Paµhamajjh±nakath±vaººan±

69. Evanti vuttappak±rena. V²riyasamat±yojanavasena v²thipaµipanna½ bh±van±m±nasa½ paµibh±ganimitteyeva µhapanavasena nimitt±bhimukha½ paµip±dayato assa yogino. Ijjhissat²ti samijjhissati, uppajjissat²ti attho. Anuyogavasen±ti bh±van±vasena. Ses±n²ti ses±ni t²ºi, catt±ri v±. Pakaticitteh²ti p±katikehi k±m±vacaracittehi. Balava…pe… cittekaggat±ni bh±van±balena paµutarasabh±vappattiy±. Parikammatt±ti paµisaªkh±rakatt±. Yadi ±sannatt± upac±rat±, gotrabhuno eva upac±rasamaññ± siy±ti ±ha “sam²pac±ritt± v±”ti. Anacc±sannopi hi n±tid³rapavatt² sam²pac±r² n±ma hoti. Appana½ upecca carant²ti upac±r±ni. Ito pubbe parikamm±nanti n±n±vajjanav²thiya½ parikamm±na½. Etth±ti etesu parikammupac±r±nulomasaññitesu. Sabbantimanti tatiya½, catuttha½ v±. Parittagott±bhibhavanatoti parittassa gottassa abhibhavanato. Ga½t±yat²ti hi gotta½, “parittan”ti pavattam±na½ abhidh±na½, buddhiñca eka½sikavisayat±ya rakkhat²ti parittagotta½. Yath± hi buddhi ±rammaºabh³tena atthena vin± na pavattati, eva½ abhidh±na½ abhidheyyabh³tena. Tasm± so t±ni t±yati rakkhat²ti vuccati. Ta½ pana mahaggat±nuttaravidhura½ k±mataºh±ya gocarabh³ta½ k±m±vacaradhamm±na½ ±veºikar³pa½ daµµhabba½. Mahaggatagottepi imin± nayena attho veditabbo. Bh±vanatoti upp±danato.
Avisesena sabbesa½ sabb± samaññ±ti paµhamanayo gahitaggahaºa½ hot²ti ±ha “aggahitaggahaºen±”ti-±di. N±n±vajjanaparikammameva parikammanti adhipp±yena “paµhama½ v± upac±ran”ti-±di vutta½. Catuttha½ appan±citta½, pañcama½ v± appan±citta½ pubbe vuttanayena sace catuttha½ gotrabhu hot²ti attho. Pañcama½ v±ti -saddo aniyame. Sv±ya½ aniyamo imin± k±raºen±ti dassetu½ “tañca kho khipp±bhiññadandh±bhiññavasen±”ti vutta½. Tattha khipp±bhiññassa catuttha½ appeti, dandh±bhiññassa pañcama½. Kasm± pana catuttha½, pañcama½ v± appeti, na tato paranti ±ha “tato para½ javana½ patat²”ti. Tato pañcamato para½ chaµµha½, sattamañca javana½ patanta½ viya hoti parikkh²ºajavatt±ti adhipp±yo.
Yath± aladdh±sevana½ paµhamajavana½ dubbalatt± gotrabhu½ na upp±deti, laddh±sevana½ pana balavabh±vato dutiya½, tatiya½ v± gotrabhu½ upp±deti, eva½ laddh±sevanat±ya balavabh±vato chaµµha½, sattamampi appet²ti therassa adhipp±yo. Ten±ha “tasm± chaµµhepi sattamepi appan± hot²”ti. Tanti therassa vacana½. Suttasutt±nuloma-±cariyav±dehi anupatthambhitatt± vutta½ “attanomatimattan”ti. “Purim± purim± kusal± dhamm±”ti (paµµh±. 1.1.12) pana suttapadamak±raºa½ ±sevanapaccayal±bhassa balavabh±ve anekantikatt±. Tath± hi aladdh±sevan±pi paµhamacetan± diµµhadhammavedan²y± hoti, laddh±sevan± dutiyacetan± y±va chaµµhacetan± apar±pariyavedan²y±. Catutthapañcamesuyev±ti-±di vuttassevatthassa yuttidassanamukhena nigamanattha½ vutta½. Tattha yadi chaµµhasattama½ javana½ patita½ n±ma hoti parikkh²ºajavatt±, katha½ sattamajavanacetan± upapajjavedan²y±, ±nantariy± ca hot²ti? N±ya½ viseso ±sevanapaccayal±bhena balappattiy±. Kiñcarahi kiriy±vatth±visesato. Kiriy±vatth± hi ±rambhamajjhapariyos±navasena tividh±. Tattha ca pariyos±n±vatth±ya sanniµµh±pakacetan±bh±vena upapajjavedan²y±dit± hoti, na balavabh±ven±ti daµµhabba½. Paµisandhiy± anantarapaccayabh±vino vip±kasant±nassa anantarapaccayabh±vena tath± abhisaªkhatatt±ti ca vadanti. Tasm± chaµµhasattam±na½ pap±t±bhimukhat±ya parikkh²ºajavat± na sakk± niv±retu½. Tath± hi “yath± hi puriso”ti-±di vutta½.
