55. ¾savakkhayañ±ºaniddesavaººan±
107. ¾savakkhayañ±ºaniddese anaññ±taññass±m²tindriy±d²ni vuttatth±ni. Kati µh±n±ni gacchat²ti ekekassa uppattiµµh±naniyamanattha½ pucch±. Eka½ µh±na½ gacchat²ti ekasmi½ µh±ne uppajjat²ti vutta½ hoti. Uppatti-ok±saµµh±nañhi tiµµhati etth±ti µh±nanti vuccati. Cha µh±n±n²ti cha maggaphalakkhaºe. Indriy±na½ anaññ±taññass±m²tindriy±d²su t²su ekekameva adhika½ hot²ti dassanattha½ saddhindriya½ adhimokkhapariv±ra½ hot²ti-±di vutta½. Yath± “saddhindriyassa adhimokkhaµµho”ti-±d²su (paµi. ma. 1.12) adhimokkh±dayo saddhindriy±d²na½ kiccavasena vutt±, evamidh±pi “adhimokkhapariv±ra½ hot²”ti saddhindriya½ adhimokkhatthena pariv±ra½ hot²ti vutta½ hoti. Esa nayo sesesupi. Pariv±ranti ca liªgavipall±so kato. Paññindriyanti anaññ±taññass±m²tindriyameva paj±nanasabh±vadassanattha½ visu½ katv± vutta½. Abhidhammepi (vibha. 219) hi paññ±ya kiccavisesadassanattha½ maggakkhaºe ca phalakkhaºe ca ek±va paññ± aµµhadh± vibhatt±. Abhisandanapariv±ranti nh±niyacuºº±na½ udaka½ viya cittacetasik±na½ sinehanakiccena pariv±ra½ hoti. Ida½ somanassasampayuttamaggavaseneva vutta½. Upekkh±sampayuttamagge pana somanassindriyaµµh±ne upekkhindriya½ daµµhabba½. Ta½ pana sampayutt±na½ n±ti-upabr³hanapariv±ranti gahetabba½. Pavattasantat±dhipateyyapariv±ranti pavatt± santati pavattasantati, vattam±nasant±nanti attho. Adhipatibh±vo ±dhipateyya½, pavattasantatiy± ±dhipateyya½ pavattasantat±dhipateyya½. Vattam±naj²vitindriyassa uparipavattiy± ca paccayatt± pubb±paravasena pavattasantatiy± adhipatibh±vena anaññ±taññass±m²tindriyassa pariv±ra½ hoti. Sot±pattimaggakkhaºe j±t± dhamm±ti-±di sabbesa½ maggasampayuttak±na½ vaººabhaºanattha½ vutta½. Tattha maggakkhaºe j±t±ti maggasamuµµhit± eva, na aññe. Yasm± pana maggasamuµµhitampi r³pa½ kusal±din±ma½ na labhati, tasm± ta½ apanento µhapetv± cittasamuµµh±na½ r³panti ±ha. Sabbeva hi te dhamm± kucchit±na½ salan±d²hi atthehi kusal±. Te ±rammaºa½ katv± pavattam±n± natthi etesa½ ±sav±ti an±sav±. Vaµµam³la½ chindant± nibb±na½ ±rammaºa½ katv± vaµµato niyyant²ti niyy±nik±. Kusal±kusalasaªkh±t± cay± apetatt± apacayasaªkh±ta½ nibb±na½ ±rammaºa½ katv± pavattanato apacaya½ gacchant²ti apacayag±mino, pavatta½ apacinant± viddha½sent± gacchant²tipi apacayag±mino. Loke apariy±pannabh±vena lokato uttar± uttiºº±ti lokuttar±. Nibb±na½ ±rammaºa½ etesanti nibb±n±rammaº±. Im±ni aµµhindriy±n²ti-±di pubbe vuttapariv±rabh±vassa ca tena sahagat±dibh±vassa ca ±divutta-±k±r±nañca d²panattha½ vutta½. Tattha aµµhindriy±n²ti pubbe vuttanayena paññindriyena saha aµµha. Sahaj±tapariv±r±ti aµµhasu ekekena saha itare itare satta sahaj±t± hutv± tassa sahaj±tapariv±r± honti. Tatheva añña½ aññassa añña½ aññass±ti eva½ aññamaññapariv±r± honti. Tatheva aññamañña½ nissayapariv±r± sampayuttapariv±r± ca honti. Sahagat±ti tena anaññ±taññass±m²tindriyena saha ekupp±d±dibh±va½ gat±. Sahaj±t±ti teneva saha j±t±. Sa½saµµh±ti teneva saha missit±. Sampayutt±ti teneva sama½ ekupp±d±dipak±rehi yutt±. Tev±ti te eva aµµha indriyadhamm±. Tass±ti anaññ±taññass±m²tindriyassa. ¾k±r±ti pariv±rakoµµh±s±. Phalakkhaºe j±t± dhamm± sabbeva aby±kat± hont²ti r³passapi aby±katatt± cittasamuµµh±nar³pena saha vutt±. Maggasseva kusalatt± niyy±nikatt± apacayag±mitt± ca phalakkhaºe “kusal±”ti ca “niyy±nik±”ti ca “apacayag±mino”ti ca na vutta½. It²ti-±di vuttappak±ranigamana½. Tattha aµµhaµµhak±n²ti aµµhasu maggaphalesu ekekassa aµµhakassa vasena aµµha indriya-aµµhak±ni. Catusaµµhi hont²ti catusaµµhi ±k±r± honti. ¾sav±ti-±di heµµh± vuttatthameva Idha arahattamaggavajjheyeva ±save avatv± sesamaggattayavajjh±nampi vacana½ ±savakkhayavacanas±maññamattena vuttanti veditabba½. Arahattamaggañ±ºameva hi keci ±save asesetv± ±sav±na½ khepanato “khaye ñ±ºan”ti vuccati. Tasm±yeva ca arah±yeva kh²º±savoti vuccat²ti.
¾savakkhayañ±ºaniddesavaººan± niµµhit±.