. Hohiss±mi, hohiss±ma. Ek±r±dese– heti, henti. Hesi, hetha. Hemi hema. Hessati, hessanti. Hessasi, hessatha. Hess±mi, hess±ma. Bh±ve h³yissate.
K±l±tipattiya½ ahavissa, ahavissa½su. Ahuyissatha icc±di.
H³, bh³ satt±ya½, bh³ it²dha anupubbo, ty±dyuppatti appaccayassa lopavuddhiyo, anubhoti, anubhonti. Anubhosi, anubhotha. Anubhomi, anubhoma.
Kamme anubh³yati, anubh³yanti. Tath± anubhotu, anubhontu. Anubhohi, anubhotha. Anubhomi, anubhoma. Anubh³yatu, anubh³yantu. Anubhave, anubhaveyya. Anubh³yeyya. Anubhosi, anubhavi. Anubhossati, anubhossanti. Anubhossasi, anubhossatha. Anubhoss±mi, anubhoss±ma. Anubhavissati v±. Anubhossa, anubhavissa v± icc±di.
S² saye appaccayalopo, vuddhi ca, seti, senti. Sesi, setha. Semi, sema. Sete, sente icc±di. Appaccayalop±bh±ve– “Sare”ti vattate, dh±tuggahaºañca. 491. E aya. Ek±rassa dh±tvantassa sare pare ay±deso hoti, saralop±di. Sayati, sayanti. Sayasi, sayatha. Say±mi, say±ma. Kamme atipubbo, “kvaci dh±tv±”din± yamhi rassasarassa dh±tvantassa d²gho, atis²yate, atis²yante. Atis²yati, atis²yanti. Bh±ve s²yate.
Tath± setu, sentu. Sehi, setha. Semi, sema. Sayatu, sayantu. Saya, say±hi, sayatha. Say±mi, say±ma. Sayata½, sayanta½. Sayassu, sayavho. Saye, say±mase. Atis²yata½, atis²yanta½. Atis²yatu, atis²yantu. Bh±ve s²yata½.
Saye, sayeyya, sayeyyu½. Atis²yeyya. Bh±ve s²yetha.
Asayi, sayi, asayi½su, sayi½su, asayu½. S±game atisesi, atisesu½. Kamme accas²yittha, accas²yi, atis²yi. Bh±ve s²yittha.
Sayissati, sayissanti. Ik±r±gam±bh±ve sessati, sessanti. Kamme atis²yissatha, atis²yissati. Bh±ve s²yissate.
Asayiss±, asayissa½su. Kamme accas²yissatha icc±di.
N² p±puºane, dvikammakoya½, aja½ g±ma½ neti, nenti. Nesi, netha. Nemi, nema. Lop±bh±ve nayati, nayanti icc±di. Kamme n²yate g±ma½ ajo devadattena, n²yare, n²yante. N²yati, n²yanti.
Tath± netu, nayatu. N²yata½, n²yanta½. Naye, nayeyya. N²yetha, n²yeyya. Anayi, nayi, anayi½su, nayi½su. Vinesi, vinesu½. An²yittha, n²yittha. Nayissati nessati. Nayissate, n²yissate, n²yissati. Anayissa, an²yissa icc±di.
Ýh± gatinivattimhi, “v±”ti vattate. 492. Ýh± tiµµho. Ýh±iccetassa dh±tussa tiµµh±deso hoti v±. Vavatthitavibh±satthoya½ v±saddo, appaccayalopo. Tiµµhati, tiµµhanti. Ýh±ti, µhanti. Lop±bh±ve “kvaci dh±t³”ti-±din± µh±to hak±r±gamo ca rassatta½, sa½pubbo saºµhahati, saºµhahanti. Ette adhiµµheti, adhiµµhenti. Kamme– 493. Yamhi d±dh± m± µh± h± p± maha math±d²nam². Bh±vakammavisaye yamhi paccaye pare d± dh± m± µh± h±p± maha matha iccevam±d²na½ dh±t³na½ anto ²k±ram±pajjate, niccatthoyam±rambho. Upaµµh²yati, upaµµh²yanti. Hak±r±game rassatta½, ²k±r±gamo ca, patiµµhah²yati, patiµµhah²yanti. Bh±ve µh²yate.
