1. Paµhamo saññ±dikaº¹o
Siddhamiddhaguºa½ s±dhu, namassitv± tath±gata½;
sadhammasaªgha½ bh±sissa½, m±gadha½ saddalakkhaºa½.
1. A-±dayo tit±l²sa vaºº±. Ak±r±dayo niggah²tant± tecatt±l²sa-kkhar± vaºº± n±ma honti. A ± i ² u ³ e e o o, ka kha ga gha ªa ca cha ja jha ñña, µa µha ¹a ¹ha ºa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ¼a a½. Tena kvattho? “E o na mavaººe” 1. 37. Tit±l²s±bhi vacana½ katthaci vaººalopa½ ñ±peti. Tena ‘paµisaªkh± yoniso’ti-±di siddha½. 2. Das±do sar±. Tatth±dimhi dasa vaºº± sar± n±ma honti. Tena kvattho? “Saro lopo sare” 1, 26 icc±di. 3. Dvedve savaºº±. Tesu dvedve sar± savaºº± n±ma honti. Tena kvattho? “Vaººaparena savaººopi” 1, 24. 4. Pubbo rasso. Tesu dv²su yo yo pubbo, so so rassasañño hoti. Tesu e.o.sa½yogato pubb±va dissanti. Tena kvattho? “Rasso v±” 2,62 icc±di. 5. Paro d²gho. Te sveva dv²suyo yo paro, so so d²ghasañño hoti. Tena kvattho? “Yo lo panisu d²gho” 2,88 icc±di. 6. K±dayo byañjan±. Kak±r±dayo vaºº± niggah²tapariyant± byañjanasaññ±honti. Tena kvattho? “Byañjane d²gharass±” 1,33 icc±di. 7. Pañca pañcak± vagg±. K±dayo pañca pañcak± vagga, n±ma honti. Tena kvattho? “Vagge vagganto” 1,41 icc±di. 8. Bindu niggah²ta½. Yv±ya½ vaººo bindumatto, so niggah²tasañño hoti. Tena kvattho? “Niggah²ta½” 1,38 ic±di. Garusaññ±karaºa½ anvatthasaññattha½. 9. Iyuvaºº± jhal± n±massante. N±ma½ p±µipadika½, tassa-ante vattam±n± ivaººuvaºº± jhalasaññ± honti yath±kkama½. Tena kvattho? “Jhal± v±” 2,111 icc±di. 10. Pitthiya½. Itthiya½ vattam±nassa n±massa-nte vattam±n± ivaººuvaºº± pasaññ± honti. Tena kvattho? Ye passivaººassa” 2,116 icc±di. 11. Gh±. Itthiya½ vattam±nassa n±massa-nte vattham±no ±k±ro ghasañño hoti. Tena kvattho? “Ghabrahm±dite” 2,60 icc±di. 12. Go sy±lapane. ¾lapane si gasañño hoti. Tena kvattho? “Gev±” 2,65 icc±di. (Saññ±) 13. Vidhibbisesanantassa. Ya½ visesana½, tadantassa vidhi ñ±tabbo “ato yona½ µ±µe” 2,41 nar±nare. 14. Sattamiya½ pubbassa. Sattam²niddese pubbasseva k±riya½ ñ±tabba½ “saro lopo sare” 1,26 ve¼agga½. ‘Tamahan’t²dha kasm± na hoti?, Saretopasilesik±dh±ro tatthet±va vuccate ‘pubbasseva hoti na parass±’ti. 15. Pañcamiya½ parassa. Pañcam²niddese parassa k±riya½ ñ±tabba½ “atoyona½ µ±µe” 2,41 nar±nare. Idha na hota½ ‘jantuho anatt±’. Idha kasm± na hoti? Osakhyo, anantare katatthat±ya na byavahitassa k±riya½. 16. ¾dissa. Parassa ssissam±na½ k±riyam±divaººassa ñ±tabba½ “ra saªkhy±to v±” 3,103 terasa. 