Bhesajjakkhandhakakath±vaŗŗan±
2665. Gahapatissa bh³mi, sammutibh³mi, uss±vanantik±bh³mi, gonis±dibh³m²tikappiyabh³miyo catasso hont²ti vutt± bhagavat±ti yojan±. 2666. Katha½ kappiya½ kattabbanti anuj±n±mi, bhikkhave, catasso kappiyabh³miyouss±vanantika½ gonis±dika½ gahapati½ sammutinti (mah±va. 295) eva½ catassobh³miyo uddharitv± t±sa½ s±mańńalakkhaŗa½ dassetum±ha saŖghass±ti-±di. SaŖghassa santaka½v±satth±ya kata½ geha½ v± bhikkhuno santaka½ v±satth±ya kata½ geha½ v±ti yojan±. Kappiya½kattabbanti kappiyaµµh±na½ kattabba½. Sahaseyyappahonakanti sabbacchannaparicchann±dilakkhaŗenasahaseyy±raha½. 2667. Id±ni catassopi bh³miyo sar³pato dassetum±ha µhapetv±ti-±di.Bhikkhu½ µhapetv± ańńehi kappiyabh³miy± atth±ya dinna½ v± tesa½ santaka½ v± ya½geha½, ida½ eva gahapatibh³mi n±m±ti yojan±. 2668. Y± pana kuµi saŖghena sammat± ńattidutiy±ya kammav±c±ya, s± sammutik±n±ma. Tass± sammannanak±le kammav±ca½ avatv± apalokana½ v± k±tu½ vaµµatev±ti yojan±. 2669-70. Paµhama-iµµhak±ya v± paµhamap±s±ŗassa v± paµhamatthambhassa v± ±di-ggahaŗena paµhamabhittip±dassav± µhapane paresu manussesu ukkhipitv± µhapentesu samantato pariv±retv± kappiyakuµi½karoma, kappiyakuµi½ karom±ti abhikkhaŗa½ vadantehi ±masitv± v± sayameva ukkhipitv±v± iµµhak± µhapeyya p±s±ŗo v± thambho v± bhittip±do v± µhapeyya µhapetabbo, aya½ uss±vanantik±kuµ²ti yojan±. 2671. Iµµhak±dipatiµµh±nanti paµhamiµµhak±d²na½ bh³miya½ patiµµh±na½. Vadatanti kappiyakuµi½karoma, kappiyakuµi½ karom±ti vadant±na½. Samak±la½ tu vaµµat²ti ekak±la½vaµµati, imin± sace hi aniµµhite vacane thambho patiµµh±ti, appatiµµhite v± tasmi½vacana½ niµµh±ti, akat± hoti kappiyakuµ²ti (mah±va. aµµha. 295) aµµhakath±vinicchayos³cito. 2672. ¾r±mo sakalo aparikkhitto v± yebhuyyato aparikkhitto v±ti duvidhopi vińń³hivinayadharehi gonis±d²ti vuccati. Pavesaniv±raŗ±bh±vena paviµµh±na½gunna½ nisajj±yogato tath± vuccat²ti yojan±. 2673. Payojana½ dassetum±ha ettha pakkańc±ti-±di. ¾misanti purimak±likadvaya½.¾misanti imin± nir±misa½ itarak±likadvaya½ akappiyakuµiya½ vutthampi pakkampikappat²ti d²peti. 2674-5. Im± kappiyakuµiyo kad± jahitavatthuk± hont²ti ±ha uss±vanantik±y± s±ti-±di. Y± uss±vanantik± yesu thambh±d²su adhiµµhit±, s± tesu thambh±d²suapan²tesu tadańńesupi thambh±d²su tiµµhat²ti yojan±.Sabbesu thambh±d²su apan²tesu s± jahitavatthuk± siy±ti yojan±. Gonis±dikuµiparikkhitt± vati-±d²hi jahitavatthuk± siy±. Parikkhitt±ti ca ±r±mo panaupa¹¹haparikkhittopi bahutara½ parikkhittopi parikkhittoyeva n±m±ti (mah±va. aµµha.295) kurundimah±paccariy±d²su vuttatt± na kevala½ sabbaparikkhitt±va, upa¹¹haparikkhitt±piyebhuyyaparikkhitt±pi gahetabb±.Ses±ti gahapatisammutikuµiyo. Chadanan±sato jahitavatthuk± siyunti yojan±. Chadanan±satoti ettha gop±nasimatta½ µhapetv±ti seso. Sace gop±nas²na½ upari ekampi pakkhap±samaŗ¹ala½ atthi, rakkhati. Yatra panim± catassopi kappiyabh³miyo natthi, tattha ki½ k±tabba½?Anupasampannassa datv± tassa santaka½ katv± paribhuńjitabba½. 