Catusampajaññapabbavaººan±

109. Eva½ iriy±pathavasena k±y±nupassana½ vibhajitv± id±ni catusampajaññavasena vibhajitu½ puna caparanti-±dim±ha. Tattha abhikkante paµikkanteti ettha t±va abhikkanta½ vuccati gamana½. Paµikkanta½ nivattana½. Tadubhayampi cat³su iriy±pathesu labbhati. Gamane t±va purato k±ya½ abhiharanto abhikkamati n±ma. Paµinivattento paµikkamati n±ma. Ýh±nepi µhitakova k±ya½ purato on±mento abhikkamati n±ma. Pacchato apan±mento paµikkamati n±ma. Nisajj±yapi nisinnakova ±sanassa purima-aªg±bhimukho sa½saranto abhikkamati n±ma. Pacchima-aªgappadesa½ pacch± sa½saranto paµikkamati n±ma. Nipajj±yapi eseva nayo.
Sampaj±nak±r² hot²ti sampajaññena sabbakiccak±r², sampajaññameva v± k±r². So hi abhikkant±d²su sampajañña½ karoteva, na katthaci sampajaññavirahito hoti. Tattha s±tthakasampajañña½ sapp±yasampajañña½ gocarasampajañña½ asammohasampajaññanti catubbidha½ sampajañña½. Tattha abhikkamanacitte uppanne cittavaseneva agantv± “ki½ nu me ettha gatena attho atthi natth²”ti atth±nattha½ pariggaºhitv± atthapariggahaºa½ s±tthakasampajañña½. Tattha ca atthoti cetiyadassanabodhidassanasaªghadassanatheradassana-asubhadassan±divasena dhammato va¹¹hi. Cetiya½ v± bodhi½ v± disv±pi hi buddh±rammaºa½ saªghadassanena saªgh±rammaºa½ p²ti½ upp±detv± tadeva khayavayato sammasanto arahatta½ p±puº±ti. There disv± tesa½ ov±de patiµµh±ya asubha½ disv± tattha paµhamajjh±na½ upp±detv± tadeva khayavayato sammasanto arahatta½ p±puº±ti. Tasm± etesa½ dassana½ s±tthaka½. Keci pana “±misatopi va¹¹hi atthoyeva, ta½ niss±ya brahmacariy±nuggah±ya paµipannatt±”ti vadanti.
Tasmi½ pana gamane sapp±y±sapp±ya½ pariggaºhitv± sapp±yapariggahaºa½ sapp±yasampajañña½. Seyyathida½, cetiyadassana½ t±va s±tthaka½. Sace pana cetiyassa mah±p³j±ya dasadv±dasayojanantare paris± sannipatanti. Attano vibhav±nur³pa½ itthiyopi puris±pi alaªkatappaµiyatt± cittakammar³pak±ni viya sañcaranti. Tatra cassa iµµhe ±rammaºe lobho, aniµµhe paµigho, asamapekkhane moho uppajjati, k±yasa½sagg±patti½ v± ±pajjati, j²vitabrahmacariy±na½ v± antar±yo hoti, eva½ ta½ µh±na½ asapp±ya½ hoti. Vuttappak±ra-antar±y±bh±ve sapp±ya½. Bodhidassanepi eseva nayo. Saªghadassanampi s±ttha½. Sace pana antog±me mah±maº¹apa½ k±retv± sabbaratti½ dhammassavana½ k±rentesu manussesu vuttappak±reneva janasannip±to ceva antar±yo ca hoti, eva½ ta½ µh±na½ asapp±ya½. Antar±y±bh±ve sapp±ya½. Mah±parisapariv±r±na½ ther±na½ dassanepi eseva nayo.
Asubhadassanampi s±ttha½. Tadatthad²panatthañca ida½ vatthu– eko kira daharabhikkhu s±maºera½ gahetv± dantakaµµhatth±ya gato. S±maºero magg± okkamitv± purato gacchanto asubha½ disv± paµhamajjh±na½ nibbattetv± tadeva p±daka½ katv± saªkh±re sammasanto t²ºi phal±ni sacchikatv± uparimaggatth±ya kammaµµh±na½ pariggahetv± aµµh±si. Daharo ta½ apassanto “s±maºer±”ti pakkosi. So “may± pabbajitadivasato paµµh±ya bhikkhun± saddhi½ dve kath± n±ma na kathitapubb±. Aññasmimpi divase uparivisesa½ nibbattess±m²”ti cintetv± “ki½, bhante”ti paµivacana½ ad±si. Eh²ti ca vutte ekavacaneneva ±gantv± “bhante, imin± t±va maggena gantv± may± µhitok±se muhutta½ puratth±bhimukho µhatv± oloketh±”ti ±ha. So tath± katv± tena pattavisesameva p±puºi. Eva½ eka½ asubha½ dvinna½ jan±na½ atth±ya j±yati. Eva½ s±tthampi paneta½ purisassa m±tug±m±subha½ asapp±ya½. M±tug±massa ca puris±subha½ sabh±gameva sapp±yanti eva½ sapp±yapariggahaºa½ sapp±yasampajañña½ n±ma.
