“Sace piº¹ap±to hoti, upajjh±yo ca bhuñjituk±mo hoti, udaka½ datv± piº¹ap±to upan±metabbo. Upajjh±yo p±n²yena pucchitabbo. Bhutt±vissa udaka½ datv± patta½ paµiggahetv± n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena dhovitv± vodaka½ katv± muhutta½ uºhe ot±petabbo. Na ca uºhe patto nidahitabbo. Pattac²vara½ nikkhipitabba½. Patta½ nikkhipantena ekena hatthena patta½ gahetv± ekena hatthena heµµh±mañca½ v± heµµh±p²µha½ v± par±masitv± patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahit±ya bh³miy± patto nikkhipitabbo. C²vara½ nikkhipantena ekena hatthena c²vara½ gahetv± ekena hatthena c²varava½sa½ v± c²vararajju½ v± pamajjitv± p±rato anta½ orato bhoga½ katv± c²vara½ nikkhipitabba½. Upajjh±yamhi vuµµhite ±sana½ uddharitabba½, p±dodaka½ p±dap²µha½ p±dakathalika½ paµis±metabba½. Sace so deso ukl±po hoti, so deso sammajjitabbo.“Sace upajjh±yo nah±yituk±mo hoti, nah±na½ paµiy±detabba½. Sace s²tena attho hoti, s²ta½ paµiy±detabba½. Sace uºhena attho hoti, uºha½ paµiy±detabba½.“Sace upajjh±yo jant±ghara½ pavisituk±mo hoti, cuººa½ sannetabba½, mattik± temetabb±, jant±gharap²µha½ ±d±ya upajjh±yassa piµµhito piµµhito gantv± jant±gharap²µha½ datv± c²vara½ paµiggahetv± ekamanta½ nikkhipitabba½, cuººa½ d±tabba½, mattik± d±tabb±. Sace ussahati, jant±ghara½ pavisitabba½. Jant±ghara½ pavisantena mattik±ya mukha½ makkhetv± purato ca pacchato ca paµicch±detv± jant±ghara½ pavisitabba½. Na there bhikkh³ anupakhajja nis²ditabba½. Na nav± bhikkh³ ±sanena paµib±hitabb±. Jant±ghare upajjh±yassa parikamma½ k±tabba½. Jant±ghar± nikkhamantena jant±gharap²µha½ ±d±ya purato ca pacchato ca paµicch±detv± jant±ghar± nikkhamitabba½.“Udakepi upajjh±yassa parikamma½ k±tabba½. Nah±tena paµhamatara½ uttaritv± attano gatta½ vodaka½ katv± niv±setv± upajjh±yassa gattato udaka½ pamajjitabba½, niv±sana½ d±tabba½, saªgh±µi d±tabb±, jant±gharap²µha½ ±d±ya paµhamatara½ ±gantv± ±sana½ paññapetabba½, p±dodaka½ p±dap²µha½ p±dakathalika½ upanikkhipitabba½. Upajjh±yo p±n²yena pucchitabbo. Sace uddis±petuk±mo hoti, uddisitabbo. Sace paripucchituk±mo hoti, paripucchitabbo.“Yasmi½ vih±re upajjh±yo viharati, sace so vih±ro ukl±po hoti, sace ussahati, sodhetabbo. Vih±ra½ sodhentena paµhama½ pattac²vara½ n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½; nis²danapaccattharaºa½ n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½; bhisibibbohana½ n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½; mañco n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena asaªghaµµentena kav±µapiµµha½, n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabbo; p²µha½ n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena, asaªghaµµentena kav±µapiµµha½, n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½; mañcapaµip±dak± n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabb±; khe¼amallako n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabbo; apassenaphalaka½ n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½; bh³mattharaºa½ yath±paññatta½ sallakkhetv± n²haritv± ekamanta½ nikkhipitabba½. Sace vih±re sant±naka½ hoti, ullok± paµhama½ oh±retabba½, ±lokasandhikaººabh±g± pamajjitabb±. Sace gerukaparikammakat± bhitti kaººakit± hoti, co¼aka½ temetv± p²¼etv± pamajjitabb±. Sace k±¼avaººakat± bh³mi kaººakit± hoti, co¼aka½ temetv± p²¼etv± pamajjitabb±. Sace akat± hoti bh³mi, udakena paripphositv± pariphositv± sammajjitabb±– m± vih±ro rajena uhaññ²ti. Saªk±ra½ vicinitv± ekamanta½ cha¹¹etabba½.