Ghak±rantadh±tu

Lighi bh±sane. Laªgheti, laªghayati. Et±ni buddhavacane appasiddh±nipi lokikappayogadassanavasena ±gat±ni. S±sanasmiñhi bh³v±digaºacur±digaºapariy±pannassa gatyatthav±caka-ullaªghanatthaparid²pakassa dh±tussa r³pa½ at²va pasiddha½.
Laªgha laªghane. Laªgheti, laªghayati.
“Atikara’makar±’cariya, mayhampeta½ na ruccati;
catutthe laªghayitv±na, pañcamiyampi ±vuto”ti

Imasmi½ sattilaªghanaj±take cur±digaºapariy±pannassa gatyatthav±cakassa ullaªghanatthaparid²pakassa laªghadh±tussa “laªghayitv±, laªghayitv±n±”ti r³pe diµµheyeva “laªgheti, laªghayat²”ti r³p±ni diµµh±ni eva honti. Bh±satthav±cakassa pana tath±r³p±ni r³p±ni na diµµh±ni, eva½ santepi pubb±cariyehi d²ghadass²hi abhimatatt± bh±satthav±cik±pi laªghadh±tu atth²ti gahetabb±, eva½ sabbesupi bh³v±digaº±d²su s±sane appasiddh±nampi r³p±na½ s±san±nuk³l±na½ gahaºa½ veditabba½, ananuk³l±nañca appasiddh±na½ cha¹¹ana½.

Agha p±pakaraºe. Agheti, aghayati. Agha½, agho, anagho.
Tattha aghanti dukkha½. “Aghanta½ paµisevissa½. Vane v±¼amig±kiººe. Khaggad²pinisevite”ti ida½ nidassana½. Aghoti kileso. Tena aghena arah± anagho. Tattha aghayanti p±pa½ karonti satt± eten±ti agha½, kinta½? Dukkha½, eva½ agho. Nanu ca sappuris± dukkhahetupi kilesahetupi ca attano sukhatth±ya p±pa½ na karonti. Tath± hi–
“Na paº¹it± attasukhassa hetu,
p±p±ni kamm±ni sam±caranti;
dukkhena phuµµh± khalit±pi sant±,
chand± ca dos± na jahanti dhamman”ti

Vutta½. Eva½ sante kasm± “agha p±pakaraºe”ti dh±tu ca “aghayanti p±pa½ karonti satt± eten±ti aghan”ti-±divacanañca vuttanti? Sacca½, yebhuyyena pana satt± dukkh±dihetu p±pakamma½ karonti, etesu sappuris± eva na karonti, itare karonti. Eva½ p±pakaraºassa hi dukkha½ kileso ca hetu. Tath± hi–

Sukh²pi heke na karonti p±pa½,
avaººasa½saggabhay± puneke;
pah³ sam±no vipulatthacint²,
ki½k±raº± me na karosi dukkhan”ti

Vutta½. Ayañhi g±th± dukkhahetupi satt± p±pa½ karont²ti etamattha½ d²peti. “Kuddho hi pitara½ hanti, kuddho hanti sam±taran”ti aya½ pana kilesahetupi p±pa½ karont²ti etamattha½ d²peti, tasm± amhehi “agha p±pakaraºe”ti-±divacana½ vutta½.

Ghak±rantadh±tur³p±ni.