13. D±nalakkhaŗ±divinicchayakath±
69. Eva½ r³piy±dipaµiggahaŗavinicchaya½ kathetv± id±ni d±naviss±sagg±hal±bhapariŗ±manavinicchaya½kathetu½ d±naviss±sagg±heh²ti-±dim±ha. Tattha d²yate d±na½, c²var±divatthu½±rammaŗa½ katv± pavatto alobhappadh±no k±m±vacarakusalakiriyacittupp±do. Sasana½s±so, sasu hi½s±yanti dh±tu, hi½sananti attho, vigato s±so etasm± g±h±tiviss±so. Gahaŗa½ g±ho, viss±sena g±ho viss±sagg±ho. Visesane cetthakaraŗavacana½, viss±savasena g±ho, na theyyacittavasen±ti attho. Lacchateti l±bho, c²var±divatthu,tassa l±bhassa. Pariŗamiyate pariŗ±mana½, ańńesa½ atth±ya pariŗatassa ttano, ańńassa v± pariŗ±mana½, d±pananti attho. D±naviss±sagg±hehi l±bhassapariŗ±mananti ettha uddese samabhiniviµµhassa d±nanti padassa atthavinicchayo t±vapaµhama½ eva½ veditabboti yojan±. Attano santakassa c²var±diparikkh±rassa d±nantisambandho. Yassa kassac²ti sampad±naniddeso, yassa kassaci paµigg±hakass±ti attho.Yadida½ d±nanti vutta½, tattha ki½ lakkhaŗanti ±ha tatrida½ d±nalakkhaŗanti.Ida½ tuyha½ dem²ti vadat²ti ida½ tivaŖgasampanna½ d±nalakkhaŗa½ hot²ti yojan±.Tattha idanti deyyadhammanidassana½. Tuyhanti paµigg±hakanidassana½. Dem²ti d±yakanidassana½.Dad±m²ti-±d²ni pana pariy±yavacan±ni. Vuttańhi deyyad±yakapaµigg±hak± viyad±nass±ti, tiŗŗa½ sammukh²bh±v± kusala½ hot²ti ca. Vatthuparicc±galakkhaŗatt±d±nass±ti ida½ pana ekadesalakkhaŗakathanameva, ki½ eva½ d²yam±na½ sammukh±yeva dinna½hoti, ud±hu parammukh±p²ti ±ha sammukh±pi parammukh±pi dinna½yeva hot²ti.Tuyha½ gaŗh±h²ti-±d²su ayamattho gaŗh±h²ti vutte dem²ti vuttasadisa½hoti, tasm± mukhyato dinnatt± sudinna½ hoti, gaŗh±m²ti ca vutte mukhyatogahaŗa½ hoti, tasm± suggahita½ hoti. Tuyha½ mayhanti im±ni pana paµigg±hakapaµibandhat±karaŗevacan±ni. Tava santaka½ karoh²ti-±d²ni pana pariy±yato d±naggahaŗ±ni, tasm± dudinna½duggahitańca hoti. Loke hi apariccajituk±m±pi puna gaŗhituk±m±pi tavasantaka½ hot³ti niyy±tenti yath± ta½ kusarańńo m±tu rajjaniyy±tana½. Ten±ha neva d±t± d±tu½ j±n±ti, na itaro gahetunti. Sace pan±ti-±d²su pana d±yakena pańńattiya½ akovidat±ya pariy±yavacane vuttepi paµigg±hako ttano pańńattiya½ kovidat±ya mukhyavacanena gaŗh±ti, tasm± suggahitanti vutta½.Sace pana ekoti-±d²su pana d±yako mukhyavacanena deti, paµigg±hakopi mukhyavacanenapaµikkhipati, tasm± d±yakassa pubbe adhiµµhitampi c²vara½ d±navasena adhiµµh±na½ vijahati,pariccattatt± attano asantakatt± atirekac²varampi na hoti, tasm± das±h±tikkamepi±patti na hoti. Paµigg±hakassapi na paµikkhipitatt± attano santaka½ na hoti, tasm±atirekac²vara½ na hot²ti das±h±tikkamepi ±patti natthi. Yassa pana ruccat²tiettha pana imassa c²varassa ass±mikatt± pa½suk³laµµh±ne µhitatt± yassa ruccati, tenapa½suk³labh±vena