ca pana appan±. Addh±naparicchedoti k±laparicchedo. So panettha sattasu µh±nesu katthaci aparim±ºacittakkhaºat±ya, katthaci ati-ittarakhaºat±ya natth²ti vutto. Na hettha sampuººajavanav²thi addh± labbhati. Tenev±ha “ettha magg±nantaraphalan”ti-±di. Sesaµµh±nes³ti paµhamappan±, lokiy±bhiññ±, maggakkhaºo, nirodh± vuµµhahantassa phalakkhaºoti etesu cat³su µh±nesu.
Ett±vat±ti ettakena bh±van±kkamena esa yog±vacaro paµhama½ jh±na½ upasampajja viharati. Eva½ viharat± ca anena tadeva paµhama½ jh±na½ adhigata½ hoti pathav²kasiºanti sambandho.
70. Tatth±ti tasmi½ jh±nap±µhe. Viviccitv±ti visu½ hutv±. Ten±ha “vin± hutv± apakkamitv±”ti, pajahanavasena apasakkitv±ti attho. Vivicceva k±meh²ti ettha “vivicc±”ti imin± vivecana½ jh±nakkhaºe k±m±na½ abh±vamatta½ vutta½. “Viviccev±”ti pana imin± eka½sato k±m±na½ vivecetabbat±d²panena tappaµipakkhat± jh±nassa, k±mavivekassa ca jh±n±dhigam³p±yat± dassit± hot²ti imamattha½ dassetu½ “paµhama½ jh±nan”ti-±di½ vatv± tamevattha½ p±kaµatara½ k±tu½ “kathan”ti-±di vutta½. “Andhak±re sati pad²pobh±so viy±”ti etena yath± pad²pobh±s±bh±vena rattiya½ andhak±r±bhibhavo, eva½ jh±n±bh±vena sattasantatiya½ k±m±bhibhavoti dasseti.
Etanti pubbapadeyeva avadh±raºavacana½. Na kho pana eva½ daµµhabba½ “k±mehi ev±”ti avadh±raºassa akatatt±. Nissaranti niggacchanti etena, ettha v±ti nissaraºa½. Ke niggacchanti? K±m±, tesa½ k±m±na½ nissaraºa½ pah±na½ tannissaraºa½, tato. Katha½ pana sam±ne vikkhambhane k±m±nameveta½ nissaraºa½, na by±p±d±d²nanti codana½ yuttito, ±gamato ca sodhetu½ “k±madh±t³”ti-±di vutta½. Tattha k±madh±tusamatikkamanatoti sakalassapi k±mabhavassa samatikkamapaµipad±bh±vato. Tena imassa jh±nassa k±mapariññ±bh±vam±ha. K±mar±gapaµipakkhatoti vakkham±navibh±gassa kilesak±massa paccatthikabh±vato. Tena yath± mett± by±p±dassa, karuº± vihi½s±ya, evamida½ jh±na½ k±mar±gassa ujuvipaccan²kabh³tanti dasseti. Evamattano pavattiy±, vip±kappavattiy± ca k±mar±gato, k±madh±tuto ca vinivattasabh±vatt± ida½ jh±na½ visesato k±m±nameva nissaraºa½. Sv±yamattho p±µhagato ev±ti ±ha “yath±h±”ti-±di. K±mañcetamattha½ d²petu½ purimapadeyeva avadh±raºa½ gahita½, uttarapadepi pana ta½ gahetabbameva tath± atthasambhavatoti dassetu½ “uttarapadep²”ti-±di vutta½. Itoti k±macchandato. Esa niyamo. S±dh±raºavacanen±ti avisesavacanena. Tadaªgavikkhambhanasamucchedappaµipassaddhinissaraºavivek± tadaªgavivek±dayo. Cittak±ya-upadhivivek± cittavivek±dayo. Tayo eva idha jh±nakath±ya½ daµµhabb± samucchedavivek±d²na½ asambhavato.
