19. Dhammaµµhavaggo
1. Vinicchayamah±mattavatthu
Na tena hot²ti ima½ dhammadesana½ satth± jetavane viharanto vinicchayamah±matte ±rabbha kathesi. Ekadivasañhi bhikkh³ s±vatthiya½ uttaradv±rag±me piº¹±ya caritv± piº¹ap±tapaµikkant± nagaramajjhena vih±ra½ ±gacchanti. Tasmi½ khaºe megho uµµh±ya p±vassi. Te sammukh±gata½ vinicchayas±la½ pavisitv± vinicchayamah±matte lañja½ gahetv± s±mike as±mike karonte disv± “aho ime adhammik±, maya½ pana ‘ime dhammena vinicchaya½ karont²’ti saññino ahumh±”ti cintetv± vasse vigate vih±ra½ gantv± satth±ra½ vanditv± ekamanta½ nisinn± tamattha½ ±rocesu½. Satth± “na, bhikkhave, chand±divasik± hutv± s±hasena attha½ vinicchinant± dhammaµµh± n±ma honti, apar±dha½ pana anuvijjitv± apar±dh±nur³pa½ as±hasena vinicchaya½ karont± eva dhammaµµh± n±ma hont²”ti vatv± im± g±th± abh±si– 256. “Na tena hoti dhammaµµho, yenattha½ s±has± naye;
yo ca attha½ anatthañca, ubho niccheyya paº¹ito.
257. “As±hasena dhammena, samena nayat² pare;
dhammassa gutto medh±v², dhammaµµhoti pavuccat²”ti.
Tattha ten±ti ettakeneva k±raºena. Dhammaµµhoti r±j± hi attano k±tabbe vinicchayadhamme µhitopi dhammaµµho n±ma na hoti. Yen±ti yena k±raºena. Atthanti otiººa½ vinicchitabba½ attha½. S±has± nayeti chand±d²su patiµµhito s±hasena mus±v±dena viniccheyya. Yo hi chande patiµµh±ya ñ±t²ti v± mittoti v± mus± vatv± as±mikameva s±mika½ karoti, dose patiµµh±ya attano ver²na½ mus± vatv± s±mikameva as±mika½ karoti, mohe patiµµh±ya lañja½ gahetv± vinicchayak±le aññavihito viya ito cito ca olokento mus± vatv± “imin± jita½, aya½ par±jito”ti para½ n²harati, bhaye patiµµh±ya kassacideva issaraj±tikassa par±jaya½ p±puºantass±pi jaya½ ±ropeti, aya½ s±hasena attha½ neti n±ma. Eso dhammaµµho n±ma na hot²ti attho. Attha½ anatthañc±ti bh³tañca abh³tañca k±raºa½. Ubho niccheyy±ti yo pana paº¹ito ubho atth±natthe vinicchinitv± vadati. As±hasen±ti amus±v±dena. Dhammen±ti vinicchayadhammena, na chand±divasena. Samen±ti apar±dh±nur³peneva pare nayati, jaya½ v± par±jaya½ v± p±peti. Dhammassa guttoti so dhammagutto dhammarakkhito dhammojapaññ±ya samann±gato medh±v² vinicchayadhamme µhitatt± dhammaµµhoti pavuccat²ti attho. Desan±vas±ne bah³ sot±pattiphal±d²ni p±puºi½s³ti.
Vinicchayamah±mattavatthu paµhama½.