Vedan±paccay±taºh±padavitth±rakath±vaººan±

644. Idh±ti imasmi½ loke, imasmi½ v± s±sane cha taºh± d²pit±. Idh±ti v± imasmi½ vedan±paccay± taºh±pade. Tatth±ti t±su chasu taºh±su.
Ekek±ya sassatadiµµhisahagat±ya, ucchedadiµµhisahagat±ya ca taºh±ya tadabhinandan±nuguºo r³p±d²su pavatti-±k±ro, kevala½ k±mass±davasena pavattiy± visiµµh±k±ratt± vuttappavatti-±k±rato taºh±ya tividhat±.
Mamatten±ti sampiy±yanena, ass±danataºh±ya icceva vutta½ hoti. Tattha putto viya vedan± daµµhabb±, kh²r±dayo viya vedan±ya paccayabh³t± r³p±dayo, kh²r±did±yik± dh±ti viya r³p±dicha¼±rammaºad±yak± cittak±r±dayo cha. Tattha sukhasamphassavatthad±yako tantav±yo, vejjo ras±yatanoj±vasena, tadupatthambhitaj²vitavasena ca dhamm±rammaºassa d±yakoti daµµhabbo. Sabb±pes± aµµhasatappabhed±pi.
¾rammaºapaccayo uppajjam±n±ya ±rammaºamattameva hoti, na upanissayo viya upp±dakoti upp±dakassa upanissayasseva vasena “ekadh±v±”ti vutta½. Upanissayena v± ±rammaº³panissayo saªgahito. Tena ca ±rammaºabh±vena ta½sabh±go aññopi ±rammaºapaccayabh±vo d²pito hot²ti upanissayavaseneva paccayabh±vo vuttoti veditabbo.
“Yasm± v±”ti-±din± na kevala½ vip±kasukhavedan± eva, tissopi pana vedan± vip±k± visesena taºh±ya upanissayapaccayo, avisesena itar± c±ti dasseti. Upekkh± pana santatt±, sukhamicceva bh±sit±ti tasm± s±pi bhiyyo icchanavasena taºh±ya upanissayoti adhipp±yo. Upekkh± pana akusalavip±kabh³t± aniµµhatt± dukkhe avarodhetabb±, itar± iµµhatt± sukheti s± dukkha½ viya, sukha½ viya ca upanissayapaccayo hot²ti sakk± vattu½. “Vedan±paccay± taºh±”ti vacanena sabbassa vedan±vato paccayassa atthit±ya taºhuppattippasaªge tanniv±raºattham±ha “vedan±paccay± c±p²”ti-±di.
Nanu “anusayasah±y± vedan± taºh±ya paccayo”ti vacanassa abh±v± atippasaªganivatti½ na sakk± k±tunti? Na, vaµµakath±ya pavattatt±. Vaµµassa ca anusayavirahe abh±vato anusayasahit±va paccayoti atthato vuttameveta½ hot²ti. Atha v± “avijj±paccay±”ti anuvattam±natt± anusayasahit±va paccayoti viññ±yati. Vedan±paccay± taºh±ti cettha vedan±paccay± eva taºh±, na vedan±ya vin±ti aya½ niyamo icchito, na vedan±paccay± taºh± hotiyev±ti, tasm± atippasaªgo ettha natthi ev±ti.
Vus²matoti vusitavato, vusitabrahmacariyav±sass±ti attho. Vussat²ti v± vus²ti maggo vuccati, so etassa vuttho atth²ti vus²m±, ukkaµµhaniddesena arah±. Aggaphala½ v± pariniµµhitav±satt± “vus²”ti vuccati, ta½ etassa atth²ti vus²m±.