Niddeseti mah±niddese (mah±ni. 1, 7). Tattha hi “udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± kilesak±m± c±”ti uddisitv± “tattha katame vatthuk±m±? Man±piy± r³p±…pe… man±piy± phoµµhabb±”ti-±din± vatthuk±m± niddiµµh±. Te pana k±m²yant²ti k±m±ti veditabb±. Tatthev±ti niddese eva. Vibhaªgeti jh±navibhaªge (vibha. 564). Patthan±k±rena pavatto dubbalo lobho chandanaµµhena chando, tato balav± rañjanaµµhena r±go, tatopi balavataro bahalar±go chandar±go. Nimitt±nubyañjan±ni saªkappeti eten±ti saªkappo, tath±pavatto lobho, tato balav± rañjanaµµhena r±go, saªkappanavaseneva pavatto tatopi balavataro saªkappar±goti. Sv±ya½ pabhedo ekasseva lobhassa pavatti-±k±ravasena, avatth±bhedavasena ca veditabbo yath± “vaccho dammo bal²baddo”ti. Ime kilesak±m±. K±ment²ti k±m±, k±menti eteh²ti v±.
Evañhi sat²ti eva½ ubhayesampi k±m±na½ saªgahe sati. Vatthuk±mehip²ti “vatthuk±mehi viviccev±”tipi attho yujjat²ti eva½ yujjam±natthantarasamuccayattho pi-saddo, na kilesak±masamuccayattho. Kasm±? Imasmi½ atthe kilesak±mehi vivekassa dutiyapadena vuttatt±. Ten±ti vatthuk±mavivekena. K±yaviveko vutto hoti puttad±r±dipariggahavivekad²panato. Purimen±ti k±yavivekena. Etth±ti “vivicceva k±mehi, vivicca akusalehi dhammeh²”ti etasmi½ padadvaye, ito v± niddh±rite vivekadvaye. Akusala-saddena yadipi kilesak±m±, sabb±kusal±pi v± gahit±, sabbath± pana kilesak±mehi viveko vuttoti ±ha “dutiyena kilesak±mehi vivekavacanato”ti. Dutiyen±ti ca cittaviveken±ti attho. Etesanti yath±vutt±na½ dvinna½ pad±na½, niddh±raºe ceta½ s±mivacana½. Taºh±disa½kiles±na½ vatthuno pah±na½ sa½kilesavatthuppah±na½. Lolabh±vo n±ma tattha tattha r³p±d²su taºhupp±do, tassa hetu vatthuk±m± eva veditabb±. B±labh±vo avijj±, duccintitacintit±di v±, tassa ayonisomanasik±ro, sabbepi v± akusal± dhamm± hetu. K±maguº±dhigamahetupi p±º±tip±t±di-asuddhapayogo hot²ti tabbivekena payogasuddhi vibh±vit±. Taºh±sa½kilesasodhanena, vivaµµ³panissayasa½va¹¹hanena ca ajjh±sayavisodhana½ ±sayaposana½. K±mes³ti niddh±raºe bhumma½.
Anekabhedoti k±m±savak±mar±gasa½yojan±divasena, r³pataºh±divasena ca anekappabhedo. K±macchandoyev±ti k±masabh±voyeva chando, na kattukamyat±chando, n±pi kusalacchandoti adhipp±yo. Jh±napaµipakkhatoti jh±nassa paµipakkhabh±vato ta½hetu tannimitta½ visu½ vutto. Akusalabh±vas±maññena aggahetv± visu½ sar³pena gahito. Yadi kilesak±mova purimapade vutto, katha½ bahuvacananti ±ha “anekabhedato”ti-±di.
