8. Susammuµµhasuttavaººan±

8. Aµµhame susammuµµh±ti paññ±ya appaµividdhabh±veneva sunaµµh±. Yath± hi dve khett±ni kasitv±, eka½ vapitv±, bahudhañña½ adhigatassa av±pitakhettato aladdha½ sandh±ya “bahu½ me dhañña½ naµµhan”ti vadanto aladdhameva “naµµhan”ti vadati, evamidh±pi appaµividit±va susammuµµh± n±ma. Asammuµµh±ti paññ±ya paµividdhabh±veneva anaµµh±. Sesa½ purimasadisamev±ti.

Susammuµµhasuttavaººan± niµµhit±.

9. M±nak±masuttavaººan±

9. Navame m±nak±mass±ti m±na½ k±mentassa icchantassa. Damoti evar³passa puggalassa sam±dhipakkhiko damo natth²ti vadati. “Saccena danto damas± upeto, vedantag³ vusitabrahmacariyo”ti (sa½. ni. 1.195) ettha hi indriyasa½varo damoti vutto. “Yadi sacc± dam± c±g±, khanty± bhiyyodha vijjat²”ti (sa½. ni. 1.246; su. ni. 191) ettha paññ±. “D±nena damena sa½yamena saccavajjena atthi puñña½, atthi puññassa ±gamo”ti (sa½. ni. 4.365) ettha uposathakamma½. “Sakkhissasi kho tva½, puººa, imin± dam³pasamena samann±gato sun±parantasmi½ janapade viharitun”ti (sa½. ni. 4.88; ma. ni. 3.396) ettha adhiv±sanakhanti. Imasmi½ pana sutte damoti sam±dhipakkhikadhamm±na½ eta½ n±ma½. Tenev±ha– “na monamatthi asam±hitass±”ti. Tattha monanti catumaggañ±ºa½, tañhi mun±t²ti mona½, catusaccadhamme j±n±t²ti attho. Maccudheyyass±ti tebh³makavaµµassa. Tañhi maccuno patiµµh±naµµhena maccudheyyanti vuccati. P±ranti tasseva p±ra½ nibb±na½. Tareyy±ti paµivijjheyya p±puºeyya v±. Ida½ vutta½ hoti– eko araññe viharanto pamatto puggalo maccudheyyassa p±ra½ na tareyya na paµivijjheyya na p±puºeyy±ti.
M±na½ pah±y±ti arahattamaggena navavidham±na½ pajahitv±. Susam±hitattoti upac±rappan±sam±dh²hi suµµhu sam±hitatto. Sucetasoti ñ±ºasampayuttat±ya sundaracitto. ѱºavippayuttacittena hi sucetasoti na vuccati, tasm± ñ±ºasampayuttena sucetaso hutv±ti attho. Sabbadhi vippamuttoti sabbesu khandh±yatan±d²su vippamutto hutv±. Tareyy±ti ettha tebh³makavaµµa½ samatikkamanto nibb±na½ paµivijjhanto tarat²ti paµivedhataraºa½ n±ma vutta½. Iti im±ya g±th±ya tisso sikkh± kathit± honti. Katha½– m±no n±m±ya½ s²labhedano, tasm± “m±na½ pah±y±”ti imin± adhis²lasikkh± kathit± hoti. “Susam±hitatto”ti imin± adhicittasikkh±. “Sucetaso”ti ettha cittena paññ± dassit±, tasm± imin± adhipaññ±sikkh± kathit±. Adhis²lañca n±ma s²le sati hoti, adhicitta½ citte sati, adhipaññ± paññ±ya sati. Tasm± s²la½ n±ma pañcapi dasapi s²l±ni, p±timokkhasa½varo adhis²la½ n±m±ti veditabba½. Aµµha sam±pattiyo citta½, vipassan±p±dakajjh±na½ adhicitta½. Kammassakatañ±ºa½ paññ±, vipassan± adhipaññ±. Anuppannepi hi buddhupp±de pavattat²ti pañcas²la½ dasas²la½ s²lameva, p±timokkhasa½varas²la½ buddhupp±deyeva pavattat²ti adhis²la½. Cittapaññ±supi eseva nayo. Apica nibb±na½ patthayantena sam±dinna½ pañcas²lampi dasas²lampi adhis²lameva. Sam±pann± aµµha sam±pattiyopi adhicittameva. Sabbampi v± lokiyas²la½ s²lameva, lokuttara½ adhis²la½. Cittapaññ±supi eseva nayoti. Iti im±ya g±th±ya samodh±netv± tisso sikkh± sakalas±sana½ kathita½ hot²ti.

M±nak±masuttavaººan± niµµhit±.