17. Chaµµhiyantassa. Chaµµh²niddiµµhassa ya½ k±riya½, tadantassa vaººassa viññeyya½ “r±jassi n±mhi” 2,23 r±jin±. 18. ©±nubandho. ©ak±ro anubandho yassa, so antassa hoti “goss± vaªa” 1,32 gav±ssa½. 19. ݱnubandh±nekavaºº± sabbassa. Ýak±ro-nubandho yassa, so-nekakkharo c±deso sabbassa hoti “imass±nitthiya½ µe” 2,128 esu, “n±mha-nimi” 2,126 anena. 20. Ñak±nubandh±dyant±. Chaµµh²niddiµµhassa ñ±nubandhak±nubandh± ±dyant± honti “br³to tiss²ña” 6,36 brav²ti, “bh³ssa vuka” 6,17 babh³va. 21. M±nubandho sar±namant± paro. Mak±ro-nubandho yassa, so sar± namant± sar± paro hoti “mañca rudh±d²na½” 5-19 rundhati. 22. Vippaµisedhe. Dvinna½ s±vak±s±namekatthappasaªge paro hoti. Yath± dvinna½ tiººa½ v±puris±na½ sahappattiya½ paro, so ca (gacchati) tva½ ca (gacchasi, tumhe) gacchatha. So ca (gacchati,) tva½ ca (gacchasi,) aha½ ca (gacch±mi, maya½) gacch±ma. 23. Saªketo-navayavo-nubandho. Yo navayavabh³tosaªketo, so-nubandhoti ñ±tabbo, “lupit±d²nam±simhi” 2-57 katt±. Saªketaggahaºa½ ki½? Pakatiy±disamud±yass±nubandhat± m± hot³ti, anavayavohi samud±yo… samud±yar³patt±yeva. Anavayavaggahaºa½ ki½? “Atena” 2-108 janena. Imin±va lopass±vagatatt± n±nubandhalop±ya vacanam±raddha½. 24. Vaººaparena savaººopi. Vaººasaddo paro yasm± tena savaººopi gayhati sa½ca r³pa½ “yuvaºº±name-o lutt±” 1-29 v±kerita½, samon±. 25. Ntu vantumantv±vantutavantusambandh². Vantv±disambandh²yevantu gayhati, “ntant³na½ nto yomhi paµhame” 2-215 guºavanto. Vantv±disambandh²ti ki½? Jant³ tant³. (Paribh±s±yo.) 26. Saro lopo sare. Sare saro lopan²yo hoti. Tatri-me, saddhi-ndriya½, nohe-ta½, bhikkhuno-v±do, samet±-yasm±, abhibh±-yatana½, putt±ma-tthi, asante-ttha. 27. Paro kvaci. Saramh± paro saro kvaci lopan²yo hoti. So-pi, s±va, yato-daka½, tato-va. Kvac²tiki½? Saddhi-ndriya½, ayamadhik±ro ±paricched±vas±n±, tena n±tippasaªgo. 28. Na dvev±. Pubbaparasar± dvepi v± kvaci na lupyante, lat± iva, late-va, lat±-va. 29. Yuvaºº±name-o lutt±. Lutt± sar± paresa½ ivaººuvaºº±na½ e-o honti v± yath±kkama½. Tasse-da½, v±te-rita½, no-peti, v±mo-r³, ate-vaññehi, vo-daka½. Katha½ “paccorasmin”ti? Yogavibh±g±. V±tveva? Tassida½. Lutteti ki½? Lat± iva. 30. Yav± sare. Sare pare ivaººuvaºº±na½ yak±ravak±r± honti v± yath±kkama½. By±kato, iccassa, ajjhiºamutto, sv±gata½, sv±panal±nila½, v±tveva? Iti-ssa. Kvacitveva? Y±n²-dha, s³-paµµhita½. 31. E-ona½. E-ona½yav±yonti v± sare yath±kkama½. Tyajja te-jja, sv±ha½ so-ha½. Kvacitveva? Putt±ma-tthi, asante-ttha. 32. Goss±-vaªa. Sare gossa avaªa hoti. Gav±-ssa½. ‘Yathar²va, tatharive’ti nip±t±va, ‘bhus±mive’ti ivasaddo evattho. 