S± ta½ dv±re µhita½ disv± asañj±nant²– “aticchatha, bhante, caº¹±l±na½ vasanaµµh±nametan”ti ±ha. Bodhisatto tattheva aµµh±si. S± punappuna½ olokent² sañj±nitv± hatthehi ura½ paharitv± viravam±n± p±dam³le patitv± ±ha– “yadi te s±mi edisa½ citta½ atthi, kasm± ma½ mahat± yas± parih±petv± an±tha½ ak±s²”ti. N±nappak±ra½ parideva½ paridevitv± akkh²ni puñcham±n± uµµh±ya bhikkh±bh±jana½ gahetv± antogehe nis²d±petv± bhikkha½ ad±si. Mah±puriso bhattakicca½ katv± ±ha– “diµµhamaªgalike m± soci m± paridevi, aha½ tuyha½ p±dadhovana-udakena sakalajambud²pe r±j³na½ abhisekakicca½ k±retu½ samattho, tva½ pana eka½ mama vacana½ karohi, nagara½ pavisitv± ‘na mayha½ s±miko caº¹±lo, mah±brahm± mayha½ s±miko’ti ugghosayam±n± sakalanagara½ car±h²”ti.
Eva½ vutte diµµhamaªgalik±– “pakatiy±pi aha½ s±mi mukhadoseneva byasana½ patt±, na sakkhiss±meva½ vattun”ti ±ha. Bodhisatto– “ki½ pana tay± mayha½ ag±re vasantassa alikavacana½ sutapubba½, aha½ tad±pi alika½ na bhaº±mi, id±ni pabbajito ki½ vakkh±mi, saccav±d² puriso n±m±han”ti vatv±– “ajja pakkhassa aµµham², tva½ ‘ito satt±hassaccayena uposathadivase mayha½ s±miko mah±brahm± candamaº¹ala½ bhinditv± mama santika½ ±gamissat²’ti sakalanagare ugghoseh²”ti vatv± pakk±mi.
S± saddahitv± haµµhatuµµh± s³r± hutv± s±ya½p±ta½ nagara½ pavisitv± tath± ugghosesi. Manuss± p±ºin± p±ºi½ paharant±– “passatha, amh±ka½ diµµhamaªgalik± caº¹±laputta½ mah±brahm±na½ karot²”ti hasant± ke¼i½ karonti. S± punadivasepi tatheva s±ya½p±ta½ pavisitv±– “id±ni ch±haccayena, pañc±ha-cat³ha-t²ha-dv²ha-ek±haccayena mayha½ s±miko mah±brahm± candamaº¹ala½ bhinditv± mama santika½ ±gamissat²”ti ugghosesi.
Br±hmaº± cintayi½su– “aya½ diµµhamaªgalik± atis³r± hutv± katheti, kad±ci eva½ siy±, etha maya½ diµµhamaªgalik±ya vasanaµµh±na½ paµijagg±m±”ti cammagehassa b±hirabh±ga½ samant± tacch±petv± v±lika½ okiri½su. S±pi uposathadivase p±tova nagara½ pavisitv± “ajja mayha½ s±miko ±gamissat²”ti ugghosesi. Br±hmaº± cintayi½su– “aya½ bho na d³ra½ apadissati, ajja kira mah±brahm± ±gamissati, vasanaµµh±na½ sa½vidah±m±”ti cammageha½ samajj±petv± harit³palitta½ ahatavatthehi parikkhipitv± mah±raha½ pallaªka½ attharitv± upari celavit±na½ bandhitv± gandham±lad±m±ni os±rayi½su. Tesa½ paµijaggant±na½yeva s³riyo attha½ gato.
