(10.) Dasakaniddesavaººan±
966. Dasakaniddese kiles± eva kilesavatth³ni. ¾gh±tavatth³ni panettha “anattha½ me acar²”ti-±d²na½ vasena avikopetabbe kh±ºukaºµak±dimhipi aµµh±ne uppann±gh±tena saddhi½ vutt±ni. 970. Micchattesu micch±ñ±ºanti p±pakiriy±su up±yacint±vasena p±pa½ katv± ‘sukata½ may±’ti paccavekkhaº±k±rena uppanno moho. Micch±vimutt²ti avimuttasseva sato vimuttasaññit±. Sesa½ sabbattha utt±natthamev±ti.
Dasakaniddesavaººan±.
Taºh±vicaritaniddesavaººan±
973. Taºh±vicaritaniddese taºh±vicarit±n²ti taºh±samud±c±r± taºh±pavattiyo. Ajjhattikassa up±d±y±ti ajjhattika½ khandhapañcaka½ up±d±ya. Idañhi upayogatthe s±mivacana½. Asm²ti hot²ti yadeta½ ajjhatta½ khandhapañcaka½ up±d±ya taºh±m±nadiµµhivasena sam³hag±hato ‘asm²’ti hoti, tasmi½ sat²ti attho. Itthasm²ti hot²ti-±d²su pana eva½ sam³hato ‘ahan’ti gahaºe sati tato anupanidh±ya ca upanidh±ya c±ti dvidh± gahaºa½ hoti. Tattha anupanidh±y±ti añña½ ±k±ra½ anupagamma sakabh±vameva ±rammaºa½ katv± ‘itthasm²’ti hoti; khattiy±d²su ‘ida½pak±ro ahan’ti eva½ taºh±m±nadiµµhivasena hot²ti attho. Ida½ t±va anupanidh±ya gahaºa½. Upanidh±ya gahaºa½ pana duvidha½ hoti– samato ca asamato ca. Ta½ dassetu½ evasm²ti ca aññath±sm²ti ca vutta½. Tattha evasm²ti ida½ samato upanidh±ya gahaºa½; yath± aya½ khattiyo, yath± aya½ br±hmaºo, eva½ ahamp²ti attho. Aññath±sm²ti ida½ pana asamato gahaºa½; yath±ya½ khattiyo, yath±ya½ br±hmaºo, tato aññath± aha½ h²no v± adhiko v±ti attho. Im±ni t±va paccuppannavasena catt±ri taºh±vicarit±ni. Bhavissanti-±d²ni pana catt±ri an±gatavasena vutt±ni. Sesa½ purimacatukke vuttanayeneva attho veditabbo. Asm²ti sassato asmi. S±tasm²ti asassato asmi. Asasm²ti satasm²ti v± p±µho. Tattha atth²ti asa½; niccasseta½ adhivacana½. S²dat²ti sata½; aniccasseta½ adhivacana½. Iti im±ni dve sassatucchedavasena vutt±n²ti veditabb±ni. Ito par±ni siyanti-±d²ni catt±ri sa½sayaparivitakkavasena vutt±ni. T±ni purimacatukke vuttanayeneva atthato veditabb±ni. Ap±ha½ siyanti-±d²ni pana catt±ri “api n±m±ha½ bhaveyyan”ti eva½ patthan±kappanavasena vutt±ni. T±ni purimacatukke vuttanayeneva veditabb±ni. Evametesu–
Dve diµµhis²s± catt±ro, suddhas²s± s²sam³lak±;
tayo tayoti et±ni, aµµh±rasa vibh±vaye.
