3. Anekatthavagga

777. Anekatthe pavakkh±mi, g±th±’ddhap±dato kam±;
ettha liªgavisesattha, mekassa punaruttat±.
778. Samayo samav±ye ca, sam³he k±raºe khaºe;
paµivedhe siy± k±le, pah±ne l±bha diµµhisu.
779. Vaººo saºµh±na r³pesu, j±ti,cchav²su k±raºe;
pam±ºe ca pasa½s±ya½, akkhare ca yase guºe.
780. Uddese p±timokkhassa, paººattiya muposatho;
upav±se ca aµµhaªge, uposathadine siy±.
781. Rathaªge lakkhaºe dhammo, racakke’sv²riy±pathe;
cakka½ sampattiya½ cakka, ratane maº¹ale bale.
782. Kul±labhaº¹e ±º±ya, m±yudhe d±na r±sisu;
783. d±nasmi½ brahmacariya, mappamaññ±su s±sane;
methun±ratiya½ veyy±, vacce sad±ratuµµhiya½;
pañcas²l±’riyamaggo, posathaªga dhit²su [µhit²su (ka.)] ca.
784. Dhammo sabh±ve pariyattipaññ±,
ñ±yesu saccappakat²su puññe;
ñeyye guº±’c±ra sam±dhis³pi,
nissattat±’pattisu k±raº±do.
785. Attho payojane sadd±, bhidheyye vuddhiya½ dhane;
vatthumhi k±raºe n±se, hite pacchimapabbate.
786. Yebhuyyat±’by±missesu, visa½yoge ca kevala½;
da¼hatthen’atireke c±, navasesamhi ta½ tisu.
787. Guºo paµala r±s²su, ±nisa½se ca bandhane;
appadh±ne ca s²l±do, sukk±dimhi jiy±ya ca.
788. Rukkh±do vijjam±ne c±, rahante khandhapañcake;
bh³to satta mah±bh³t±, manussesu na n±riya½.
789. V±ccaliªgo at²tasmi½, j±te patte same mato;
790. sundare da¼hikamme c±, y±cane sampaµicchane;
sajjane sampaha½s±ya½, s±dhv±’bhidheyyaliªgika½.
791. Anto nitth² sam²pe c±, vas±ne padap³raºe;
deh±vayave koµµh±se, n±sa s²m±su l±make.
792. Nik±ye sandhi s±mañña, ppas³t²su kule bhave;
visese suman±yañca, j±ti saªkhatalakkhaºe.
793. Bhavabhede patiµµh±ya½, niµµh±’jjh±sayabuddhisu;
v±saµµh±ne ca gamane, visaµatte [visaratta visadatte] gat²rit±.
794. Phale vipassan± dibba, cakkhu sabbaññut±su ca;
paccavekkhaºañ±ºamhi, magge ca ñ±ºadassana½.
795. Kamm±ruddhana aªg±ra, kapalla d²pik±su ca;
suvaººak±ram³s±ya½, ukk± vege ca v±yuno.
796. Kesoh±raºa, j²vita, vuttisu vapane ca v±pasamakaraºe;
kathane pamuttabh±va, jjhen±do [jjhesan±do (s².)] vutta mapi t²su.
797. Gamane vissute c±’va, dh±rito’pacitesu ca;
anuyoge kilinne ca, suto’ bhidheyyaliªgiko.
798. Sotaviññeyya satthesu, suta½ putte suto siy±;
799. kappo k±le yuge lese, paññatti param±yusu;
sadise t²su samaºa, voh±ra kappabindusu;
samantatthen’tarakapp±, dike takke vidhimhi ca.
800. Nibb±na magga virati, sapathe saccabh±site;
tacche c±’riyasaccamhi, diµµhiya½ sacca m²rita½.
801. Sañj±tidese hetumhi, v±saµµh±n±’karesu ca;
samosaraºaµµh±ne c±, yatana½ padap³raºe.
802. Antara½ majjha vattha’ñña, khaºo’k±so’dhi hetusu;
byavadh±ne vinaµµhe ca, bhede chidde manasya’pi.