Mah±puriso cande uggatamatte abhiññ±p±dakajjh±na½ sam±pajjitv± vuµµh±ya k±m±vacaracittena parikamma½ katv± iddhicittena dv±dasayojanika½ brahmattabh±va½ m±petv± veh±sa½ abbhuggantv± candavim±nassa anto pavisitv± vanantato abbhussakkam±na½ canda½ bhinditv± candavim±na½ oh±ya purato hutv± “mah±jano ma½ passat³”ti adhiµµh±si. Mah±jano disv±– “sacca½, bho, diµµhamaªgalik±ya vacana½, ±gacchanta½ mah±brahm±na½ p³jess±m±”ti gandham±la½ ±d±ya diµµhamaªgalik±ya ghara½ pariv±retv± aµµh±si. Mah±puriso matthakamatthakena sattav±re b±r±ºasi½ anuparigantv± mah±janena diµµhabh±va½ ñatv± dv±dasayojanika½ attabh±va½ vijahitv± manussappam±ºameva m±petv± mah±janassa passantasseva cammageha½ p±visi. Mah±jano disv±– “otiººo no mah±brahm±, s±ºi½ ±harath±”ti nivesana½ mah±s±ºiy± parikkhipitv± pariv±retv± µhito.
Mah±purisopi sirisayanamajjhe nis²di. Diµµhamaªgalik± sam²pe aµµh±si. Atha na½ pucchi “utusamayo te diµµhamaªgalike”ti. ¾ma ayy±ti. May± dinna½ putta½ gaºh±h²ti aªguµµhakena n±bhimaº¹ala½ phusi. Tass± par±masaneneva gabbho patiµµh±si. Mah±puriso– “ett±vat± te diµµhamaªgalike p±dadhovana-udaka½ sakalajambud²pe r±j³na½ abhisekodaka½ bhavissati, tva½ tiµµh±”ti vatv± brahmattabh±va½ m±petv± passantasseva mah±janassa nikkhamitv± veh±sa½ abbhuggantv± caº¹amaº¹alameva paviµµho. S± tato paµµh±ya brahmapaj±pat² n±ma j±t±. P±dadhovana-udaka½ labhanto n±ma natthi.
Br±hmaº±– “brahmapaj±pati½ antonagare vas±pess±m±”ti suvaººasivik±ya ±ropetv± y±va sattamakoµiy± aparisuddhaj±tikassa sivika½ gahetu½ na ada½su. So¼asa j±timantabr±hmaº± gaºhi½su. Ses± gandhapupph±d²hi p³jetv± nagara½ pavisitv±– “na sakk±, bho, ucchiµµhagehe brahmapaj±patiy± vasitu½, vatthu½ gahetv± geha½ kariss±ma, y±va pana ta½ kar²yati, t±va maº¹apeva vasat³”ti maº¹ape vas±pesu½. Tato paµµh±ya cakkhupathe µhatv± vandituk±m± kah±paºa½ datv± vanditu½ labhanti, savan³pac±re vandituk±m± sata½ datv± labhanti, ±sanne pakatikatha½ savanaµµh±ne vandituk±m± pañcasat±ni datv± labhanti, p±dapiµµhiya½ s²sa½ µhapetv± vandituk±m± sahassa½ datv± labhanti, p±dadhovana-udaka½ patthayam±n± dasasahass±ni datv± labhanti. Bahinagarato antonagare y±va maº¹ap± ±gacchantiy± laddhadhana½yeva koµisatamatta½ ahosi.
Sakalajambud²po saªkhubhi, tato sabbar±j±no “brahmapaj±patiy± p±dadhovanena abhiseka½ kariss±m±”ti satasahassa½ pesetv± labhi½su. Maº¹ape vasantiy± eva gabbhavuµµh±na½ ahosi. Mah±purisa½ paµicca laddhakum±ro p±s±diko ahosi lakkhaºasampanno. Mah±brahmuno putto j±toti sakala jambud²po ekakol±halo ahosi. Kum±rassa kh²ramaºim³la½ hot³ti tato tato ±gatadhana½ koµisahassa½ ahosi. Ett±vat± nivesanampi niµµhita½. Kum±rassa n±makaraºa½ kariss±m±ti nivesana½ sajjetv± kum±ra½ gandhodakena nh±petv± alaªkaritv± maº¹ape j±tatt± maº¹abyotveva n±ma½ aka½su.
