Yath± katha½ viy±ti yath±vuttavidh±na½ ta½ katha½ viya daµµhabba½, atthi kińci tadatthasampaµip±dane opammanti adhipp±yo. Id±ni opamma½ dassetu½ seyyath±p²ti-±di vutta½. Tattha seyyath±p²ti opammatthe nip±to. Ka½seti ka½sabh±jane. Nimittanti nimittassa, tesa½ sadd±na½ pavatt±k±rass±ti attho. S±mi-atthe hi ida½ upayogavacana½. Suggahitatt±ti suµµhu gahitatt±. Sumanasikatatt±ti suµµhu citte µhapitatt±. S³padh±ritatt±ti sammadeva upadh±ritatt± sallakkhitatt±. Sukhumak± sadd±ti anurave ±ha, ye appak±. Appattho hi aya½ ka-saddo. Sukhumasaddanimitt±rammaŗat±p²ti sukhumo saddova nimitta½ sukhumasaddanimitta½, tad±rammaŗat±yapi. Ki½ vutta½ hoti? K±ma½ tad±sukhum±pi sadd± niruddh±, saddanimittassa pana suggahitatt± sukhumatarasaddanimitt±rammaŗabh±ven±pi citta½ pavattati. ¾dito paµµh±ya hi tassa tassa niruddhassa saddassa nimitta½ avikkhittena cittena upadh±rentassa anukkamena pariyos±ne atisukhumasaddanimittampi ±rammaŗa½ katv± citta½ pavattateva. Citta½ na vikkhepa½ gacchati tasmi½ yath±-upaµµhite nimitte sam±dh±nasabbh±vato. Eva½ santeti-±di vuttassevatthassa nigamanavasena vutta½. Tattha yassa suttapadassa saddhi½ codan±sodhan±hi attho vutto, ta½ uddharitv± k±y±nupassan±satipaµµh±n±ni vibh±gato dassetu½ passambhayanti-±di vutta½. Ta½ sabba½ vuttanayatt± utt±nameva. 222. ¾dikammikassa kammaµµh±navasen±ti samathakammaµµh±na½ sandh±ya vutta½. Vipassana½ kammaµµh±na½ pana itaracatukkesupi labbhateva. Etth±ti paµhamacatukke. Pańcasandhikanti pańcapabba½, pańcabh±ganti attho. Kammaµµh±nassa uggaŗhananti kammaµµh±naganthassa uggaŗhana½. Tadatthaparipucch± kammaµµh±nassa paripucchan± Atha v± ganthato, atthato ca kammaµµh±nassa uggaŗhana½ uggaho. Tattha sa½sayaparipucchan± paripucch±. Kammaµµh±nassa upaµµh±nanti nimittupaµµh±na½, eva½ bh±vanamanuyuńjantassa evamidha nimitta½ upaµµh±t²ti upadh±raŗa½, tath± kammaµµh±nappan± eva½ jh±namappet²ti. Kammaµµh±nassa lakkhaŗanti gaŗan±nubandhan±phusan±na½ vasena bh±vana½ ussukk±petv± µhapan±ya sampatti, tato parampi v± sallakkhaŗ±divasena matthakappatt²ti kammaµµh±nasabh±vassa sallakkhaŗa½. Ten±ha kammaµµh±nasabh±v³padh±raŗanti vutta½ hot²ti. Attan±pi na kilamati odhiso kammaµµh±nassa uggaŗhanato. Tato eva ±cariyampi na viheseti dhamm±dhikaraŗampi bh±van±ya matthaka½ p±panato. Tasm±ti ta½ nimitta½ attano akilamana-±cariy±vihesanahetu. Thokanti thoka½ thoka½. Uggahetabbato uggaho, sabbopi kammaµµh±navidhi, na pubbe vutta-uggahamatta½. ¾cariyato uggaho ±cariyuggaho, tato. Ekapadamp²ti ekakoµµh±sampi. 