Tumatthe -lok±nukamp±ya atth±ya hit±ya sukh±ya devamanuss±na½ buddho loke uppajjati. Bhikkh³na½ ph±suvih±r±ya vinayo paññatto iccevam±di. Alamatthappayoge-alamiti arahati paµikkhittesu. Ala½ me buddho, ala½ me rajja½, ala½ bhikkhu pattassa, ala½ mallo mallassa, arahati mallo mallassa. Paµikkhitte ala½ te r³pa½ karaº²ya½, ala½ me hiraññasuvaººena iccevam±di. Maññatippayoge an±dare app±ºini-kaµµhassa tuva½ maññe, kaliªgarassa tuva½ maññe. An±dareti kimattha½? Suvaººa½ viya ta½ maññe. App±ºin²ti kimattha½? Gadrabha½ tuva½ maññe iccevam±di. Gatyatthakammani-g±massa p±dena gato, nagarassa p±dena gato, appo sagg±ya gacchati, saggassa gamanena v±, m³l±ya paµikasseyya saªgho. Dutiy± ca, g±ma½ p±dena gato, nagara½ p±dena gato, appo sagga½ gacchati, sagga½ gamanena v±, m³la½ paµikasseyya saªgho iccevam±di. ¾s²satthe-±yasmato d²gh±yuko hotu, bhadda½ bhavato hotu, kusala½ bhavato hotu, an±maya½ bhavato hotu, sukha½ bhavato hotu, sv±gata½ bhavato hotu, attho bhavato hotu, hita½ bhavato hotu iccevam±di. Sammutippayoge– aññatra saªghasammutiy± bhikkhussa vippavatthu½ na vaµµati, s±dhu sammuti me tassa bhagavato dassan±ya iccevam±di. Bhiyyappayoge– bhiyyoso matt±ya½ iccevam±di. Sattamyatthe– tuyhañcassa ±vi karomi, tassa me sakko p±turahosi iccevam±di. Atthaggahaºena bah³su akkharappayogesu dissati. Ta½ yath±? Upama½ mata kariss±mi, dhamma½ vo desess±mi. S±ratthe ca– desetu bhante bhagav± dhamma½ bhikkh³na½. Tassa ph±su vih±r±ya hoti, etassa pahiºeyya, yath± no bhagav± by±kareyya, tath±pi tesa½ by±kariss±ma kappati samaº±na½ ±yogo, amh±ka½ maºin± attho, kimattho me buddhena, seyyo me attho, bah³pak±r± bhante mah±paj± patigotam² bhagavato, bah³pak±r± bhikkhave m±t±pitaro putt±na½ iccevam±di. Sesesu akkharappayogesupi aññepi payog± payogavicakkhaºehi yojetabb±. Caggahaºa½ vikappanatthav±ggahaº±nuka¹¹hanattha½. Ye keci sadd± sampad±nappayogik± may± nopadiµµh±, tesa½ gahaºattha½ idha vikapp²yati v±saddo. Ta½ yath±? Bhikkhusaªghassa pabh³ aya½ bhagav±, desassa pabh³ aya½ r±j±. Khettassa pabh³ aya½ gahapati, araññassa pabh³ aya½ luddako iccevam±di. Kvaci dutiy± tatiy± pañcam² chaµµh² sattamyatthesu ca. 178, 320. Yodh±ro tamok±sa½. Yo ±dh±ro, ta½ ok±sasañña½ hoti. Sv±dh±ro catubbidho by±piko, opasilesiko, vesayiko s±m²piko c±ti. Tattha by±piko t±va–jalesu kh²ra½ tiµµhati, tilesu tela½, ucch³su raso. Opasilesiko–pariyaªke r±j± seti, ±sane upaviµµho saªgho. Vesayiko–bh³m²su manuss± caranti, antalikkhe v±y³ v±yanti. ¾k±se sakuº± pakkhandanti. S±m²piko–vane hatthino caranti, gaªg±ya½ ghoso tiµµhati, vaje g±vo duhanti, s±vatthiya½ viharati jetavane. Ok±samiccanena kvattho? Ok±se sattam². 