Aññesampi diµµhim±na-ahirik±nottapp±d²na½, ta½sahitaphass±d²nañca. Upari vuccam±n±ni jh±naªg±ni uparijh±naªg±ni, tesa½ attano paccan²k±na½ paµipakkhabh±vadassanato tappaccan²kan²varaºavacana½. N²varaº±ni hi jh±naªgapaccan²k±ni tesa½ pavattiniv±raºato. Sam±dhi k±macchandassa paµipakkho r±gappaºidhiy± ujuvipaccan²kabh±vato, n±n±rammaºehi palobhitassa paribbhamantassa cittassa sam±dh±nato ca. P²ti by±p±dassa paµipakkh± p±mojjena sam±nayogakkhematt±. Vitakko thinamiddhassa paµipakkho yoniso saªkappanavasena savipph±rapavattito. Sukha½ av³pasam±nut±pasabh±vassa uddhaccakukkuccassa paµipakkha½ v³pasantas²talasabh±vatt±. Vic±ro vicikicch±ya paµipakkho ±rammaºe anumajjanavasena paññ±paµir³pasabh±vatt±. Mah±kacc±nattherena desita½ piµak±na½ sa½vaººan± peµaka½, tasmi½ peµake.
Pañcak±maguºabhedavisayass±ti r³p±dipañcak±maguºavisesavisayassa. ¾gh±tavatthubhed±divisay±nanti by±p±davivekavacanena “anattha½ me acar²”ti (d². ni. 3.340; a. ni. 9.29; vibha. 960) ±di-±gh±tavatthubhedavisayassa dosassa, moh±dhikehi thinamiddh±d²hi vivekavacanena paµicch±danavasena dukkh±dipubbant±dibhedavisayassa mohassa vikkhambhanaviveko vutto. K±mar±gaby±p±datadekaµµhathinamiddh±divikkhambhakañceta½ sabb±kusalapaµipakkhasabh±vatt±. Sabbakusal±na½ tena sabh±vena sabb±kusalappah±yaka½ hoti, hontampi k±mar±g±divikkhambhanasabh±vameva hoti ta½sabh±vatt±ti avisesetv± n²varaº±kusalam³l±d²na½ “vikkhambhanaviveko vutto hot²”ti ±ha.
71. Yath±paccaya½ pavattam±n±na½ sabh±vadhamm±na½ natthi k±ci vasavattit±ti vasavattibh±vaniv±raºattha½ “vitakkana½ vitakko”ti vutta½. Tayida½ “vitakkana½ ²disamidan”ti ±rammaºassa parikappananti ±ha “³hananti vutta½ hot²”ti. Yasm± citta½ vitakkabalena ±rammaºa½ abhiniru¼ha½ viya hoti, tasm± so ±rammaº±bhiniropanalakkhaºo vutto. Yath± hi koci r±javallabha½, ta½sambandhina½ mitta½ v± niss±ya r±jageha½ ±rohati anupavisati, eva½ vitakka½ niss±ya citta½ ±rammaºa½ ±rohati. Yadi eva½, katha½ avitakka½ citta½ ±rammaºa½ ±rohat²ti? Vitakkabaleneva. Yath± hi so puriso paricayena tena vin±pi nir±saªko r±jageha½ pavisati, eva½ paricayena vitakkena vin±pi avitakka½ citta½ ±rammaºa½ ±rohati. Paricayen±ti ca sant±ne pavattavitakkabh±van±saªkh±tena paricayena. Vitakkassa hi sant±ne abhiºha½ pavattassa vasena cittassa ±rammaº±bhiruhaºa½ ciraparicita½. Tena ta½ kad±ci vitakkena vin±pi tattha pavattateva. Yath± ta½ ñ±ºasahita½ hutv± sammasanavasena ciraparicita½ kad±ci ñ±ºavirahitampi sammasanavasena pavattati, yath± v± kilesasahita½ hutv± pavatta½ sabbaso kilesarahitampi paricayena kilesav±san±vasena pavattati, eva½sampadamida½ daµµhabba½. ¾dito, abhimukha½ v± hanana½ ±hanana½. Parito, parivattetv± v± ±hanana½ pariy±hanana½. “R³pa½ r³pa½, pathav² pathav²”ti ±koµentassa viya pavatti “±hanana½, pariy±hananan”ti ca veditabba½. ¾nayana½ cittassa ±rammaºe upanayana½, ±ka¹¹hana½ v±.
