2. Bh³tag±mavaggo

1. Bh³tag±masikkh±padavaººan±

89. Dutiyavaggassa paµhame niggahetu½ asakkontoti s±khaµµhakavim±ne s±kh±ya chijjam±n±yachijjante tattha achedanatth±ya devat±ya upan²ta½ putta½ disv±pi kuµh±rinikkhepavega½nivattetu½ asakkontoti attho. Rukkhadhammeti rukkhassa pavattiya½. Rukkh±na½ viyachedan±d²su akuppanañhi rukkhadhammo n±ma.
Uppatitanti uppanna½. Bhantanti dh±vanta½. V±rayeti niggaºheyya. Itarotiuppanna½ kodha½ aniggaºhanto r±ja-upar±j±d²na½ rasmimattagg±hakajano viya na uttamas±rath²tiattho. Visaµa½ sappavisanti sar²re d±µh±vaº±nus±rena vitthiººa½ by±petv±µhita½ kaºhasappavisa½ viya. Jah±ti orap±ranti pañcorambh±giyasaññojan±ni tatiyamaggenajah±ti. “Orap±ran”ti hi orimat²ra½ vuccati Atha v± sotitatiyamaggena kodha½ vinetv± µhito bhikkhu arahattamaggena orap±ra½ jah±t²ti attho.Tattha ora½ n±ma sakattabh±vo, ajjhattik±ni v± ±yatan±ni. P±ra½ n±ma para-attabh±vo,b±hir±ni v± ±yatan±ni. Tadubhaye pana chandar±ga½ jahanto “jah±ti orimap±ran”tivuccati.
90. Bhavant²ti va¹¹hanti. Ahuvunt²ti babh³vu. Ten±ha “j±t± va¹¹hit±”ti.Bh³t±na½ g±moti mah±bh³t±na½ haritatiº±dibh±vena samagg±na½ sam³ho. Tabbinimuttassag±massa abh±va½ dassetu½ “bh³t± eva v± g±mo”ti vutta½. P±tabya-saddassa p±neti dh±tvattha½ sandh±y±ha “paribhuñjitabbat±”ti. S± ca p±tabyat± chedan±dieva hot²ti ±ha “tass±…pe… bh³tag±massa j±t± chedan±dipaccay±”ti.
91. J±ta-saddo ettha vij±tapariy±yoti “putta½ vij±t± itth²”ti-±d²su viyapas³tavacanoti ±ha “pas³t±n²”ti, nibbattapaººam³l±n²ti attho.
T±ni dassentoti t±ni b²j±ni dassento. K±riyadassanamukheneva k±raºañca gahitanti±ha “b²jato nibbattena b²ja½ dassitan”ti.
92. “B²jato sambh³to bh³tag±mo b²jan”ti imin± uttarapadalopena “padumagacchatonibbatta½ puppha½ paduman”ti-±d²su viy±ya½ voh±roti dasseti. Ya½ b²ja½ bh³tag±mon±ma hot²ti nibbattapaººam³la½ sandh±ya vadati. Yath±rutanti yath±p±µha½.
“Sañcicc±”ti vuttatt± sar²re laggabh±va½ ñatv±pi uµµhahati, “ta½ uddhariss±m²”tisaññ±yaabh±vato vaµµati. Anantaka-ggahaºena s±sapamattik± gahit±, n±mañheta½ tass± sev±laj±tiy±.M³lapaºº±na½ abh±vena “asampuººabh³tag±mo n±m±”ti vutta½. So b²jag±menasaªgahitoti. Ava¹¹ham±nepi bh³tag±mam³lakatt± vutta½ “am³lakabh³tag±me saªgaha½gacchat²”ti. N±¼ikerassa ±veºika½ katv± vadati.
Seleyyaka½ n±ma sil±ya sambh³t± ek± gandhaj±ti. Pupphitak±latopaµµh±y±ti vikasitak±lato pabhuti. Chattaka½ gaºhantoti vikasita½ gaºhanto.Maku¼a½ pana rukkhattaca½ akopentenapi gahetu½ na vaµµati, phulla½ vaµµati. Hatthakukkuccen±tihatthac±pallena.
“P±n²ya½ na v±setabban”ti ida½ attano pivanap±n²ya½ sandh±ya vutta½, aññesa½pana vaµµati anuggahitatt±. Ten±ha “attan± kh±dituk±men±”ti. Yesa½ rukkh±na½s±kh± ruhat²ti m³la½ anot±retv± paººamattaniggamanamattenapi va¹¹hati. Tattha kappiyampiakaronto chinnan±¼ikerave¼udaº¹±dayo kopetu½ vaµµati.
“Caªkamitaµµh±na½ dassess±m²”ti vuttatt± kevala½ caªkaman±dhipp±yena v± maggagaman±dhipp±yenav± akkamantassa, tiº±na½ upari nis²dan±dhipp±yena nis²dantassa ca doso natthi.
Samaºakappeh²ti samaº±na½ kappiyavoh±rehi, ab²janibbaµµab²j±nipi kappiyabh±vato“samaºakapp±n²”ti vutt±ni. Ab²ja½ n±ma taruºa-ambaphal±d²ni. Nibbaµµetabba½viyojetabba½ b²ja½ yasmi½, ta½ panas±di nibbaµµab²ja½ n±ma. Kappiyanti vatv±v±tipubbak±lakiriy±vasena vuttepi vacanakkhaºeva aggisatth±din± b²jag±me vaºa½ k±tabbantivacanato pana pubbe k±tu½ na vaµµati, tañca dvidh± akatv± chedanabhedanameva dassetabba½.Karontena ca bhikkhun± “kappiya½ karoh²”ti y±ya k±yaci bh±s±ya vutteyeva k±tabba½.B²jag±maparimocanattha½ puna kappiya½ k±retabbanti k±r±panassa paµhamameva adhikatatt±.“Kaµ±hepi k±tu½ vaµµat²”ti vuttatt± kaµ±hato n²hat±ya miñj±ya v± b²je v±yattha katthaci vijjhitu½ vaµµati eva. Bh³tag±mo, bh³tag±masaññit±, vikopana½ v± vikop±pana½v±ti im±nettha t²ºi aªg±ni.

Bh³tag±masikkh±padavaººan± niµµhit±.