279, 292. Yena v± kayirate ta½ karaºa½. Yena v± kayirate, yena v± passati, yena v± suº±ti, ta½ k±raka½ karaºasañña½ hoti. Dattena vihi½ lun±ti, v±siy± kaµµha½ tacchati, pharasun± rukkha½ chindati, kud±lena pathavi½ khaºati, satthena kamma½ karoti. Cakkhun± r³pa½ passati. Karaºamiccanena kvattho? Karaºe tatiy±. 280, 285. Ya½ karoti ta½ kamma½. Ya½ v± karoti, ya½ v± passati, ya½ v± suº±ti, ta½ k±raka½ kammasañña½ hoti. Chatta½ karoti, ratha½ karoti, r³pa½ passati, sadda½ suº±ti, kaºµaka½ maddati, visa½ gilati. Kammamiccanena kvattho? Kammatthe dutiy±. 281, 294. Yo karoti sa katt±. Yo karoti, so kattusañño hoti. Ahin± daµµho naro, garu¼ena hato n±go. Buddhena jito m±ro, upaguttena m±ro bandho. Kattuiccanena kvattho? Kattari ca. 282, 295. Yo k±reti sa hetu. Yo katt±ra½ k±reti, so hetusañño hoti, katt± ca. So puriso ta½ purisa½ kamma½ k±reti so puriso tena purisena kamma½ k±reti, so puriso tassa purisassa kamma½ k±reti. Eva½ h±reti p±µheti p±ceti, dh±reti. Hetuiccanena kvattho? Dh±t³hi ºe ºaya º±pe º±pay± k±rit±ni hetvatthe. 283, 316. Yassa v± pariggaho ta½ s±m². Yassa v± pariggaho, ta½ s±m²sañña½ hoti. Tassa bhikkhuno paµiv²so, tassa bhikkhuno patto, tassa bhikkhuno c²vara½, attano mukha½. S±m²iccanena kvattho? S±mismi½ chaµµh². 284, 283. Liªgatthe paµham±. Liªgatth±bhidh±namatte paµham±vibhatti hoti. Puriso, puris±, eko, dve, ca, v±, he, ahe, re, are. 285, 70. ¾lapane ca. ¾lapanatth± dhike liªgatth±bhidh±namatte ca paµham±vibhatti hoti. Bho purisa, bhavanto puris±, bho r±ja, bhavanto r±j±no, he sakhe, he sakhino. 286, 291. Karaºe tatiy±. Karaºak±rake tatiy±vibhatti hoti. Aggin± kuµi½ jh±peti, manas± ce paduµµhena, manas± ce pasannena, k±yena kamma½ karoti. 287, 299. Sah±diyoge ca. Sah±diyogatthe ca tatiy±vibhatti hoti. Sah±pi gaggena saªgho uposatha½ kareyya, vin±pi gaggena, mahat± bhikkhusaªghena saddhi½, sahassena sama½ mit±. 288, 293. Kattari ca. Kattari ca tatiy±vibhatti hoti. Raññ± hato poso, yakkhena dinno varo, ahin± daµµho naro. 289, 297. Hetvatthe ca. Hetvatthe ca tatiy±vibhatti hoti. Annena vasati, dhammena vasati, vijj±ya vasati, sakk±rena vasati. 290, 298. Sattamyatthe ca. Sattamyatthe ca tatiy±vibhatti hoti. Tena k±lena, tena samayena. (Yena k±lena, yena samayena,) tena kho pana samayena. 291, 299. Yenaªgavik±ro. Yena by±dhimat± aªgena aªgino vik±ro lakkh²yate. Tattha tatiy±vibhatti hoti. Akkhin± k±ºo, hatthena kuº², k±ºa½ passati nettena, p±dena khañjo, piµµhiy± khujjo. 