Tath± tiµµhatu, tiµµhantu. Ýh±tu, µhantu. Saºµhahatu, saºµhahantu. Tiµµhe, tiµµheyya. Saºµhe, saºµheyya, saºµheyyu½. Saºµhahe, saºµhaheyyu½. Aµµh±si, aµµha½su. Saºµhahi, saºµhahi½su. Pakiµµhissati, patiµµhissanti. Ýhassati, µhassanti. Patiµµhahissati, patiµµhahissanti. Patiµµhissa, patiµµhissa½su. Patiµµhahissa, patiµµhahissa½su icc±di.
P± p±ne, “v±”ti vattate. 494. P± pibo. P±iccetassa dh±tussa pib±deso hoti v±. Vavatthitavibh±satthoya½ v±saddo.
Pibati. Pibatu. Pibeyya. “Kvaci dh±tv±”din± bak±rassa vak±ro, pivati, pivanti. P±ti, p±nti, panti v±. P²yate, p²yante. P²yati, p²yanti. Pivatu. Piveyya. Ap±yi, pivi. Pivissati. Apivissa icc±di.
Asa bhuvi, vibhattuppatti, appaccayalopo, asa it²dha– “Asasm±, antalopo”ti ca vattate. 495. Tissa tthitta½. Asaiccetasm± dh±tumh± parassa tissa vibhattissa tthitta½ hoti, dh±tvantassa lopo ca. Atthi. “V±”ti vattate. 496. Sabbatth±sass±di lopo ca. Sabbattha vibhattippaccayesu ca asaiccet±ya dh±tuy± ±dissa lopo hoti v±, vavatthitavibh±satthoya½ v±saddo. Santi. “Asasm±, antalopo”ti ca adhik±ro. 497. Simhi ca. Asadh±tussa antalopo hoti simhi vibhattimhi ca. Tva½ asi. 498. Thassa tthatta½. Asaiccet±ya dh±tuy± parassa thassa vibhattissa tthatta½ hoti, dh±tvantassa lopo ca. Tumhe attha. “V±”ti vattate. 499. Asasm± mim±na½ mhimh±ntalopo ca. Asaiccet±ya dh±tuy± par±sa½ mi maiccet±sa½ vibhatt²na½ mhimhaiccete ±des± honti v±, dh±tvantassa lopo ca. Amhi, amha. Asmi, asma. 500. Tussa tthutta½. Asaiccet±ya dh±tuy± parassa tussa vibhattissa tthutta½ hoti, dh±tvantassa lopo ca. Atthu. Asass±dilopo ca, santu. ¾hi, attha. Asmi, asma. Sattamiya½ asass±dilopo, “kvaci dh±t³”ti-±din± asato eyya-eyyu½ vibhatt²na½ iy±-iyuñca honti. Siy±, siyu½. Lop±bh±ve “kvaci dh±tv±”din± asato eyy±d²na½ sadh±tvant±na½ ssa ssu ssa ssatha ssa½ ss±ma±des± honti. Evamassa vacan²yo, assu. Assa, assatha. Assa½, ass±ma. Ajjataniya½ ak±r±gamo, d²gho ca, ±si, ±si½su, ±su½. ¾si, ±sittha. ¾si½, ±simha. “V± asass±”ti ca vattate. 501. Asabbadh±tuke bh³. Asasseva dh±tussa bh³±deso hoti v± asabbadh±tuke. Bhavissati, bhavissanti. Abhavissa, abhavissa½su. V±ti kimattha½? ¾su½. Br³ viyattiya½ v±c±ya½, ty±dyuppatti, appaccayalopo ca. “Kvac²”ti vattate. 502. Br³to ² timhi. Br³iccet±ya dh±tuy± paro ²k±r±gamo hoti timhi vibhattimhi kvaci, vuddhiav±des±, saralop±di. Brav²ti, br³ti, “aññesu c±”ti sutt±nuvattitav±ggahaºena br³dh±tussa byañjane vuddhi na hoti, bahuvacane “jhal±namiyuv± sare v±”ti ³k±rassa sare uv±deso, bruvanti. “Kvaci dh±tv±”din± br³to ti-ant²na½ v± a u ±des± br³ssa ±h±deso ca.