Anusañcaraºa½ anuparibbhamana½. Sv±ya½ viseso sant±namhi labbham±no eva sant±ne p±kaµo hot²ti daµµhabbo. Sesesupi eseva nayo. Anumajjana½ ±rammaºe cittassa anumasana½, parimajjananti attho. Tath± hi vic±ro “parimajjanahattho viya, sañcaraºahattho viy±”ti ca vutto. Tatth±ti ±rammaºe. Sahaj±t±na½ anuyojana½ ±rammaºe anuvic±raºasaªkh±ta-anumajjanavaseneva veditabba½. Anuppabandhana½ ±rammaºe cittassa avicchinnassa viya pavatti. Tath± hi so “anusandh±nat±”ti (dha. sa. 8) niddiµµho. Teneva ca “ghaº¹±nuravo viya, paribbhamana½ viy±”ti ca vutto.
Katthac²ti paµhamajjh±ne, parittacittupp±desu ca. Vic±rato o¼±rikaµµhena, vic±rasseva ca pubbaªgamaµµhena anuravato o¼±riko, tassa ca pubbaªgamo ghaº¹±bhigh±to viya vitakko. Yath± hi ghaº¹±bhigh±to paµham±bhinip±to hoti, eva½ ±rammaº±bhimukhaniropanaµµhena vitakko cetaso paµham±bhinip±to hoti. Abhigh±ta-ggahaºena cettha abhigh±tajo saddo gahitoti veditabbo. Vipph±rav±ti vicalanayutto saparipphando. Paribbhamana½ viya parissay±bh±vav²ma½sanattha½. Anuppabandhena pavattiyanti upac±re v± appan±ya½ v± sant±nena pavattiya½. Tattha hi vitakko niccalo hutv± ±rammaºa½ anupavisitv± viya pavattati, na paµham±bhinip±te. P±kaµo hot²ti vitakkassa viseso abhiniropan±k±ro o¼±rikatt± paµhamajjh±ne p±kaµo hoti, tadabh±vato pañcakanaye dutiyajjh±ne vic±rassa viseso anumajjan±k±ro p±kaµo hoti.
V±laº¹upaka½ e¼akalom±d²hi katacumbaµaka½. Upp²¼anahatthoti piº¹assa upp²¼anahattho. Tasseva ito cito ca sañcaraºahattho. Maº¹alanti ka½sabh±jan±d²su kiñci maº¹ala½ vaµµalekha½ karontassa. Yath± pupphaphalas±kh±di-avayavavinimutto avijjam±nopi rukkho “sapuppho saphalo”ti vohar²yati, eva½ vitakk±di-aªgavinimutta½ avijjam±nampi jh±na½ “savitakka½ savic±ran”ti vohar²yat²ti dassetu½ “rukkho viy±”ti-±di vutta½. Jh±nabh±van±ya puggalavasena desetabbatt± “idha bhikkhu vivicceva k±meh²”ti-±din± puggal±dhiµµh±nena jh±n±ni uddiµµh±n²ti. Yadipi vibhaªge puggal±dhiµµh±n± desan± kat±, attho pana tatr±pi vibhaªgepi yath± idha “imin± ca vitakken±”ti-±din± dhammavasena vutto, evameva daµµhabbo, paramatthato puggalasseva abh±vatoti adhipp±yo. Attho…pe… daµµhabbo jh±nasamaªgino vitakkavic±rasamaªgit±dassanena, jh±nasseva ca savitakkasavic±rat±ya vuttatt±ti eva½ v± ettha attho daµµhabbo.
Vivek±ti vivek± hetubh³t±ti viveka-saddassa bh±vas±dhanata½ sandh±y±ha. Viveketi kattus±dhanata½, kammas±dhanata½ v±. “Vivitto”ti hi imin± n²varaºehi vin±bh³to tehi vivecitoti ca s±dhanadvayampi saªgahitamev±ti.
72. P²ºayat²ti tappeti, va¹¹heti v±. Sampiy±yanalakkhaº±ti paritussanalakkhaº±. P²ºanaras±ti paribr³hanaras±. Pharaºaras±ti paº²tar³pehi k±yassa by±panaras±. Udaggabh±vo odagya½. Khuddik± lahu½ lomaha½sanamatta½ katv± bhinn± na puna uppajjati. Khaºik± bahula½ uppajjati. Ubbegato pharaº± niccalatt±, ciraµµhitikatt± ca paº²tatar±. Cetiyaªgaºa½ gantv±ti puººavallikavih±re cetiyaªgaºa½ gantv±. Pakatiy± diµµh±rammaºavasen±ti pubbe mah±cetiya½ gahit±rammaºavasena. Citrageº¹uko vicitr±k±rena katageº¹uko. Upanissayeti sam²pe, tassa v± vih±rassa nissayabh³te, gocaraµµh±nabh³teti attho.