292, 300. Visesane ca. Visesanatthe ca tatiy±vibhatti hoti. Gottena gotamo n±tho, suvaººena abhir³po, tapas± uttamo. 293, 301. Sampad±ne catutth². Sampad±nak±rake catutth²vibhatti hoti. Buddhassa v± dhammassa v± saªghassa v± d±na½ deti, d±t± hoti samaºassa v± br±hmaºassa v±. 294, 305. Namoyog±d²svapi ca. Namoyog±d²svapi ca catutth²vibhatti hoti. Namo te buddha v²ratthu, sotthi paj±na½, namo karohi n±gassa, sv±gata½ te mah±r±ja. 295, 307. Ap±d±ne pañcam². Ap±d±nak±rake pañcam²vibhatti hoti. P±p± citta½ niv±raye, abbh± muttova candim±, bhay± muccati so naro. 296, 314. K±raºatthe ¹ha. K±raºatthe ca pañcam²vibhatti hoti. Ananubodh± appaµivedh± catunna½ ariyasacc±na½ yath±bh³ta½ adassan±. 297, 284. Kammatthe dutiy±. Kammatthe dutiy±vibhatti hoti. G±va½ hanati, v²hayo lun±ti, sattha½ karoti, ghaµa½ karoti, ratha½ karoti, dhamma½ suº±ti, buddha½ p³jeti, v±ca½ bh±sat², taº¹ula½ vacati, cora½ gh±teti. 298, 287. K±laddh±namaccantasa½yoge. K±laddh±na½ accantasa½yoge dutiy±vibhatti hoti. M±sa½ ma½sodana½ bhuñjati, sarada½ ramaº²y± nad², m±sa½ sajjh±yati, yojana½ vanar±ji, yojana½ d²gho pabbato, kosa½ sajjh±yati. Accantasa½yogeti kimattha½? Sa½vacchare bhojana½ bhuñjati. 299, 288. Kammappavadhan²yayutte. Kammappavacan²yayutte dutiy±vibhatti hoti. Ta½ kho pana bhavanta½ gotama½ eva½ kaly±ºo kittisaddo abbhuggato, pabbajitamanupabbaji½su. 300, 286. Gati buddhi bhuja paµha hara kara say±d²na½ k±rite v±. Gati buddhi bhuja paµha hara kara say±d²na½ payoge k±rite dutiy±vibhatti hoti v±. Puriso purisa½ (g±ma½) g±mayati, puriso purisena v±, puriso purisassa v±. Eva½ bodhayati, bhojayati, p±µhayati, h±rayati, k±rayati, say±payati. Eva½ sabbattha k±rite. 301, 215. S±mismi½ chaµµh². S±mismi½ chaµµh²vibhatti hoti. Tassa bhikkhuno paµiv²so, tassa bhikkhuno patto, tassa bhikkhuno c²vara½, attano mukha½. 302, 319. Ok±se sattam². Ok±sak±rake sattam²vibhatti hoti. Gambh²re odakantike, p±pasmi½ ramati mano, bhagavati brahmacariya½ vussati kulaputto. 303, 321. S±missar±dhipati d±y±da sakkh²patibh³ pasutakusalehi ca. S±m² issara adhipati d±y±da sakkh²patibh³ pasutakusala iccetehi payoge chaµµh²vibhatti hoti, sattam² ca. Goº±na½ s±m², goºesu s±m², goº±na½ issaro, goºesu issaro. Goº±na½ adhipati, goºesu adhipati. Goº±na½ d±y±do, goºesu d±y±do. Goº±na½ sakkh², goºesu sakkh², goº±na½ patibh³, goºesu patibh³. Goº±na½ pasuto, goºesu pasuto. Goº±na½ kusalo, goºesu kusalo. 304, 322. Niddh±raºe ca. Niddh±raºatthe ca chaµµh²vibhatti hoti, sattam² ca. Kaºh± g±v²na½ sampannakh²ratam±, kaºh± g±v²su sampannakh²ratam±. S±m± n±r²na½ dassan²yatam±, s±m± n±r²su dassan²yatam±. Manuss±na½ khattiyo s³ratamo, manussesu khattiyo s³ratamo. Pathik±na½ dh±vanto s²ghatamo, pathikesu dh±vanto s²ghatamo. 