4. Paµhamasen±sanasikkh±padavaººan±
110. Catutthe apaññ±teti appasiddhe. Ima½ pana aµµha m±se maº¹ap±d²su µhapanasaªkh±ta½atthavisesa½ gahetv± bhagavat± paµhamameva sikkh±pada½ paññattanti adhipp±ya½ “anuj±n±mi,bhikkhave, aµµham±se”ti-±divacanena anupaññattisadisena pak±setv± visu½ anupaññattina vutt±. Pariv±re paneta½ anuj±nanavacana½ anupaññattiµµh±nanti “ek± anupaññatt²”ti(pari. 65-67) vutta½.Navav±yimoti adhun± suttena v²takacchena paliveµhitamañco. Onaddhoti kappiyacammenaonaddho. Te hi vassena s²gha½ na nassanti. “Ukkaµµha-abbhok±siko”ti ida½tassa sukhapaµipattidassanamatta½, ukkaµµhass±pi pana c²varakuµi vaµµateva. K±y±nugatikatt±tibhikkhuno tattheva nis²danabh±va½ d²peti, tena ca vassabhayena saya½ aññattha gacchantassa ±patt²tidasseti Abbhok±sik±na½ temanatth±ya niyametv± d±yakehi dinnampi att±na½ rakkhantenarakkhitabbameva.“Val±hak±na½ anuµµhitabh±va½ sallakkhetv±”ti imin± gimh±nepi meghe uµµhiteabbhok±se nikkhipitu½ na vaµµat²ti d²peti. Tatra tatr±ti cetiyaªgaº±dike tasmi½tasmi½ abbhok±se niyametv± nikkhitt±. Majjhato paµµh±ya p±daµµh±n±bhimukh±ti yatthasamantato sammajjitv± aªgaºamajjhe sabbad± kacavarassa saªka¹¹hanena majjhe v±lik± sañcit± hoti.Tattha kattabbavidhidassanattha½ vutta½. Uccavatthup±daµµh±n±bhimukha½ v± v±lik± haritabb±.Yattha v± pana koºesu v±lik± sañcit±, tattha tato paµµh±ya aparadis±bhimukh± haritabb±tikeci attha½ vadanti. Keci pana “sammaµµhaµµh±nassa padava¼añjena avikopanatth±yasaya½ asammaµµhaµµh±ne µhatv± attano p±d±bhimukha½ v±lik± haritabb±ti vuttan”ti vadanti,tattha “majjhato paµµh±y±”ti vacanassa payojana½ na dissati. 111. Vaªkap±dat±mattena ku¼²rap±dakassa sesehi viseso, na aµan²su p±dappavesanavisesen±tidassetu½ “yo v± pana koc²”ti-±di vutta½. Tass±ti upasampannasseva.Nis²ditv±…pe… p±cittiyanti ettha meghuµµh±n±bh±va½ ñatv± “pacch± ±gantv±uddhariss±m²”ti ±bhogena gacchantassa an±patti, tena pun±gantabbameva. Kappa½ labhitv±ti“gaccha, m± idha tiµµh±”ti vuttavacana½ labhitv±.¾v±sik±na½yeva palibodhoti ±gantukesu kiñci avatv± nis²ditv± “±v±sik±eva uddharissant²”ti gatesupi ±v±sik±nameva palibodho. Mah±paccariv±de pana“ida½ amh±kan”ti avatv±pi nisinn±namev±ti adhipp±yo. “Santharitv± v± santhar±petv±v±”ti vuttatt± an±ºattiy± paññ±pitatt±pi dukkaµe k±raºa½ vutta½. Uss±rakotisarabh±ºako. So hi uddha½ uddha½ p±¼ip±µha½ s±reti pavattet²ti uss±rakoti vuccati. 112. Vaºº±nurakkhaºattha½ kat±ti paµakhaº¹±d²hi sibbitv± kat±. Bh³miya½ attharitabb±ticimilik±ya sati tass± upari, asati suddhabh³miya½ attharitabb±. “S²hacamm±d²na½ pariharaºeyevapaµikkhepo”ti imin± mañcap²µh±d²su attharitv± puna sa½haritv± µhapan±divasena attanoatth±ya pariharaºameva na vaµµati, bh³mattharaº±divasena paribhogo pana attano pariharaºa½ na hot²tidasseti. Khandhake hi “antopi mañce paññatt±ni honti, bahipi mañce paññatt±nihont²”ti eva½ attano attano atth±ya mañc±d²su paññapetv± pariharaºavatthusmi½–
“Na, bhikkhave, mah±camm±ni dh±retabb±ni s²hacamma½ byagghacamma½ d²picamma½. Yodh±reyya, ±patti dukkaµass±”ti (mah±va. 255)–
Paµikkhepo kato. Tasm± vuttanayenevettha adhipp±yo daµµhabbo. D±rumayap²µhantiphalakamayap²µhameva. P±dakathalikanti adhotap±da½ yasmi½ gha½sant± dhovanti, ta½ d±ruphalak±di.
113. “¾gantv± uddhariss±m²ti gacchat²”ti vuttatt± aññenapi k±raºena anot±pentassapi±gamane s±pekkhassa an±patti. Teneva m±tik±µµhakath±ya½ “mañc±d²na½ saªghikat±,vuttalakkhaºe dese santharaºa½ v± santhar±pana½ v±, apalibuddhat±, ±pad±ya abh±vo, nirapekkhat±,le¹¹up±t±tikkamo”ti (kaªkh±. aµµha. paµhamasen±sanasikkh±padavaººan±) evamettha nirapekkhat±yasaddhi½ cha aªg±ni vutt±ni.
Paµhamasen±sanasikkh±padavaººan± niµµhit±.