Kum±ro sukhena sa½va¹¹ham±no sippuggahaºavayapattoti sakalajambud²pe sippaj±nanak± tassa santike ±gantv± sippa½ sikkh±penti. Kum±ro medh±v² paññav± suta½ suta½ muta½ ±vuºanto viya gaºh±ti, gahitagahita½ suvaººaghaµe pakkhittatela½ viya tiµµhati. Y±vat± v±cuggat± pariyatti atthi, tena anuggahit± n±ma n±hosi. Br±hmaº± ta½ pariv±retv± caranti, sopi br±hmaºabhatto ahosi. Gehe as²tibr±hmaºasahass±ni niccabhatta½ bhuñjanti. Gehampissa sattadv±rakoµµhaka½ mahanta½ ahosi. Gehe maªgaladivase jambud²pav±s²hi pesitadhana½ koµisahassamatta½ ahosi.
Bodhisatto ±vajjesi– “pamatto nu kho kum±ro appamatto”ti. Athassa ta½ pavatti½ ñatv±– “br±hmaºabhatto j±to, yattha dinna½ mahapphala½ hoti, ta½ na j±n±ti, gacch±mi na½ damem²”ti c²vara½ p±rupitv± bhikkh±bh±jana½ gahetv±– “dv±rakoµµhak± atisamb±dh±, na sakk± koµµhakena pavisitun”ti ±k±sen±gantv± as²tibr±hmaºasahass±na½ bhuñjanaµµh±ne ±k±saªgaºe otari. Maº¹abyakum±ropi suvaººakaµacchu½ g±h±petv±– “idha s³pa½ detha idha odanan”ti parivis±pento bodhisatta½ disv± daº¹akena ghaµµita-±siviso viya kupitv± ima½ g±tham±ha–
“Kuto nu ±gacchasi dummav±s²,
otallako pa½supis±cakova;
saªk±raco¼a½ paµimuñca kaºµhe,
ko re tuva½ hosi adakkhiºeyyo”ti. (J±. 1.15.1).
Atha na½ mah±satto akujjhitv±va ovadanto ±ha–
“Anna½ taveda½ pakata½ yasassi,
ta½ khajjare bhuñjare piyyare ca;
j±n±si ma½ tva½ paradatt³paj²vi½,
uttiµµha piº¹a½ labhata½ sap±ko”ti. (J±. 1.15.2).
So nayida½ tumh±dis±na½ paµiyattanti dassento ±ha–
“Anna½ mameda½ pakata½ br±hmaº±na½,
atthatthita½ saddahato mameda½;
apehi etto kimidhaµµhitosi,
na m±dis± tuyha½ dadanti jamm±”ti. (J±. 1.15.3).
Atha bodhisatto “d±na½ n±ma saguºassapi nigguºassapi yassa kassaci d±tabba½, yath± hi ninnepi thalepi patiµµh±pita½ b²ja½ pathav²rasa½ ±porasañca ±gamma sampajjati, eva½ nipphala½ n±ma natthi, sukhette vapitab²ja½ viya guºavante mahapphala½ hot²”ti dassetu½ ima½ g±tham±ha–
“Thale ca ninne ca vapanti b²ja½,
an³pakhette phalam±sam±n±;
et±ya saddh±ya dad±hi d±na½,
appeva ±r±dhaye dakkhiºeyye”ti. (J±. 1.15.4).