¾ha, ±hu. Br³si, br³tha. Br³mi, br³ma. Br³te, bruvante. Br³se, bruvavhe. Bruve, br³mhe. Br³tu, bruvantu. Br³hi, br³tha. Br³mi, br³ma. Br³ta½, bruvanta½. Bruve, bruveyya, bruveyyu½. Bruveyy±si, bruveyy±tha. Bruveyy±mi, bruveyy±ma. Bruvetha, bruvera½. Abruv±, abruv³.
Parokkh±ya½ “br³bh³nam±habh³v± parokkh±yan”ti br³dh±tussa ±ha±deso, saralop±di, supine kira m±ha, ten±hu por±º±, ±ha½su v± icc±di. Ajjataniya½ abravi, abruvi, abravu½. Bravissati. Abravissa icc±di. Hana hi½s±gat²su, timhi kvaci appaccayalopo, hanti, hanati, hananti. Hanasi, hanatha. Han±mi, han±ma. Kamme “tassa cavagga”icc±din± ñatta½, dvittañca, haññate, haññante, haññare. Haññati, haññanti. Hanatu, hanantu. Haneyya. “Hanass±”ti vattate. 503. Vadho v± sabbattha. Hanaiccetassa dh±tussa vadh±deso hoti v± sabbattha vibhattippaccayesu, vavatthitavibh±satthoya½ v±saddo. Vadheti. Vadh²yati. Vadhetu. Vadh²yatu. Vadheyya. Avadhi, avadhi½su. Ahani, ahani½su. Vadhissati, hanissati. Kh±dese paµihaªkh±mi, paµihaniss±mi. Avadhissa, ahanissa icc±di.
H³v±dinayo.
Hu d±n±danahabyappad±nesu, ty±dyuppatti, appaccayo ca, “kvac±divaºº±namekassar±na½ dvebh±vo”ti dvitta½, “pubbobbh±so”ti abbh±sasaññ±. “Abbh±se”ti vattate. 504. Hassa jo. Hak±rassa abbh±se vattam±nassa jo hoti. “Lopañcetta mak±ro”ti appaccayalopo, vuddhi. Juhoti. Lop±bh±ve “jhal±na½, sare”ti ca vattam±ne– 505. Yavak±r± ca. Jhalasaññ±na½ ivaººuvaºº±na½ yak±ravak±r±des± honti sare pareti apadantassa uk±rassa vak±ro.
Juhvati, juhoti, juhvanti, juhonti. Juhvasi, juhosi, juhvatha, juhotha. Juhv±mi, juhomi, juhv±ma, juhoma.
Kamme “kvaci dh±t³”ti-±din± d²gho, h³yate, h³yante. H³yati, h³yanti.
Tath± juhotu, juhontu, juhvantu v±. Juhe, juheyya, juheyyu½. Ajuhavi, ajuhavu½. Ajuhosi, ajuhosu½. Ah³yittha aggi. Juhissati, juhissanti. Juhossati, juhossanti v±. Ajuhissa, ajuhissa½su icc±di.
H± c±ge, pure viya dvebh±vaj±desa appaccayalop±. “Abbh±se”ti vattate. 506. Rasso. Abbh±se vattam±nassa sarassa rasso hoti.
Jah±ti, jahanti. Jah±si, jah±tha. Jah±mi, jah±ma.
Kamme “yamhi d±dh±m±µh±h±p±mahamath±d²nam²”ti dh±tvantassa ²k±ro. H²yate, h²yante, h²yare. H²yati, h²yanti.
Tath± jah±tu, jahantu. Jahe, jaheyya, jaheyyu½. H²yetha, h²yeyya. Ajah±si, ajahi½su, ajah±su½. Pajahi, pajahi½su, pajaha½su, pajahu½. Kamme pajah²yittha, pajah²yi. Pajahissati, pajahissanti. H²yissati, h²yissanti. Pajahissa, pajahissa½su icc±di.