Ghar±jireti gehaªgaºe. Pabbatasikhare katacetiya½ “±k±sacetiyan”ti vutta½. Gahitanimittenev±ti cetiyavandana½, dhammassavanañca uddissa “dhaññ± vatime”ti-±din± gahitakusalanimitteneva k±raºabh³tena. Gahita½ v± nimitta½ eten±ti gahitanimitta½, vutt±k±rena pavattacitta½, tena gahitanimitteneva cittena saha. Pakkhandanti anupaviµµha½. Anuparipphuµanti anu anu samantato phuµa½, sabbaso anuvisaµanti attho.
Passaddhiy± nimittabh±vena gabbha½ gaºhant². Parip±canavasena parip±ka½ gacchant². Appan±sampayutt±va p²ti appan±sam±dhip³rik±. Khaºikasam±dhip³rik± ca upac±rasam±dhip³rik± ca appan±sam±dhissa vid³ratar±ti tadubhaya½ an±masanto “t±su y± appan±sam±dhiss±”ti-±dim±ha Sam±dhisampayoga½ gat±ti pubbe upac±rasam±dhin± sampayutt± hutv± anukkamena va¹¹hitv± appan±sam±dhin± sampayoga½ gat±.
73. Sukhayat²ti sukha½, attan± sampayuttadhamme laddhass±de karot²ti attho. Sv±ya½ kattuniddeso pariy±yaladdho dhammato aññassa kattu nivattanattho, nippariy±yena pana bh±vas±dhanameva labbhat²ti “sukhana½ sukhan”ti vutta½. Iµµhasabh±vatt± ta½samaªg²puggala½, sampayuttadhamme v± attani s±dayat²ti s±ta½ da-k±rassa ta-k±ra½ katv±. S±ta½ “madhuran”ti vadanti. S±ta½ lakkhaºa½ etass±ti s±talakkhaºa½. Upabr³hana½ sampayuttadhamm±na½ sa½va¹¹hana½. Dukkha½ viya avissajjetv± adukkhamasukh± viya anajjhupekkhitv± anu anu gaºhana½, upak±rit± v± anuggaho. Katthaci paµhamajjh±n±dike. Paµil±bhatuµµh²ti paµil±bhavasena uppajjanakatuµµhi. Paµiladdharas±nubhavananti paµiladdhassa ±rammaºarasassa anubhavananti sabh±vato p²tisukh±ni vibhajitv± dasseti. Yattha p²ti, tattha sukhanti vitakkassa viya itarena p²tiy± sukhena accantasa½yogam±ha. “Yattha sukha½, tattha na niyamato p²t²”ti vic±rassa viya vitakkena sukhassa p²tiy± anaccantasa½yoga½. Tena accant±naccantasa½yogit±ya p²tisukh±na½ visesa½ dasseti. Ka½ t±renti etth±ti kant±ra½, nirudakamaruµµh±na½. Vanameva vananta½. Tasmi½ tasmi½ samayeti iµµh±rammaºassa paµil±bhasamaye, paµiladdhassa ras±nubhavanasamaye, vanacch±y±d²na½ savanadassanasamaye, pavesaparibhogasamaye ca. P±kaµabh±vatoti yath±kkama½ p²tisukh±na½ vibh³tabh±vato.
Vivekaja½ p²tisukhanti ettha purimasmi½ atthe vivekajanti jh±na½ vutta½. P²tisukhasaddato ca atthi-atthavisesato “assa jh±nassa, asmi½ v± jh±ne”ti ettha a-k±ro daµµhabbo. Dutiye p²tisukhameva vivekaja½. “Vivekaja½p²tisukhan”ti ca aññapadatthasam±so, paccattaniddesassa ca alopo kato. Lope v± sati “vivekajap²tisukhan”ti p±µhoti aya½ viseso.
Upasampajj±ti ettha upa-sa½-sadd± “upalabbhati, sa½bhuñjat²”ti-±d²su viya niratthak±ti dassetu½ “upagantv±”ti-±di½ vatv± puna tesa½ s±tthakabh±va½ dassetu½ “upasamp±dayitv±”ti-±di vutta½, tasm± patv±, s±dhetv±ti v± attho. Iriyanti kiriya½. Vutti±d²ni tasseva vevacan±ni. P±lan±ti hi eka½ iriy±pathab±dhana½ iriy±pathantarehi rakkhaº±.