Nirodhaniddesakath±
554. Dukkhanirodhaniddese yo tass±yeva taºh±y±ti-±din± nayena samudayanirodho vutto, so kasm±ti ce? Samudayanirodhena dukkhanirodho. Samudayanirodhena hi dukkha½ nirujjhati, na aññath±. Ten±ha–
“Yath±pi m³le anupaddave da¼he,
chinnopi rukkho punadeva r³hati;
evampi taºh±nusaye an³hate,
nibbattat² dukkhamida½ punappunan”ti. (Dha. pa. 338).
Iti yasm± samudayanirodheneva dukkha½ nirujjhati, tasm± bhagav± dukkhanirodha½ desento samudayanirodheneva desesi. S²hasam±navuttino hi tath±gat±. Te dukkha½ nirodhent± dukkhanirodhañca desent± hetumhi paµipajjanti, na phale. Suv±navuttino pana titthiy±. Te dukkha½ nirodhent± dukkhanirodhañca desent± attakilamath±nuyogadesan±d²hi phale paµipajjanti, na hetumh²ti. Eva½ t±va dukkhanirodhassa samudayanirodhavasena desan±ya payojana½ veditabba½. 555. Aya½ panattho– tass±yeva taºh±y±ti tass± “ponobbhavik±”ti vatv± k±mataºh±divasena vibhattataºh±ya. Vir±go vuccati maggo. “Vir±g± vimuccat²”ti (ma. ni. 1.245; sa½. ni. 3.14) hi vutta½. Vir±gena nirodho vir±ganirodho. Anusayasamuggh±tato aseso vir±ganirodho asesavir±ganirodho. Atha v± vir±goti pah±na½ vuccati, tasm± aseso vir±go aseso nirodhoti evampettha yojan± daµµhabb±. Atthato pana sabb±neva et±ni nibb±nassa vevacan±ni. Paramatthato hi dukkhanirodho ariyasaccanti nibb±na½ vuccati. Yasm± pana ta½ ±gamma taºh± virajjati ceva nirujjhati ca, tasm± vir±goti ca nirodhoti ca vuccati. Yasm± ca tadeva ±gamma tass± c±g±dayo honti, k±maguº±layesu cettha ekopi ±layo natthi, tasm± “c±go paµinissaggo mutti an±layo”ti vuccati. 556. Tayida½ santilakkhaºa½, accutirasa½, ass±sakaraºarasa½ v±, animittapaccupaµµh±na½, nippapañcapaccupaµµh±na½ v±.