“Bh³mattharaºa½ ot±petv± sodhetv± papphoµetv± atiharitv± yath±paññatta½ paññapetabba½. Mañcapaµip±dak± ot±petv± pamajjitv± atiharitv± yath±µh±ne µhapetabb±. Mañco ot±petv± sodhetv± papphoµetv± n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena, asaªghaµµentena kav±µapiµµha½, atiharitv± yath±paññatta½ paññapetabbo. P²µha½ ot±petv± sodhetv± papphoµetv± n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena, asaªghaµµentena kav±µapiµµha½, atiharitv± yath±paññatta½ paññapetabba½. Bhisibibbohana½ ot±petv± sodhetv± papphoµetv± atiharitv± yath±paññatta½ paññapetabba½. Nis²danapaccattharaºa½ ot±petv± sodhetv± papphoµetv± atiharitv± yath±paññatta½ paññapetabba½. Khe¼amallako ot±petv± pamajjitv± atiharitv± yath±µh±ne µhapetabbo. Apassenaphalaka½ ot±petv± pamajjitv± atiharitv± yath±µh±ne µhapetabba½. Pattac²vara½ nikkhipitabba½. Patta½ nikkhipantena ekena hatthena patta½ gahetv± ekena hatthena heµµh±mañca½ v± heµµh±p²µha½ v± par±masitv± patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahit±ya bh³miy± patto nikkhipitabbo. C²vara½ nikkhipantena ekena hatthena c²vara½ gahetv± ekena hatthena c²varava½sa½ v± c²vararajju½ v± pamajjitv± p±rato anta½ orato bhoga½ katv± c²vara½ nikkhipitabba½.“Sace puratthim± saraj± v±t± v±yanti, puratthim± v±tap±n± thaketabb±. Sace pacchim± saraj± v±t± v±yanti, pacchim± v±tap±n± thaketabb±. Sace uttar± saraj± v±t± v±yanti, uttar± v±tap±n± thaketabb±. Sace dakkhiº± saraj± v±t± v±yanti, dakkhiº± v±tap±n± thaketabb±. Sace s²tak±lo hoti, div± v±tap±n± vivaritabb±, ratti½ thaketabb±. Sace uºhak±lo hoti, div± v±tap±n± thaketabb±, ratti½ vivaritabb±.“Sace pariveºa½ ukl±pa½ hoti, pariveºa½ sammajjitabba½. Sace koµµhako ukl±po hoti, koµµhako sammajjitabbo. Sace upaµµh±nas±l± ukl±p± hoti, upaµµh±nas±l± sammajjitabb±. Sace aggis±l± ukl±p± hoti, aggis±l± sammajjitabb±. Sace vaccakuµi ukl±p± hoti, vaccakuµi sammajjitabb±. Sace p±n²ya½ na hoti, p±n²ya½ upaµµh±petabba½. Sace paribhojan²ya½ na hoti, paribhojan²ya½ upaµµh±petabba½. Sace ±camanakumbhiy± udaka½ na hoti, ±camanakumbhiy± udaka½ ±siñcitabba½.“Sace upajjh±yassa anabhirati uppann± hoti, saddhivih±rikena v³pak±setabbo, v³pak±s±petabbo, dhammakath± v±ssa k±tabb±. Sace upajjh±yassa kukkucca½ uppanna½ hoti, saddhivih±rikena vinodetabba½, vinod±petabba½, dhammakath± v±ssa k±tabb±. Sace upajjh±yassa diµµhigata½ uppanna½ hoti, saddhivih±rikena vivecetabba½, vivec±petabba½, dhammakath± v±ssa k±tabb±. Sace upajjh±yo garudhamma½ ajjh±panno hoti pariv±s±raho, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho saªgho upajjh±yassa pariv±sa½ dadeyy±ti. Sace upajjh±yo m³l±yapaµikassan±raho hoti, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho saªgho upajjh±ya½ m³l±ya paµikasseyy±ti. Sace upajjh±yo m±natt±raho hoti, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho saªgho upajjh±yassa m±natta½ dadeyy±ti. Sace upajjh±yo abbh±n±raho hoti, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho saªgho upajjh±ya½ abbheyy±ti. Sace saªgho upajjh±yassa kamma½ kattuk±mo hoti, tajjan²ya½ v± niyassa½ v± pabb±jan²ya½ v± paµis±raº²ya½ v± ukkhepan²ya½ v±, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho saªgho upajjh±yassa kamma½ na kareyya, lahuk±ya v± pariº±meyy±ti. Kata½ v± panassa hoti saªghena kamma½, tajjan²ya½ v± niyassa½ v± pabb±jan²ya½ v± paµis±raº²ya½ v± ukkhepan²ya½ v±, saddhivih±rikena ussukka½ k±tabba½– kinti nu kho upajjh±yo samm± vatteyya, loma½ p±teyya, netth±ra½ vatteyya, saªgho ta½ kamma½ paµippassambheyy±ti.