33. Byañjane d²gharass±. Rassad²gh±na½ kvaci d²gharass± honti byañjane. Tatr±-ya½, mun²care, sammadeva, m±labh±r². 34. Saramh± dve. Saramh± parassa byañjanassa kvaci dve r³p±ni honti. Paggaho. Saramh±ti ki½? Ta½ khaºa½. 35. Catutthadutiyesvesa½ tatiyapaµham±. Catutthadutiyesu paresvesa½ catutthadutiy±na½ tabbagge tatiya paµham± honti. Pacc±satthy±, nigghoso, akkhanti, bojjhaªg±, setacchatta½, da¹¹ho, niµµh±na½, mahaddhano, yasatthero, apphuµa½, abbhuggato. Esv²ti ki½? Thero. Esanti ki½? Pattho. 36. Vitisseve v±. Evasadde pare itissa vo hoti v±. Itveva, icceva. Eveti ki½? Icc±ha. 37. E-onama vaººe. E-ona½ vaººe kvaci a hoti v±. Disv± y±caka m±gate, akaramhasa te, esa attho, esa dhammo, aggamakkh±yati, sv±tana½ hiyyattana½, karassu. V±tveva? Y±cake ±gate eso dhammo. Vaººeti ki½? So. 38. Niggah²ta½. Niggah²tam±gamo hoti v± kvaci. Cakkhu½ udap±di cakkhu-udap±di, purima½ j±ti½ purimaj±ti½, kattabba½ kusala½ bahu½. Ava½siroti-±d²su nicca½… vavatthitavibh±satt± v±dhik±rassa, s±mattiyen±gamova, sa ca rassa sarasseva hoti… tassa rass±nugatatt±. 39. Lopo. Niggah²tassa lopo hoti v± kvaci. Ky±ha½ kimaha½s±ratto sa½ratto. Salle kho-gantuk±mo gantumanoti, ±d²su nicca½. 40. Parasarassa. Niggah²tamh± parassa sarassa lopo hoti v± kvaci. Tva½-si tvamasi. 41. Vagge vagganto. Niggah²tassa kho vagge vagganto v± hoti pacc±satty±. Taªkaroti ta½ karoti, tañcarati ta½ carati, taºµh±na½ ta½ µh±na½, tandhana½ ta½ dhana½, tamp±ti ta½ p±ti. Nicca½ padamajjhe gantv±, kvacaññ±trapi santiµµhati. 42. Yevahisu ño. Ya eva hi saddesu niggah²tassa v± ño hoti. Yaññadeva, taññeva, tañhi, v±tveva? Ya½ yadeva. 43. Ye sa½ssa. Sa½saddassa ya½ niggah²ta½ tassa v± ño hoti yak±re. Saññamo sa½yamo. 44. Mayad± sare. Niggah²tassa mayad± honti v± sare kvaci. Tamaha½, tayida½, tadala½. V± tveva? Ta½ aha½. 45. Vanatarag± c±gam±. Ete mayad± ca ±gam± honti sare v± kvaci. Tivaªgika½, ito n±yati, cinitv±, tasm±tiha, niroja½, puthageva, idham±hu, yathayida½, attadattha½. V± tveva? Attattha½. ‘Atippago kho t±v±’ti-paµhamanto pagasaddova. 46. Ch± ¼o. Chasadd± parassa sarassa ¼ak±ro ±gamo hoti v±. Cha¼aªga½, cha¼±yatana½. V±tveva? Cha-abhiññ±. 47. Tadamin±d²ni. Tadamin±d²ni s±dh³ni bhavanti. Ta½ imin± tadamin±, saki½ ±g±m² sakad±g±m², eka½ idha aha½ ekamid±ha½, sa½vidh±ya avah±ro sa½vid±vah±ro, v±rino v±hako val±hako, j²vanassa m³to j²m³to, chavassa sayana½ sus±na½, uddha½ khamassa udukkhala½, pisit±so pis±co, mahiya½ ravat²ti may³ro, evamaññepi payogato-nugantabb±, paresa½ pisodar±dimiveda½ daµµhabba½. 