Eva½ pariggahitas±tthasapp±yassa pana aµµhati½s±ya kammaµµh±nesu attano cittarucitakammaµµh±nasaªkh±ta½ gocara½ uggahetv± bhikkh±c±ragocare ta½ gahetv± gamana½ gocarasampajañña½ n±ma. Tass±vibh±vattha½ ida½ catukka½ veditabba½. Idhekacco bhikkhu harati na pacc±harati ekacco na harati pacc±harati ekacco neva harati na pacc±harati, ekacco harati ca pacc±harati ca.
Tattha yo bhikkhu divasa½ caªkamena nisajj±ya ±varaº²yehi dhammehi citta½ parisodhetv± tath± rattiy± paµhama½ y±ma½ majjhime y±me seyya½ kappetv± pacchimay±mepi nisajj±caªkamehi v²tin±metv± pageva cetiyaªgaºabodhiyaªgaºavatta½ katv± bodhirukkhe udaka½ abhisiñcitv± p±n²ya½ paribhojan²ya½ paccupaµµhapetv± ±cariyupajjh±yavatt±d²ni sabb±ni khandhakavatt±ni sam±d±ya vattati. So sar²raparikamma½ katv± sen±sana½ pavisitv± dve tayo pallaªke usuma½ g±h±pento kammaµµh±na½ anuyuñjitv± bhikkh±c±ravel±ya uµµhahitv± kammaµµh±nas²seneva pattac²varam±d±ya sen±sanato nikkhamitv± kammaµµh±na½ manasikarontova cetiyaªgaºa½ gantv± sace buddh±nussatikammaµµh±na½ hoti, ta½ avissajjetv±va cetiyaªgaºa½ pavisati. Añña½ ce kammaµµh±na½ hoti, sop±nap±dam³le µhatv± hatthena gahitabhaº¹a½ viya ta½ µhapetv± buddh±rammaºa½ p²ti½ gahetv± cetiyaªgaºa½ ±ruyha mahanta½ cetiya½ ce, tikkhattu½ padakkhiºa½ katv± cat³su µh±nesu vanditabba½. Khuddaka½ cetiya½ ce, tatheva padakkhiºa½ katv± aµµhasu µh±nesu vanditabba½. Cetiya½ vanditv± bodhiyaªgaºa½ patten±pi buddhassa bhagavato sammukh± viya nipaccak±ra½ dassetv± bodhi vanditabbo. So eva½ cetiyañca bodhiñca vanditv± paµis±mitaµµh±na½ gantv± paµis±mitabhaº¹aka½ hatthena gaºhanto viya nikkhittakammaµµh±na½ gahetv± g±masam²pe kammaµµh±nas²seneva c²vara½ p±rupitv± g±ma½ piº¹±ya pavisati.
Atha na½ manuss± disv± “ayyo no ±gato”ti paccuggantv± patta½ gahetv± ±sanas±l±ya½ v± gehe v± nis²d±petv± y±gu½ datv± y±va bhatta½ na niµµh±ti, t±va p±de dhovitv± telena makkhetv± purato nis²ditv± pañha½ v± pucchanti, dhamma½ v± sotuk±m± honti. Sacepi na kath±penti, janasaªgahattha½ dhammakath± n±ma k±tabb±yev±ti aµµhakath±cariy± vadanti. Dhammakath± hi kammaµµh±navinimutt± n±ma natthi Tasm± kammaµµh±nas²seneva dhamma½ kathetv± kammaµµh±nas²seneva ±h±ra½ paribhuñjitv± anumodana½ katv± nivattiyam±nehipi manussehi anugatova g±mato nikkhamitv± tattheva nivattetv± magga½ paµipajjati. Atha na½ puretara½ nikkhamitv± bahig±me katabhattakicc± s±maºeradaharabhikkh³ disv± paccuggantv± pattac²varamassa gaºhanti.
Por±º± bhikkh³ kira “na amh±ka½ upajjh±yo ±cariyo”ti mukha½ ulloketv± vatta½ karonti. Sampattaparicchedeneva karonti. Te ta½ pucchanti “bhante, ete manuss± tumh±ka½ ki½ honti m±tupakkhato sambandh± pitipakkhato”ti. Ki½ disv± pucchath±ti. Tumhesu etesa½ pema½ bahum±nanti. ¾vuso, ya½ m±t±pit³hipi dukkara½, ta½ ete amh±ka½ karonti, pattac²varampi no etesa½ santakameva, etesa½ ±nubh±vena neva bhaye bhaya½, na ch±take ch±taka½ j±n±ma, edis± n±ma amh±ka½ upak±rino natth²ti tesa½ guºe kathento gacchati, aya½ vuccati harati na pacc±harat²ti.