2676. Bhikkhu½ µhapetv± ańńesa½ hatthato paµiggaho ca tesa½ sannidhica tesa½ antovutthańca bhikkhussa vaµµat²ti yojan±. 2677. Bhikkhussa santaka½ saŖghikampi v± akappiyabh³miya½ sahaseyyappahonake gehe antovutthańcaantopakkańca bhikkhussa na vaµµati. Bhikkhuniy± santaka½ saŖghikampi v± akappiyabh³miya½sahaseyyappahonake gehe antovutthańca antopakkańca bhikkhuniy± na vaµµat²ti eva½ ubhinna½bhikkhubhikkhun²na½ na vaµµat²ti yojan±. 2678. Akappakuµiy±ti akappiyakuµiy±, akappiyabh³miya½ sahaseyyappahonakegeheti aµµhakath±ya½ vutt±ya akappiyabh³miy±ti attho. ¾di-saddena navan²tatelamadhuph±ŗit±na½gahaŗa½. 2679. Teheva antovutthehi sappi-±d²hi satt±hak±likehi saha bhikkhun± pakka½ta½ y±vaj²vika½ nir±misa½ satt±ha½ paribhuńjitu½ vaµµatev±ti yojan±. 2680. Pakka½ s±ma½pakka½ ta½ y±vaj²vika½ sace ±misasa½saµµha½ paribhuńjati, antovutthańcabhuńjati, kińca bhiyyo s±ma½pakkańca bhuńjat²ti yojan±. Y±vaj²vikassa ±misasa½saµµhassa±misagatikatt± antovutthanti vutta½. 2682. Udaka½ na hoti k±lika½ cat³su k±likesu asaŖgahitatt±. 2683. Tik±lik± y±vak±lik± y±mak±lik± satt±hak±lik±ti tayo k±lik±paµiggahavaseneva attano attano k±la½ atikkamitv± bhutt± dosakar±honti, tatiya½ satt±h±tikkame nissaggiyap±cittiyavatthutt± abhuttampi dosakarantiyojan±.Bhutt± dosakar±ti imin± purimak±likadvaya½ paµiggahetv± k±l±tikkamanamattena±pattiy± k±raŗa½ na hoti, bhuttameva hoti. Satt±hak±lika½ k±l±tikkamenaaparibhuttampi ±pattiy± k±raŗa½ hot²ti d²peti. Tesu satt±hak±likeyeva visesa½dassetum±ha abhutta½ tatiyampi c±ti. Ca-saddo tu-saddatthe. Y±vaj²vika½pana paµiggahetv± y±vaj²va½ paribhuńjiyam±na½ itarak±likasa½sagga½ vin± dosakara½ nahot²ti na gahita½. 2684. Amb±dayo sadd± rukkh±na½ n±mabh³t± ta½ta½phalepi vattam±n± idha upac±ravasena tajjep±nake vutt±, tenev±ha p±naka½ matanti. Coca½ aµµhikakadalip±na½.Moca½ itarakadalip±na½. Madh³ti muddikaphal±na½ rasa½. Muddik±ti s²todakemaddit±na½ muddikaphal±na½ p±na½. S±l³kap±nanti rattuppalan²luppal±d²na½ s±l³kemadditv± katap±nanti p±¼iya½, aµµhakath±ya (mah±va. aµµha. 