305, 323. An±dare ca. An±dare chaµµh²vibhatti hoti, sattam² ca. Rudato d±rakassa pabbaji, rudantasmi½ d±rake pabbaji. 306, 289. Kvaci dutiy± chaµµh²namatthe. Chaµµh²namatthe kvaci dutiy±vibhatti hoti. Apissu ma½ aggivessana tisso upam± paµibha½su. 307, 290. Tatiy±sattam²nañca. Tatiy±sattam²na½ atthe ca kvaci dutiy±vibhatti hoti. Sace ma½ samaºo gotamo ±lapissati, tvañca ma½ n±bhibh±sasi. Eva½ tatiyatthe. Pubbaºhasamaya½ niv±setv±, eka½ samaya½ bhagav±. Eva½ sattamyatthe. 308, 317. Chaµµh² ca. Tatiy±sattam²na½ atthe ca kvaci chaµµh²vibhatti hoti. Kato me kaly±ºo, kata½ me p±pa½. Eva½ tatiyatthe. Kusal± naccag²tassa sikkhit± c±turitthiyo, kusalo tva½ rathassa aªgapaccaªg±na½. Eva½ sattamyatthe. Kvac²ti kimattha½? Yo vo ±nanda may± dhammo ca vinayo ca desito paññatto, ±nando atthesu vicakkhaºo. 309, 318. Dutiy±pañcam²nañca. Dutiy±pañcam²nañca atthe kvaci chaµµh²vibhatti hoti. Tassa bhavanti vatt±ro, sahas± kammassa katt±ro, eva½ dutiyatthe. Assavanat± dhammassa parih±yanti, kinnu kho aha½ tassa sukhassa bh±y±mi, sabbe tasanti daº¹assa, sabbe bh±yanti maccuno, bh²to catunna½ ±s²vis±na½ ghoravis±na½, bh±y±mi ghoravisassa n±gassa. Eva½ pañcamyatthe. 310, 324. Kamma karaºa nimittatthesu sattam². Kammakaraºanimittatthesu sattam²vibhatti hoti. Sundar±vuso ime ±j²vak± bhikkh³su abhiv±denti. Eva½ kammatthe. Hatthesu piº¹±ya caranti, pattesu piº¹±ya caranti, pathesu gacchanti. Eva½ karaºatthe. D²pi cammesu haññate, kuñjaro dantesu haññate, eva½ nimittatthe. 311, 325. Sampad±ne ca. Sampad±ne ca sattam²vibhatti hoti. Saªghe dinna½ mahapphala, saªghe gotam² dehi, saªghe te dinne ahañceva p³jito bhaviss±mi. 312, 326. Pañcamyatthe ca. Pañcamyatthe ca sattam²vibhatti hoti. Kadal²su gaje rakkhanti. 313, 327. K±labh±vesu ca. K±labh±vesu ca kattari payujjam±ne sattam²vibhatti hoti. Pubbaºhasamaye gato, s±yanhasamaye ±gato. Bhikkh³su bhoj²yam±nesu gato, bhuttesu ±gato. Gosuduyham±nesu gato, duddh±su ±gato. 314, 328. Upa’jh±dhikissaravacane. Upa-adhiiccetesa½ payoge adhika-issaravacane sattam²vibhatti hoti. Upa kh±riya½ doºo, upa nikkhe kah±paºa½. Adhi brahmadatte pañc±l±, adhi naccesu gotam², adhi devesu buddho. 315, 329. Maº¹itu’ssukkesu tatiy±. Maº¹ita-ussukkaiccetesvatthesu tatiy±vibhatti hoti, sattam² ca. ѱºena pas²dito, ñ±ºasmi½ v± pas²dito, ñ±ºena ussukko, ñ±ºasmi½ v± ussukko tath±gato v± tath±gatagotto v±.
Iti n±makappe k±rakakappo chaµµho kaº¹o.
K±rakakappo niµµhito.