gahetv± paribhuńjitabba½, paribhuńjantena pana d±yakena pubba-adhiµµhitampid±navasena adhiµµh±nassa vijahitatt± puna adhiµµhahitv± paribhuńjitabba½ itarena pubbeanadhiµµhitatt±ti daµµhabba½.Itthann±massa deh²ti-±d²su pana ±ŗatyatthe pavatt±ya pańcam²vibhattiy± vuttatt± ±ŗattenapaµigg±hakassa dinnak±leyeva paµigg±hakassa santaka½ hoti, na tato pubbe, pubbepana ±ŗ±pakasseva, tasm± yo pahiŗati, tasseva santakanti vutta½. Itthann±massadamm²ti pana paccuppannatthe pavatt±ya vattam±navibhattiy± vuttatt± tato paµµh±ya paµigg±hakassevasantaka½ hoti, tasm± yassa pah²yati, tassa santakanti vutta½. Tasm±ti imin±±yasmat± revatattherena ±yasmato s±riputtassa c²varapesanavatthusmi½ bhagavat± desitesuadhiµµh±nesu idha vuttalakkhaŗena asammohato j±nitabbanti dasseti.Tattha dv±dhiµµhita½, sv±dhiµµhitanti ca na tic²var±dhiµµh±na½ sandh±ya vutta½, atha kho s±mikej²vante viss±sagg±hac²varabh±vena ca s±mike mate matakac²varabh±vena ca gahaŗa½ sandh±ya vutta½, tato pana das±he anatikkanteyeva tic²var±dhiµµh±na½ v± parikkh±raco¼±dhiµµh±na½v± vikappana½ v± k±tabba½. Yo pahiŗat²ti d±yaka½ sandh±y±ha, yassa pah²yat²tipaµigg±haka½.Pariccajitv±
pe
na labhati, ±har±pento bhaŗ¹agghena k±retabboti attho.Attan±
pe
nissaggiyanti imin± parasantakabh³tatta½ j±nanto theyyapasayhavasenaacchindanto p±r±jiko hot²ti dasseti. Por±ŗaµ²k±ya½ pana sakasańń±ya vin±gaŗhanto bhaŗ¹a½ aggh±petv± ±pattiy± k±retabboti vutta½. Sakasańń±ya vin±pit±vak±likapa½suk³lasańń±divasena gaŗhanto ±pattiy± na k±retabbo. Aµµhakath±ya½pana pasayh±k±ra½ sandh±ya vadati. Ten±ha acchindato nissaggiyanti. Sacepana
pe
vaµµat²ti tuµµhad±na½ ±ha, atha pan±ti-±din± kupitad±na½. Ubhayath±pisaya½ dinnatt± vaµµati, gahaŗe ±patti natth²ti attho.Mama santike
pe
eva½ pana d±tu½ na vaµµat²ti vatthuparicc±galakkhaŗatt± d±nassaeva½ dadanto apariccajitv± dinnatt± d±na½ na hot²ti na vaµµati, tato eva dukkaµa½hoti. ¾har±petu½ pana vaµµat²ti pubbe akarontassa na dem²ti vuttatt±yath±vutta-upajjh±yaggahaŗ±d²ni akaronte ±cariyasseva santaka½ hot²ti katv± vutta½.Karonte pana antev±sikassa santaka½ bhaveyya sabbaso apariccajitv± dinnatt±. Sakasańń±yavijjam±natt± ±har±petu½ vaµµat²ti vutta½ siy±. ݲk±ya½ (s±rattha. µ². 2.635)pana eva½ dinna½ bhatisadisatt± ±har±petu½ vaµµat²ti vutta½. Bhatisadise satipikamme kate bhati laddhabb± hoti, tasm± ±ropetu½ na vaµµeyya. Vimativinodaniya½ (vi.vi. µ². 1.635) pana ±har±petu½ vaµµat²ti kamme akate bhatisadisatt± uttanti vutta½, tena kamme kate ±har±petu½ na vaµµat²ti siddha½. Upajjha½ gaŗhissat²tis±maŗerassa d±na½ d²peti, tena ca s±maŗerak±le datv± upasampannak±le acchindatopip±cittiya½ d²peti. Aya½ t±va d±ne vinicchayoti imin± d±navinicchay±d²na½tiŗŗa½ vinicchay±na½ ekaparicchedakatabh±va½ d²peti.