Etesu hi sassatucchedavasena vutt± dve diµµhis²s± n±ma. Asm²ti, bhavissanti, siyanti, ap±ha½ siyanti ete catt±ro suddhas²s±eva. Itthasm²ti ±dayo tayo tayoti dv±dasa s²sam³lak± n±m±ti. Evamete dve diµµhis²s±, catt±ro suddhas²s±, dv±dasa s²sam³lak±ti aµµh±rasa taºh±vicaritadhamm± veditabb±. 974. Id±ni paµip±µiy±va te dhamme bh±jetv± dassetu½ kathañca asm²ti hot²ti-±di ±raddha½. Tattha kañci dhamma½ anavak±ri½ karitv±ti r³pavedan±d²su kañci ekadhammampi avinibbhoga½ katv±, ekekato aggahetv±, sam³hatova gahetv±ti attho. Asm²ti chanda½ paµilabhat²ti pañcakkhandhe niravasesato gahetv± ‘ahan’ti taºha½ paµilabhati. M±nadiµµh²supi eseva nayo. Tattha kiñc±pi aya½ taºh±vicaritaniddeso, m±nadiµµhiyo pana na vin± taºh±ya, tasm± tadekaµµhavasena idha vutt±. Taºh±s²sena v± papañcattayampi uddiµµha½. Ta½ uddes±nur³peneva niddisitumpi m±nadiµµhiyo gahit±. Taºh±papañca½ v± dassento teneva saddhi½ sesapapañcepi dassetu½ evam±ha. Tasmi½ sati im±ni papañcit±n²ti tasmi½ “asm²ti chanda½ paµilabhat²”ti-±din± nayena vutte papañcattaye sati puna im±ni “itthasm²ti v±”ti-±d²ni papañcit±ni hont²ti attho. Khattiyosm²ti-±d²su abhisekasen±macc±din± ‘khattiyo aha½’, mantajjhena porohicc±din± ‘br±hmaºo aha½’, kasigorakkh±din± ‘vesso aha½’, asitaby±bhaªgit±ya ‘suddo aha½’ gihibyañjanena ‘gahaµµho ahan’ti imin± nayena attho veditabbo. Eva½ itthasm²ti hot²ti eva½ khattiy±d²su khattiy±dippak±ra½ attani upp±dayitv± ‘ittha½pak±ro ahan’ti hoti. Yath± so khattiyoti-±d²su ‘yath± so abhisekasen±macc±din± khattiyo, tath± ‘ahampi khattiyo’ti imin± nayena attho veditabbo. Dutiyanaye ‘yath± so abhisekasen±macc±din± khattiyo, n±ha½ tath± khattiyo; aha½ pana tato h²no v± seµµho v±’ti imin± nayena attho veditabbo. Bhavissanti-±diniddes±d²supi eseva nayo. 975. Eva½ ajjhattikassa up±d±ya taºh±vicarit±ni bh±jetv± id±ni b±hirassa up±d±ya taºh±vicarit±ni bh±jetu½ tattha katam±n²ti-±dim±ha. Tattha b±hirassa up±d±y±ti b±hira½ khandhapañcaka½ up±d±ya. Idampi hi upayogatthe s±mivacana½. Imin±ti imin± r³pena v±…pe… viññ±ºena v±. Avasesa½ pana uddesav±re t±va vuttanayeneva veditabba½. 976. Niddesav±re pana avak±ri½ karitv±ti vinibbhoga½ katv±. Imin± asm²ti chanda½ paµilabhat²ti-±d²su imin± r³pena v±…pe… viññ±ºena v±ti eva½ pañcakkhandhe ekadesato gahetv± imin± ‘ahan’ti chand±d²ni paµilabhat²ti evamattho veditabbo. Imin± khattiyosm²ti-±d²su ‘imin± chattena v± khaggena v± abhisekasen±macc±din± v± khattiyo ahan’ti eva½ purimanayeneva attho veditabbo. Imin±ti padamattameva hettha viseso. Yath± so khattiyoti-±d²supi imin±ti vuttapadameva viseso. Tasm± tassa vasena yath± khattiyo, eva½ ahampi imin± khaggena v± chattena v± abhisekasen±macc±din± v± khattiyoti eva½ yojetv± sabbapadesu attho veditabbo. Imin± niccosm²ti pañcakkhandhe anavak±ri½ katv± r³p±d²su ekameva dhamma½ ‘ahan’ti gahetv± ‘imin± khaggena v± chattena v± aha½ nicco dhuvo’ti maññati. Ucchedadiµµhiyampi eseva nayo. Sesa½ sabbattha vuttanayeneva veditabba½. Iti evar³p±ni at²t±ni chatti½s±ti ekekassa puggalassa at²te chatti½sa. An±gat±ni chatti½s±ti ekekasseva an±gate chatti½sa. Paccuppann±ni chatti½s±ti ekekassa v± puggalassa yath±l±bhavasena bahuna½ v± paccuppanne chatti½sa. Sabbasatt±na½ pana eka½seneva at²te chatti½sa, an±gate chatti½sa, paccuppanne chatti½s±ti veditabb±ni. Anant± hi asadisataºh±m±nadiµµhibhed± satt±. Aµµhataºh±vicaritasata½ hot²ti ettha pana aµµhasatasaªkh±ta½ taºh±vicarita½ hot²ti evamattho daµµhabbo. Sesa½ sabbattha utt±natthamev±ti.
Taºh±vicaritaniddesavaººan±.