5. Sabbamatth²tikath±vaººan±
1. V±dayuttivaººan±
282. Sabba½ atth²ti ettha yasm± paccuppanna½ viya at²t±n±gatampi dharam±nasabh±vanti parav±dino laddhi, tasm± sabbanti k±lavibh±gato at²t±dibheda½ sabba½. So pana “yampi natthi, tampi atth²”ti k±lavimuttassa vasena anuyogo, ta½ atippasaªgadassanavasena parav±dipaµiññ±ya dos±ropana½. Nayadassana½ v± at²t±n±gat±na½ natthibh±vassa. Atth²ti pana aya½ atthibh±vo yasm± desak±l±k±radhammehi vin± na hoti, tasm± ta½ t±va tehi saddhi½ yojetv± anuyoga½ dassetu½ “sabbattha sabbamatth²”ti-±din± p±¼i pavatt±. Tattha yadipi sabbatth±ti ida½ s±maññavacana½, ta½ pana yasm± visesaniviµµha½ hoti, parato ca sabbes³ti dhamm± vibh±gato vuccanti, tasm± o¼±rikassa p±kaµassa r³padhammasamud±yassa vasena attha½ dassetu½ aµµhakath±ya½ “sabbatth±ti sabbasmi½ sar²re”ti vutta½, nidassanamatta½ v± eta½ daµµhabba½. Tath± ca k±º±dak±pilehi paµiññ±yam±n± ±k±sak±l±disattapakatipuris± viya parav±din± paµiññ±yam±na½ sabba½ sabbaby±p²ti ±pannameva hot²ti. “Sabbattha sar²re”ti ca “tile telan”ti viya by±pane bhummanti sar²rapariy±pannena sabbena bhavitabbanti vutta½ “sirasi p±d±…pe… attho”ti. Sabbasmi½ k±le sabbamatth²ti yojan±. Etasmi½ pakkheyevassa aññav±do parid²pito siy± “ya½ atthi, attheva ta½, ya½ natthi, nattheva ta½, asato natthi sambhavo, sato natthi vin±so”ti. Eva½ sabben±k±rena sabba½ sabbesu dhammesu sabba½ atth²ti atthoti sambandho. Imehi pana pakkhehi “sabba½ sabbasabh±va½, anekasattinicit±bh±v± asato natthi sambhavo”ti v±do parid²pito siy±. Yogarahitanti kenaci yutt±yuttalakkhaºasa½yogarahita½. Ta½ pana ekasabh±vanti sa½yogarahita½ n±ma atthato ekasabh±va½, ekadhammoti attho. Etena devav±d²na½ brahmadassana½ atthev±tiv±do parid²pito siy±. Atth²ti pucchat²ti yadi sabbamatth²ti tava v±do, yath±vutt±ya mama diµµhiy± samm±diµµhibh±vo atth²ti ekantena tay± sampaµicchitabbo, tasm± “ki½ so atth²”ti pucchat²ti attho.
V±dayuttivaººan± niµµhit±.