803. ¾rogye kusala½ iµµha, vip±ke kusalo tath±;
anavajjamhi cheke ca, kathito v±ccaliªgiko.
804. Drav±’c±resu v²riye, madhur±d²su p±rade;
siªg±r±do dh±tubhede, kicce sampattiya½ raso.
805. Bodhi sabbaññutaññ±ºe, riyamagge ca n±riya½;
paññattiya½ pume’ ssattha, rukkhamhi purisitthiya½.
806. Sevito yena yo nicca½, tatth±pi visayo siy±;
r³p±dike janapade, tath± dese ca gocare.
807. Bh±vo padatthe satt±ya, madhipp±ya kriy±su ca;
sabh±vasmiñca l²l±ya½, purisi’tthindriyesu ca.
808. So bandhave’ttani ca sa½, so dhanasmi manitthiya½;
pume sunakhe vutto, ttaniye so tiliªgiko.
809. Suvaººa½ kanake vutta½, suvaººo garu¼e tath±;
pañcadharaºamatte ca, chavi sampattiyampi ca.
810. Varo dev±dik± [dev±dito (s².)] iµµhe, j±m±tari patimhi ca,
uttame v±ccaliªgo so, vara½ mandappiye byaya½.
811. Makule dhanar±simhi, siy± kosa manitthiya½;
netti½s±di pidh±ne ca, dhanupañcasatepi ca.
812. Pit±mahe jine seµµhe, br±hmaºe ca pit³svapi;
brahm± vutto tath± brahma½, vede tapasi vuccate.
813. Hatth²na½ majjhabandhe ca, pakoµµhe kacchabandhane;
mekhal±ya½ mat± kacch±, kaccho vutto lat±ya ca.
814. Tatheva b±hum³lamhi, an³pamhi tiºepi ca;
815. pam±ºa½ hetu satthesu, m±ne ca saccav±dini;
pam±tari ca niccamhi, mariy±d±ya muccate.
816. Satta½ dabba’ttabh±vesu, p±ºesu ca bale, siy± [bale sakk± (µ².)];
satt±yañca, janesatto, ±satte so tiliªgiko.
817. Semh±do rasaratt±do, mah±bh³te pabh±dike;
dh±tu dv²sva’µµhicakkh±’di, bhv±’d²su gerik±disu.
818. Amacc±do sabh±ve ca, yoniya½ pakat²’rit±;
satv±dis±my±’vatth±ya½, paccay± paµhamepi ca.
819. Pada½ µh±ne paritt±ºe, nibb±namhi ca k±raºe;
sadde vatthumhi koµµh±se, p±de tallañchane mata½.
820. Lohamuggara meghesu, ghano, t±l±dike ghana½,;
nirantare ca kaµhine, v±ccaliªgika muccate.
821. Khudd± ca makkhik±bhede, madhumhi khudda, mappake;
adhame kapaºe c±pi, bahumhi cat³su ttisu.
822. Takke maraºaliªge ca, ariµµha½ asubhe subhe,;
ariµµho ±save k±ke, nimbe ca pheniladdume.
823. M±nabhaº¹e palasate, sadisatte tul± tath±;
geh±na½ d±rubandhattha, p²µhik±yañca dissati.
824. Mittak±re lañjad±ne, bale r±si vipattisu [balar±si vipattisu (ka.)];
yuddhe ceva paµiññ±ya½, saªgaro sampak±sito.
825. Khandhe bhave nimittamhi, r³pa½ vaººe ca paccaye;
sabh±va sadda saºµh±na, r³pajjh±na vap³su ca.
826. Vatthu kilesa k±mesu, icch±ya½ madane rate;
k±mo, k±ma½ nik±me, c±, nuññ±ya½ k±ma mabyaya½.
827. Pokkhara½ padume dehe, vajjabhaº¹amukhepi ca;
sundaratte ca salile, m±taªgakarakoµiya½.
828. R±siniccala m±y±su, dambh±’saccesva’yoghane;
girisiªgamhi s²raªge, yante k³µa manitthiya½.