Atha kum±ro kodh±bhibh³to– “kenimassa muº¹akassa paveso dinno”ti dv±rarakkh±dayo tajjetv±–
“Khett±ni mayha½ vidit±ni loke,
yes±ha½ b²j±ni patiµµhapemi;
ye br±hmaº± j±timant³papann±,
t±n²dha khett±ni supesal±n²”ti. (J±. 1.15.5)–

G±tha½ vatv± “ima½ jamma½ veºupadarena pothetv± g²v±ya½ gahetv± sattapi dv±rakoµµhake atikkamitv± bahi n²harath±”ti ±ha. Atha na½ mah±puriso ±ha–

“Giri½ nakhena khaºasi, ayo dantebhi kh±dasi;
j±taveda½ padahasi, yo isi½ paribh±sas²”ti. (J±. 1.15.9).
Evañca pana vatv±– “sace my±ya½ hatthe v± p±de v± gaºh±petv± dukkha½ upp±deyya, bahu½ apuñña½ pasaveyy±”ti satt±nuddayat±ya veh±sa½ abbhuggantv± antarav²thiya½ otari. Bhagav± sabbaññuta½ patto tamattha½ pak±sento ima½ g±tham±ha–
“Ida½ vatv±na m±taªgo, isi saccaparakkamo;
antalikkhasmi½ pakk±mi, br±hmaº±na½ udikkhatan”ti. (J±. 1.15.10).
T±vadeva nagararakkhikadevat±na½ jeµµhakadevar±j± maº¹abyassa g²va½ parivattesi. Tassa mukha½ parivattetitv± pacch±mukha½ j±ta½, akkh²ni parivatt±ni, mukhena khe¼a½ vamati, sar²ra½ thaddha½ s³le ±ropita½ viya ahosi. As²tisahass± paric±rakayakkh± as²tibr±hmaºasahass±ni tatheva aka½su. Vegena gantv± brahmapaj±patiy± ±rocayi½su. S± taram±nar³p± ±gantv± ta½ vippak±ra½ disv± g±tham±ha–
“¾vedhita½ piµµhito uttamaªga½,
b±hu½ pas±reti akammaneyya½;
set±ni akkh²ni yath± matassa,
ko me ima½ puttamak±si evan”ti. (J±. 1.15.11).
Athass± ±rocesu½–
“Idh±gam± samaºo dummav±s²,
otallako pa½supis±cakova,
saªk±raco¼a½ paµimuñca kaºµhe,
so te ima½ puttamak±si evan”ti. (J±. 1.15.12).
S± sutv±va aññ±si– “mayha½ yasad±yako ayyo anukamp±ya puttassa pamattabh±va½ ñatv± ±gato bhavissat²”ti. Tato upaµµh±ke pucchi–
“Katama½ disa½ agam± bh³ripañño,
akkh±tha me m±ºav± etamattha½;
gantv±na ta½ paµikaremu accaya½,
appeva na½ putta labhemu j²vitan”ti. (J±. 1.15.13).
Te ±ha½su–
“Veh±yasa½ agam± bh³ripañño,
pathaddhuno pannaraseva cando;
apic±pi so purimadisa½ agacchi,
saccappaµiñño isi s±dhur³po”ti. (J±. 1.15.14).
Mah±purisopi antarav²thiya½ otiººaµµh±nato paµµh±ya– “mayha½ padava¼añja½ hatthi-ass±d²na½ vasena m± antaradh±yittha, diµµhamaªgalik±yeva na½ passatu, m± aññe”ti adhiµµhahitv± piº¹±ya caritv± y±panamatta½ missakodana½ gahetv± paµikkamanas±l±ya½ nisinno bhuñjitv± thoka½ bhutt±vasesa½ bhikkh±bh±janeyeva µhapesi. Diµµhamaªgalik±pi p±s±d± oruyha antarav²thi½ paµipajjam±n± padava¼añja½ disv±– “ida½ mayha½ yasad±yakassa ayyassa padan”ti pad±nus±ren±gantv± vanditv± ±ha– “tumh±ka½, bhante, d±sena kat±par±dha½ mayha½ khamatha, na hi tumhe kodhavasik± n±ma, detha me puttassa j²vitan”ti.