48. Tavaggavaraº±na½ ye cavaggabayañ±. Tavaggavaraº±na½ kvaci cavaggabayañ± honti yath±kkama½ yak±re. Apuccaº¹at±ya, taccha½, yajjeva½, ajjhatta½, thañña½, dibba½, payyosan±, pokkharañño. Kvacitveva? Ratty± 49. Vaggalasehi te. Vaggalasehi parassa yak±rassa kvaci te vaggalas± honti. Sakkate, paccate, aµµate, kuppate, phallate, assate. Kvacitveva? Ky±ha½. 50. Hassa vipall±so. Hassa vipall±so hoti yak±re. Guyha½. 51. Ve v±. Hassa vipall±so hoti v± vak±re. Bavh±b±dho bavh±b±dho. 52. Tath±nar±na½ µaµhaºal± Tathanar±na½ µaµhaºal± honti v±. Dukkaµa½, aµµhakath±, gahaºa½, paligho, pal±yati. V±tveva? Dukkata½. Kvacitveva? Sugato. 53. Sa½yog±di lopo. Sa½yogassa yo ±d²bh³to-vayavo tassa v± kvaci lopo hoti. Puppha½-s± j±yate-gini. 54. Vicch±bhikkhaññesu dve. Vicch±yam±bhikkhaññe ca ya½ vattate, tassa dve r³p±ni honti. Kriy±ya guºena dabbena v± bhinne atthe by±pitumicch± vicch±. Rukkha½ rukkha½ siñcati, g±mo g±mo ramaº²yo, g±me g±me p±n²ya½, gehe gehe issaro, rasa½ rasa½ bhakkhayati, kiriya½ kiriyam±rabhate. Atthiyev±-nupubbiyepi vicch± m³le m³le th³l±, agge agge sukhum±, yadi hi ettha m³laggabhedo na siy±, ±nupubbiyampi na bhaveyya. M±saka½ m±saka½ imamh± kah±paº± bhavanth±na½ dvinna½ deh²ti m±saka½ m±sakamiccetasm± vicch±gamyate, saddantarato pana imamh± kah±paº±ti avadh±raºa½. Pubba½ pubba½ pupphanti, paµhama½ paµhama½ paccant²tyatr±pi vicch±va. Ime ubho a¹¹h± katar± katar± esa½ dvinnama¹¹hat±, sabbe ime a¹¹h± katam± katam± imesa½ a¹¹hut± ih±pi vicch±va. ¾bhikkhañña½ ponopuñña½ pacati pacati, papacati papacati, lun±hi lun±hitvev±ya½ lun±ti, bhutv± bhutv± gacchati, paµapaµ± karoti, paµapaµ±yati. 55. Sy±dilopo pubbassekassa. Vicch±yamekassa dvitte pubbassa sy±dilopo hoti. Ekekassa. Katha½ matthakamatthaken±ti? ‘Sy±dilopo pubbass±’ti yogavibh±g±, n±c±tippasaªgo yogavibh±g± iµµhappasiddh²ti. 56. Sabb±d²na½ v²tih±re. Sabb±d²na½ v²tih±re dve bhavanti pubbassa sy±dilopo ca. Aññamaññassa bhojak±, itar²tarassa bhojak±. 57. Y±vabodha½ sambhame. Turiten±p±yahetupadassana½ sambhamo, tasmi½sati vatthu y±vantehi saddehi so-ttho viññ±yate, t±vanto sadd± payujjante. Sappo sappo sappo, bujjhassu bujjhassu bujjhassu, bhinno bhikkhusaªgho bhinno bhikkhusaªgho. 58. Bahula½. Ayamadhik±ro ±satthaparisamattiy±. Tena n±tippasaªgo iµµhappasiddhi ca.
Iti moggall±ne by±karaºe vuttiya½
Paµhamo kaº¹o.