“Sace upajjh±yassa c²vara½ dhovitabba½ hoti saddhivih±rikena dhovitabba½, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho upajjh±yassa c²vara½ dhoviyeth±ti. Sace upajjh±yassa c²vara½ k±tabba½ hoti, saddhivih±rikena k±tabba½, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho upajjh±yassa c²vara½ kariyeth±ti. Sace upajjh±yassa rajan± pacitabb± hoti, saddhivih±rikena pacitabb±, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho upajjh±yassa rajana½ paciyeth±ti. Sace upajjh±yassa c²vara½ rajitabba½ [rajetabba½ (sy±.)] hoti, saddhivih±rikena rajitabba½, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho upajjh±yassa c²vara½ rajiyeth±ti. C²vara½ rajantena [rajentena (sy±.)] s±dhuka½ samparivattaka½ samparivattaka½ rajitabba½, na ca acchinne theve pakkamitabba½.“Na upajjh±ya½ an±pucch± ekaccassa patto d±tabbo, na ekaccassa patto paµiggahetabbo; na ekaccassa c²vara½ d±tabba½, na ekaccassa c²vara½ paµiggahetabba½; na ekaccassa parikkh±ro d±tabbo, na ekaccassa parikkh±ro paµiggahetabbo; na ekaccassa kes± chedetabb± [chettabb± (s².), cheditabb± (ka.)], na ekaccena kes± ched±petabb±; na ekaccassa parikamma½ k±tabba½, na ekaccena parikamma½ k±r±petabba½; na ekaccassa veyy±vacco [veyy±vacca½ (ka.)] k±tabbo, na ekaccena veyy±vacco k±r±petabbo; na ekaccassa pacch±samaºena hotabba½, na ekacco pacch±samaºo ±d±tabbo; na ekaccassa piº¹ap±to n²haritabbo, na ekaccena piº¹ap±to n²har±petabbo; na upajjh±ya½ an±pucch± g±mo pavisitabbo; na sus±na½ gantabba½; na dis± pakkamitabb±. Sace upajjh±yo gil±no hoti, y±vaj²va½ upaµµh±tabbo vuµµh±namassa ±gametabba½. Ida½ kho, bhikkhave, saddhivih±rik±na½ upajjh±yesu vatta½ yath± saddhivih±rikehi upajjh±yesu samm± vattitabban”ti.
12. Saddhivih±rikavattakath±
377. Tena kho pana samayena upajjh±y± saddhivih±rikesu na samm± vattanti. Ye te bhikkh³ appicch±…pe… te ujjh±yanti khiyyanti vip±centi– “kathañhi n±ma upajjh±y± saddhivih±rikesu na samm± vattissant²”ti! Atha kho te bhikkh³ bhagavato etamattha½ ±rocesu½…pe… “sacca½ kira, bhikkhave, upajjh±y± saddhivih±rikesu na samm± vattant²”ti? “Sacca½ bhagav±”ti…pe… vigarahitv±…pe… dhammi½ katha½ katv± bhikkh³ ±mantesi– 378. “Tena hi, bhikkhave, upajjh±y±na½ saddhivih±rikesu vatta½ paññapess±mi yath± upajjh±yehi saddhivih±rikesu samm± vattitabba½. [Mah±va. 67] upajjh±yena, bhikkhave, saddhivih±rikamhi samm± vattitabba½ Tatr±ya½ samm±vattan±–“Upajjh±yena, bhikkhave, saddhivih±riko saªgahetabbo anuggahetabbo uddesena paripucch±ya ov±dena anus±saniy±. Sace upajjh±yassa patto hoti, saddhivih±rikassa patto na hoti, upajjh±yena saddhivih±rikassa patto d±tabbo, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho saddhivih±rikassa patto uppajjiyeth±ti. Sace upajjh±yassa c²vara½ hoti, saddhivih±rikassa c²vara½ na hoti, upajjh±yena saddhivih±rikassa c²vara½ d±tabba½, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho saddhivih±rikassa c²vara½ uppajjiyeth±ti. Sace upajjh±yassa parikkh±ro hoti, saddhivih±rikassa parikkh±ro na hoti, upajjh±yena saddhivih±rikassa parikkh±ro d±tabbo, ussukka½ v± k±tabba½– kinti nu kho saddhivih±rikassa parikkh±ro uppajjiyeth±ti.“Sace saddhivih±riko gil±no hoti, k±lasseva uµµh±ya dantakaµµha½ d±tabba½, mukhodaka½ d±tabba½, ±sana½ paññapetabba½. Sace y±gu hoti, bh±jana½ dhovitv± y±gu upan±metabb±. Y±gu½ p²tassa udaka½ datv± bh±jana½ paµiggahetv± n²ca½ katv± s±dhuka½ appaµigha½santena dhovitv± paµis±metabba½. Saddhivih±rikamhi vuµµhite ±sana½ uddharitabba½. Sace so deso ukl±po hoti, so deso sammajjitabbo.