Yassa pana pageva vuttappak±ra½ vattapaµipatti½ karontassa kammajatejo pajjalati, anup±dinnaka½ muñcitv± up±dinnaka½ gaºh±ti, sar²rato sed± muccanti, kammaµµh±nav²thi½ n±rohati, so pageva pattac²varam±d±ya vegas±va cetiya½ vanditv± gor³p±na½ nikkhamanavel±yameva g±ma½ y±gubhikkh±ya pavisitv± y±gu½ labhitv± ±sanas±la½ gantv± pivati. Athassa dvattikkhattu½ ajjhoharaºamatteneva kammajatejo up±dinnaka½ muñcitv± anup±dinnaka½ gaºh±ti. Ghaµasatena nh±to viya tejodh±tupari¼±hanibb±pana½ patv± kammaµµh±nas²sena y±gu½ paribhuñjitv± pattañca mukhañca dhovitv± antar±bhatte kammaµµh±na½ manasikatv± avasesaµµh±ne piº¹±ya caritv± kammaµµh±nas²sena ±h±ra½ paribhuñjitv± tato paµµh±ya poªkh±nupoªkha½ upaµµhaham±na½ kammaµµh±na½ gahetv±va ±gacchati, aya½ vuccati na harati pacc±harat²ti. Edis± ca bhikkh³ y±gu½ pivitv± vipassana½ ±rabhitv± buddhas±sane arahatta½ patt± n±ma gaºanapatha½ v²tivatt±, s²ha¼ad²peyeva tesu tesu g±mesu ±sanas±l±ya½ na ta½ ±sana½ atthi, yattha y±gu½ pivitv± arahattappattabhikkh³ natth²ti.
Yo pana pam±davih±r² hoti nikkhittadhuro, sabbavatt±ni bhinditv± pañcavidhacetokhilavinibandhacitto viharanto “kammaµµh±na½ n±ma atth²”tipi sañña½ akatv± g±ma½ piº¹±ya pavisitv± ananulomikena gihisa½saggena sa½saµµho caritv± ca bhuñjitv± ca tuccho nikkhamati, aya½ vuccati neva harati na pacc±harat²ti.
Yo pan±ya½ harati ca pacc±harati c±ti vutto, so gatapacc±gatikavattavasena veditabbo. Attak±m± hi kulaputt± s±sane pabbajitv± dasapi v²sampi ti½sampi catt±l²sampi paññ±sampi satampi ekato vasant± katikavatta½ katv± viharanti, ±vuso, tumhe na iºaµµh± na bhayaµµ± na j²vik±pakat± pabbajit±, dukkh± muccituk±m± panettha pabbajit±, tasm± gamane uppannakilesa½ gamaneyeva niggaºhatha, µh±ne, nisajj±ya½, sayane uppannakilesa½ sayaneyeva niggaºhath±ti. Te eva½ katikavatta½ katv± bhikkh±c±ra½ gacchant± a¹¹ha-usabha-usabha-a¹¹hag±vutag±vutantaresu p±s±º± honti. T±ya saññ±ya kammaµµh±na½ manasikaront±va gacchanti. Sace kassaci gamane kileso uppajjati, tattheva na½ niggaºh±ti. Tath± asakkonto tiµµhati. Athassa pacchato ±gacchantopi tiµµhati. So “aya½ bhikkhu tuyha½ uppannavitakka½ j±n±ti, ananucchavika½ te etan”ti att±na½ paµicodetv± vipassana½ va¹¹hetv± tattheva ariyabh³mi½ okkamati. Tath± asakkonto nis²dati. Athassa pacchato ±gacchantopi nis²dat²ti soyeva nayo. Ariyabh³mi½ okkamitu½ asakkontopi ta½ kilesa½ vikkhambhetv± kammaµµh±na½ manasikarontova gacchati. Na kammaµµh±navippayuttena cittena p±da½ uddharati. Uddharati ce, paµinivattetv± purimapadesa½ yeva eti ±¼indakav±s² mah±phussadevatthero viya.
So kira ek³nav²sativass±ni gatapacc±gatikavatta½ p³rento eva vih±si. Manuss±pi suda½ antar±magge kasant± ca vapant± ca maddant± ca kamm±ni ca karont± thera½ tath±gacchanta½ disv± “aya½ thero punappuna½ nivattitv± gacchati. Ki½ nu kho maggam³¼ho ud±hu kiñci pamuµµho”ti samullapanti. So ta½ an±diyitv± kammaµµh±nayuttacitteneva samaºadhamma½ karonto v²sativassabbhantare arahatta½ p±puºi. Arahattappattadivaseyevassa caªkamanakoµiya½ adhivatth± devat± aªgul²hi d²pa½ ujj±letv± aµµh±si. Catt±ropi mah±r±j±no sakko ca dev±namindo brahm± ca sahampati upaµµh±na½ agama½su. Tañca obh±sa½ disv± vanav±s²mah±tissatthero ta½ dutiyadivase pucchi “rattibh±ge ±yasmato santike obh±so ahosi, ki½ so obh±so”ti Thero vikkhepa½ karonto “obh±so n±ma d²pobh±sopi hoti maºi-obh±sop²”ti evam±dim±ha. Tato paµicch±detha tumheti nibaddho ±m±ti paµij±nitv± ±rocesi k±lavallimaº¹apav±s² mah±n±gatthero viya ca.