(8.) Aµµhakaniddesavaººan±

952. Aµµhakaniddese kiles±yeva kilesavatth³ni. Kus²tavatth³n²ti kus²tassa alasassa vatth³ni, patiµµh±, kosajjak±raº±n²ti attho. Kamma½ k±tabba½ hot²ti c²varavic±raº±dikamma½ k±tabba½ hoti. Na v²riya½ ±rabhat²ti duvidhampi v²riya½ n±rabhati. Appattass±ti jh±navipassan±maggaphaladhammassa appattassa pattiy±. Anadhigatass±ti tasseva anadhigatassa adhigamatth±ya. Asacchikatass±ti tasseva asacchikatassa sacchikaraºatth±ya. Ida½ paµhamanti ‘ida½ hand±ha½ nipajj±m²’ti eva½ os²dana½ paµhama½ kus²tavatthu. Imin± nayena sabbattha attho veditabbo.
M±s±cita½ maññeti ettha pana m±s±cita½ n±ma tintam±so; yath± tintam±so garuko hoti, eva½ garukoti adhipp±yo. Gil±n± vuµµhito hot²ti gil±no hutv± pacch± vuµµhito hoti.
954. Aµµhasu lokadhammes³ti ettha lokassa dhamm±ti lokadhamm±. Etehi vimutto n±ma natthi, buddh±nampi honti eva. Tasm± ‘lokadhamm±’ti vuccanti. Paµigh±toti paµihaññan±k±ro. L±bhe s±r±goti ‘aha½ l±bha½ labh±m²’ti eva½ gehasitasomanassavasena uppanno s±r±go; so citta½ paµihanati. Al±bhe paµivirodhoti ‘aha½ l±bha½ na labh±m²’ti domanassavasena uppannavirodho; sopi citta½ paµihanati. Tasm± ‘paµigh±to’ti vutto. Yas±d²supi ‘aha½ mah±pariv±ro, aha½ appapariv±ro, aha½ pasa½sappatto, aha½ garahappatto, aha½ sukhappatto, aha½ dukkhappato’ti evametesa½ uppatti veditabb±. Anariyavoh±r±ti anariy±na½ voh±r±.
957. Purisados±ti puris±na½ dos±. Na sar±m²ti ‘may± etassa kammassa kataµµh±na½ na sar±mi na sallakkhem²’ti eva½ assatibh±vena nibbeµheti moceti. Codaka½yeva paµippharat²ti paµiviruddho hutv± pharati, paµibh±ºitabh±vena tiµµhati. Ki½ nu kho tuyhanti ‘tuyha½ b±lassa abyattassa bhaºitena n±ma ki½’ yo tva½ neva vatthun± ±patti½, na codana½ j±n±s²’ti d²peti; ‘tva½ pi n±ma eva½ kiñci aj±nanto bhaºitabba½ maññissas²’ti ajjhottharati. Pacc±ropet²ti ‘tva½ pi khos²’ti-±d²ni vadanto paµi-±ropeti. Paµikaroh²ti desan±g±mini½ desehi, vuµµh±nag±minito vuµµh±hi tato suddhante patiµµhito añña½ codessas²’ti d²peti.
Aññen±ñña½ paµicarat²ti aññena k±raºena vacanena v± añña½ k±raºa½ vacana½ v± paµicch±deti. ‘¾patti½ ±pannos²’ti vutto ‘ko ±panno? Ki½ ±panno? Katha½ ±panno? Kismi½ ±panno? Ka½ bhaºatha? Ki½ bhaºath±’ti vadati. ‘Evar³pa½ kiñci tay± diµµhan’ti vutte ‘na suº±m²’ti sota½ v± upaneti. Bahiddh± katha½ apan±met²ti ‘itthann±ma½ ±patti½ ±pannos²’ti puµµho ‘p±µaliputta½ gatomh²’ti vatv± puna ‘tava p±µaliputtagamana½ na pucch±m±’ti vutte ‘tato r±jagaha½ gatomh²’ti ‘r±jagaha½ v± y±hi, br±hmaºageha½ v±; ±patti½ ±pannos²’ti? ‘Tattha me s³karama½sa½ laddhan’ti-±d²ni vadanto katha½ bahiddh± vikkhipati. Kopanti kupitabh±va½. Dosanti duµµhabh±va½. Ubhayampeta½ kodhasseva n±ma½. Appaccayanti asantuµµh±k±ra½; domanassasseta½ n±ma½. P±tukarot²ti dasseti pak±seti. B±h±vikkhepaka½ bhaºat²ti b±h± vikkhipitv± alajjivacana½ vadati. Viheset²ti viheµheti b±dhati. An±diyitv±ti citt²k±rena aggahetv± avaj±nitv±; an±daro hutv±ti attho.
Atib±¼hanti atida¼ha½ atippam±ºa½. Mayi by±vaµ±ti mayi by±p±ra½ ±pann±. H²n±y±vattitv±ti h²nassa gihibh±vassa atth±ya ±vattitv±; gih² hutv±ti attho. Attaman± hoth±ti tuµµhacitt± hotha, ‘may± labhitabba½ labhatha, may± vasitabbaµµh±ne vasatha, ph±suvih±ro vo may± kato’ti adhipp±yena vadati.
958. Asaññ²ti pavatto v±do asaññ²v±do; so tesa½ atth²ti asaññ²v±d±. R³p² att±ti-±d²su l±bhino kasiºar³pa½ att±ti gahetv± r³p²ti diµµhi uppajjati; al±bhino takkamatteneva ±j²vak±na½ viya. L±bhinoyeva ca pana ar³pasam±pattinimitta½ att±ti gahetv± ar³p²ti diµµhi uppajjati; al±bhino takkamatteneva, nigaºµh±na½ viya. Asaññ²bh±ve panettha ekanteneva k±raºa½ na pariyesitabba½. Diµµhigatiko hi ummattako viya ya½ v± ta½ v± gaºh±ti. R³p² ca ar³p² c±ti r³p±r³pamissakag±havasena vutta½. Aya½ diµµhi r³p±vacar±r³p±vacarasam±pattil±bhinopi takkikass±pi uppajjati. Neva r³p² n±r³p²ti pana ekantato takkikadiµµhiyeva. Antav±ti parittakasiºa½ attato gaºhantassa diµµhi. Anantav±ti appam±ºakasiºa½. Antav± ca anantav± c±ti uddhamadho sapariyanta½ tiriya½ apariyanta½ kasiºa½ att±ti gahetv± uppannadiµµhi. Nevantav± n±nantav±ti takkikadiµµhiyeva. Sesa½ sabbattha utt±natthamev±ti.

Aµµhakaniddesavaººan±.