300) ca s±l³ka-saddassa d²ghavasenasa½yogadassanato s±lu ph±rusakańc±ti g±th±bandhavasena rasso kato.S±l³ka½ kumuduppal±na½ phalarasa½. Khuddasikkh±vaŗŗan±ya½ pana s±l³kap±na½ n±marattuppalan²luppal±d²na½ kińjakkhareŗ³hi katap±nanti vutta½. Ph±rusakanti-±d²sueko rukkhoti gaŗµhipade vutta½. Tassa phalaraso ph±rusaka½ n±ma. Etesa½aµµhanna½ phal±na½ raso udakasambhinno vaµµati, s²tudake maddito pasanno nikkasaµova vaµµati,udakena pana asambhinno raso y±vak±liko. 2685. Phalanti amb±diphala½. Savatthukapaµiggahoti p±navatthuk±na½phal±na½ paµiggaho. Vasati ettha p±nanti vatthu, phala½, vatthun± saha vaµµat²tisavatthuka½, p±na½, savatthukassa paµiggaho savatthukapaµiggaho. Savatthukassa paµiggaha½n±ma vatthupaµiggahaŗamev±ti katv± vutta½ p±navatthuk±na½ phal±na½ paµiggahoti. 2686. Sukoµµetv±ti vuccam±natt± ambapakkanti ±makameva ambaphala½ vuccati Udaketi s²todake. Parissava½ pariss±vita½. Katv±ti madhu-±d²hi abhisaŖkharitv±. Yath±ha tadahupaµiggahitehi madhusakkarakapp³r±d²hi yojetv± k±tabbanti (mah±va. aµµha. 300). P±tu½ vaµµat²ti ettha vinicchayo eva½ kata½ purebhattameva kappati,anupasampannehi kata½ labhitv± pana purebhatta½ paµiggahita½ purebhatta½ s±misaparibhogen±pivaµµati, pacch±bhatta½ nir±misaparibhogena y±va aruŗuggaman± vaµµatiyeva. Esa nayo sabbap±nes³tiaµµhakath±ya½ vutto. 2687. Sesap±nakesup²ti jambup±nak±d²supi. 2688. Ucchuraso antogadhatt± idha vutto, na pana y±mak±likatt±, so pana satt±hak±likoyeva. 2689. Madhukassa rasanti madhukapupphassa rasa½. Ettha madhukapuppharaso aggip±kov± hotu ±diccap±ko v±, pacch±bhatta½ na vaµµati. Purebhattampi ya½ p±na½ gahetv±majja½ karonti, so ±dito paµµh±ya na vaµµati. Madhukapuppha½ pana alla½ v± sukkha½v± bhajjita½ v± tena kataph±ŗita½ v± yato paµµh±ya majja½ na karonti, ta½ sabba½ purebhatta½vaµµati.Pakka¹±karasanti pakkassa y±vak±likassa rasa½. Sabbo pattaraso y±mak±likovuttoti yojan±. Aµµhakath±ya½ y±vak±likapatt±nańhi purebhatta½yeva raso kappat²ti(mah±va. aµµha. 300) imameva sandh±ya vutta½. 2690. S±nulom±na½ sattanna½ dhańń±na½ phalaja½ rasa½ µhapetv± sabbo phalajo raso vik±ley±masańńite anulomato paribhuńjitu½ anuńń±toti yojan±. 2691. Y±vak±likapatt±na½ s²tudake madditv± kato rasopi apakko, ±diccap±kopivik±le pana vaµµat²ti yojan±. 2692-3. Sattadhańń±nulom±ni sar³pato dassetum±ha t±lańcan±¼ikerańc±ti-±di.Aparaŗŗa½ mugg±di. Sattadhańń±nulomikanti imin± etesa½ raso y±vak±likoy±mak±lasaŖkh±te vik±le paribhuńjitu½ na vaµµat²ti dasseti. 2695. Evam±d²na½ khuddak±na½ phal±na½ raso pana aµµhap±n±nulomatt± anulomike y±mak±lik±nulomikeniddiµµho kathitoti yojan±. 2696. Idha imasmi½ loke s±nulomassa dhańńassa phalaja½ rasa½ µhapetv± ay±mak±likoańńo phalaraso natth²ti yojan±, sabbo y±mak±likoyev±ti d²peti.
Bhesajjakkhandhakakath±vaŗŗan±.