D± d±ne, ty±dyuppatti, dvebh±varassatt±ni, appaccayassa lopo, dad±ti, dadanti. Dad±si, dad±tha. Dad±mi, dad±ma. Dvitt±bh±ve maº¹³kagatiy± “v±”ti vattate. 507. D±dh±tussa dajja½. D±iccetassa dh±tussa sabbassa dajj±deso hoti v±, vavatthitavibh±satthoya½ v±saddo, appaccayalopo. Dajjati, dajjanti. Dajjasi, dajjatha. Dajj±mi, dajj±ma. Dajj±des±bh±ve “lopañcettamak±ro”ti appaccayassa ek±ro, d±na½ deti, denti. Desi, detha. “V±”ti vattate. 508. D±dantassa½ mimesu. D±iccetassa dh±tussa antassa a½ hoti v± mimaiccetesu paresu, niggah²tassa vaggantatta½. Dammi, damma. Demi, dema. Kamme “yamhi d±dh±”icc±din± ²k±ro, d²yate, d²yante. D²yati, d²yanti. D²yyate, d²yyante. D²yyati, d²yyanti v± icc±di.
Dad±tu dadantu. Dad±hi, dad±tha. Dad±mi, dad±ma. Dadata½, dadanta½. Dadassu, dadavho. Dade, dad±mase. Dajjatu, dajjantu icc±di. Detu, dentu. Dehi, detha. Demi, dema. Kamme d²yata½, d²yanta½. D²yatu, d²yantu.
Sattamiya½ dade, dadeyya, dadeyyu½. Dadeyy±si, dadeyy±tha. Dadeyy±mi, dadeyy±ma. Dadetha, dadera½. Dadetho, dadeyy±vho. Dadeyya½, dadeyy±mhe. Dajje, dajjeyya.
“Kvaci dh±t³”ti-±din± eyyass±ttañca, dajj±, dajju½, dajjeyyu½. Dajjeyy±si, dajjeyy±tha. Dajja½, eyy±missa am±deso ca, dajjeyy±mi, dajjeyy±ma. Dvitt±bh±ve deyya, deyyu½. Deyy±si, deyy±tha. D²yetha, d²yeyya.
Hiyyattaniya½ adad±, adad³. Adado, adadattha. Adada½, adadamha. Adadattha, adadamhase. Kamme ad²yittha.
Ajjatanimhi adadi, adadi½su, adadu½. Adajji, adajji½su. Ad±si, ada½su. Ad±si, ado, adittha. Ad±si½, ad±simha, adamha. Ad±d±na½ purindado. Kamme ad²yittha, ad²yyi.
Bhavissantiya½ ik±r±gamo, saralop±di, dadissati, dadissanti. Dajjissati, dajjissanti. Rassatta½, dassati, dassanti. Dassasi, dassatha. Dass±mi, dass±ma. Dassate. D²yissate, d²yissati.
K±l±tipattiya½ adadissa, adajjissa, adajjiss±, adassa, adass±, adassa½su. Ad²yissatha, ad²yissa icc±di.
Dh± dh±raºe, pure viya vibhattuppatti, dvittarassatt±ni, appaccayalopo ca, “dutiyacatutth±na½ paµhamatatiy±”ti dhak±rassa dak±ro, dadh±ti, dadhanti. Apipubbo tassa “tesu vuddh²”ti-±din± ak±ralopo, “kvaci dh±t³”ti-±din± dhak±rassa hak±ro, rassattañca, dv±ra½ pidahati, pidahanti. Dvebh±v±bh±ve nidhi½ nidheti, nidhenti.
Kamme dh²yate, dh²yati, pidh²yate, pidh²yati.
Tath± dadh±tu, pidahatu, nidhetu, nidhentu. Dadhe, dadheyya, pidahe, pidaheyya, nidhe, nidheyya. Dadh±si, pidahi. Dhassati, pidahissati, paridahessati. Adhassa, pidahissa icc±di.
Juhoty±dinayo.
Avuddhik± tud±d² ca, h³v±di ca tath±paro;
juhoty±di catuddheva½, ñeyy± bh³v±dayo idha.
Bh³v±digaºo.