829. Vuddhiya½ janane k±ma, dh±tv±d²mhi ca pattiya½;
satt±yañceva sa½s±re, bhavo sassatadiµµhiya½.
830. Paµiv±kyo’ttar±saªge, su’ttara½ uttaro tisu;
seµµhe dis±dibhede ca, parasmi mupar²’rito.
831. Nekkhamma½ paµhamajjh±ne, pabbajj±ya½ vimuttiya½;
vipassan±ya nissesa, kusalamhi ca dissati.
832. Saªkh±ro saªkhate puññ±, bhisaªkh±r±dikepi ca;
payoge k±yasaªkh±r±, dya’bhisaªkharaºesu ca.
833. ¾rammaºe ca sa½saµµhe, vokiººe nissaye tath±;
tabbh±ve c±pyabhidheyya, liªgo sahagato bhave.
834. T²su channa½ patir³pe, ch±dite ca nig³hite;
niv±sana p±rupane, raho paññattiya½ pume.
835. Buddhasamantacakkh³su, cakkhu paññ±ya m²rita½;
dhammacakkhumhi ca ma½sa, dibbacakkhudvayesu ca.
836. V±ccaliªgo abhikkanto, sundaramhi abhikkame;
abhir³pe khaye vutto, tatheva’bbhanumodane.
837. K±raºe desan±yañca, v±re vevacanepi ca;
p±k±rasmi½ [pak±rasmi½ (ka.)] avasare, pariy±yo kath²yati.
838. Viññ±ºe cittakamme ca, vicitte citta muccate;
paññatti cittam±sesu, citto, t±rantare thiya½.
839. S±ma½ vedantare s±ntve, ta½ p²te s±male tisu;
sayamatthe byaya½ s±ma½, s±m± ca s±riv±yapi.
840. Pume ±cariy±dimhi, garu [guru (ka. µ².)] m±t±pit³svapi;
garu t²su mahante ca, dujjar±’lahukesu ca.
841. Accite vijjam±ne ca, pasatthe sacca s±dhusu;
khinne ca samite ceva, santobhidheyyaliªgikoti.

Iti g±th±-anekatthavaggo.

842. Devo visuddhidev±’do, megha maccu nabhesu ca;
athopi taruºe satte, corepi m±ºavo bhave.
843. ¾di koµµh±sa koµ²su, purato’gga½vare t²su;
paccan²ko’ttamesva’ññe, pacch±bh±ge paro tisu.
844. Yoni k±ma siri’ssare, dhammu’yy±ma yase bhaga½;
u¼±ro t²su vipule, seµµhe ca madhure siy±.
845. Sampanno t²su sampuººe, madhure ca samaªgini;
saªkh± tu ñ±ºe koµµh±sa, paññatti gaºanesu ca.
846. Ýh±na½ issariyo’k±sa, het³su µhitiyampi ca;
atho m±ne pak±reca, koµµh±seca vidho dvisu.
847. Pañño’pav±sa khant²su, damo indriyasa½vare;
ñ±ºe ca somanasseca, vedo chandasi co’ccate.
848. Khandhakoµµh±sa, pass±va, magga, het³su yoni[yoni so (µ².)];
k±le tu k³le s²m±ya½, vel± r±simhi bh±sit±.
849. Voh±ro sadda paººatti, vaºijj± cetan±su ca;
n±go tu’raga hatth²su, n±garukkhe tathu’ttame.
850. Seµµh±’sah±ya saªkhy±’ñña,
tulyesve’kotiliªgiko;
r±ge tu m±naso citt±, rahattesu ca m±nasa½.
851. M³la½ bhe santike m³la, m³le hetumhi p±bhate;
r³p±dya½’sa pakaº¹esu, khandho r±si guºesu ca.
852. ¾rambho v²riye kamme, ±dikamme vikopane;
atho hadayavatthumhi, citte ca hadaya½ ure.
853. Pacch±t±p±n’ubandhesu, r±g±do’nusayo bhave;
m±taªgamuddhapiº¹e tu, ghaµe kumbho dasambaºe.
854. Pariv±ro parijane, khaggakose paricchade;
±lambaro tu s±rambhe, bheribhede ca dissati.