223. Anuvahan±ti ass±sapass±s±na½ anugamanavasena satiy± nirantara½ anupavattan±. Phusan±ti ass±sapass±se gaŗentassa gaŗana½ paµisa½haritv± te satiy± anubandhantassa yath± appan± hoti, tath± citta½ µhapentassa ca n±sikagg±diµµh±nassa nesa½ phusan±. Yasm± pana gaŗan±divasena viya phusan±vasena visu½ manasik±ro natthi, phuµµhaphuµµhaµµh±neyeva gaŗan±di k±tabbanti dassetu½ idha phusan±gahaŗanti d²pento phusan±ti phuµµhaµµh±nanti ±ha. Żhapan±ti sam±dh±na½. Ta½ hi sammadeva ±rammaŗe cittassa ±dh±na½ µhapana½ hoti. Tath± hi sam±dhi cittassa µhiti saŗµhit²ti (dha. sa. 11.15) niddiµµho. Sam±dhippadh±n± pana appan±ti ±ha µhapan±ti appan±ti. Aniccat±d²na½ sallakkhaŗato sallakkhaŗ± vipassan±. Pavattato, nimittato ca vinivaµµanato vivaµµan± n±ma maggo. Sakalasa½kilesapaµippassaddhibh±vato sabbaso suddh²ti p±risuddhi phala½. Tesanti vivaµµan±p±risuddh²na½. Paµipassan±ti paµi paµi dassana½ pekkhana½. Ten±ha paccavekkhaŗ±ti. Khaŗ¹anti eka½ t²ŗi pańc±ti eva½ gaŗan±ya khaŗ¹ana½. Ok±seti gaŗanavidhi½ sandh±y±ha. Gaŗananissitova na kammaµµh±nanissito. Sikh±ppatta½ nu khoti ida½ ciratara½ gaŗan±ya manasi karontassa vasena vutta½. So hi tath± laddha½ avikkhepamatta½ niss±ya eva½ mańńeyya Ass±sapass±sesu yo upaµµh±ti, ta½ gahetv±ti ida½ ass±sapass±sesu yassa ekova paµhama½ upaµµh±ti, ta½ sandh±ya vutta½, yassa pana ubhopi upaµµhahanti, tena ubhayampi gahetv± gaŗetabba½. Yo upaµµh±t²ti imin± ca dv²su n±s±puµav±tesu yo p±kaµataro upaµµh±ti, so gahetabboti ayampi attho d²pitoti daµµhabba½. Pavattam±na½ pavattam±nanti ±me¹itavacanena nirantara½ ass±sapass±s±na½ upalakkhaŗa½ dasseti. Evanti vuttappak±rena upalakkhetv± v±ti attho. P±kaµ± honti gaŗan±vasena bahiddh± vikkhep±bh±vato. Palighassa parivattana½, ta½ yattha nikkhipanti, so palighatthambho. Tiy±marattinti accantasa½yoge upayogavacana½. Purimanayen±ti s²ghagaŗan±ya, gop±lakagaŗan±y±ti attho. Eko dve t²ŗi catt±ri pańc±ti gaŗan±vidhidassana½. Tasm± aµµh±ti-±d²supi ekato paµµh±yeva pacceka½ aµµh±d²ni p±petabb±ni. S²gha½ s²gha½ gaŗetabbameva. Kasm±ti tattha k±raŗa½, nidassanańca dasseti gaŗanapaµibaddhe h²ti-±din±. Tattha ar²yati tena n±v±ti aritta½, p±janadaŗ¹o. Arittena upatthambhana½ arittupatthambhana½, tassa vasena. Nippariy±yato nirantarappavatti n±ma µhapan±yamev±ti ±ha nirantara½ pavatta½ viy±ti. Anto pavisanta½ v±ta½ manasi karonto anto citta½ paveseti n±ma. Bahi cittan²haraŗepi eseva nayo. V±tabbh±hatanti abbhantaragata½ v±ta½ bahula½ manasi karontassa v±tena ta½ µh±na½ abbh±hata½ viya, medena p³rita½ viya ca hoti, tath± upaµµh±ti. N²harato phuµµhok±sa½ muńcitv±, tath± pana n²harato v±tassa gatisamannesanamukhena n±n±rammaŗesu citta½ vidh±vat²ti ±ha puthutt±rammaŗe citta½ vikkhipat²ti. Etanti eta½ ass±sapass±saj±ta½. 224. Anugamananti pavattapavatt±na½ ass±sapass±s±na½ ±rammaŗakaraŗavasena satiy± anu anu pavattana½ anugacchana½. Tenev±ha tańca kho na ±dimajjhapariyos±n±nugamanavasen±ti. N±bhi ±di tattha paµhama½ uppajjanato. Paµhamuppattivasena hi idha ±dicint±, na uppattimattavasena. Tath± hi te n±bhito paµµh±ya y±va n±sikagg± sabbattha uppajjanteva. Yattha yattha ca uppajjanti, tattha tattheva bhijjanti dhamm±na½ gaman±bh±vato. Yath±paccaya½ pana desantaruppattiya½ gatisamańń±. Hadaya½ majjhanti hadayasam²pa½ tassa uparibh±go majjha½. N±sikagga½ pariyos±nanti n±sikaµµh±na½ tassa pariyos±na½ ass±sapass±sasamańń±ya tadavadhibh±vato. Tath± hete cittasamuµµh±n±ti vutt±, na ca bahiddh± cittasamuµµh±n±na½ sambhavo atthi. Ten±ha abbhantara½ pavisanav±tassa n±sikagga½ ±d²ti. Pavisananikkhamanapariy±yo pana ta½sadisavasena vuttoti veditabbo. Vikkhepagatanti vikkhepa½ upagata½, vikkhitta½ asam±hitanti attho. S±raddh±y±ti sadarathabh±v±ya. Ińjan±y±ti kammaµµh±namanasik±rassa calan±ya. Vikkhepagatena citten±ti hetumhi karaŗavacana½, itthambh³talakkhaŗe v±. S±raddh±ti sadarath±. Ińjit±ti ińjanak± calanak±. Tath± phandit±. ¾dimajjhapariyos±navasen±ti ±dimajjhapariyos±n±nugamanavasena na manasi k±tabbanti sambandho. Anubandhan±ya manasi karontena phusan±vasena ca µhapan±vasena ca manasi k±tabbanti yen±dhipp±yena vutta½, ta½ vivaritu½ gaŗan±nubandhan±vasena viy±ti-±dim±ha. Tattha visu½ manasik±ro natth²ti gaŗan±ya, anubandhan±ya ca vin± yath±kkama½ kevala½ phusan±vasena, µhapan±vasena ca kammaµµh±namanasik±ro natthi. Nanu phusan±ya vin± µhapan±ya viya, phusan±ya vin± gaŗan±yapi manasik±ro natthiyeva? Yadipi natthi, gaŗan± pana yath± kammaµµh±namanasik±rassa m³labh±vato padh±nabh±vena gahetabb±, eva½ anubandhan± µhapan±ya, t±ya vin± µhapan±ya asambhavato. Tasm± satipi phusan±ya n±nantarikabh±ve gaŗan±nubandhan± eva m³labh±vato padh±nabh±vena gahetv± itar±sa½ tadabh±va½ dassento ±ha gaŗan±nubandhan±vasena viya hi phusan±µhapan±vasena visu½ manasik±ro natth²ti. Yadi eva½ t± kasm± uddese visu½ gahit±ti ±ha phuµµhaphuµµhaµµh±neyev±ti-±di. Tattha phuµµhaphuµµhaµµh±neyeva gaŗentoti imin± gaŗan±ya phusan± aŖganti dasseti. Ten±ha gaŗan±ya ca phusan±ya ca manasi karot²ti. Tatthev±ti phuµµhaphuµµhaµµh±neyeva. Teti ass±sapass±se. Satiy± anubandhantoti gaŗan±v²thi½ anugantv± satiy± nibandhanto, phuµµhok±seyeva te nirantara½ upadh±rentoti attho. Appan±vasena citta½ µhapentoti yath± appan± hoti, eva½ yath±-upaµµhite nimitte citta½ µhapento sam±dahanto. Anubandhan±ya c±ti-±d²su anubandhan±ya ca phusan±ya ca µhapan±ya ca manasi karot²ti vuccat²ti yojan±. Sv±yamatthoti yv±ya½ phuµµhaphuµµhaµµh±neyeva gaŗento, tattheva gaŗana½ paµisa½haritv± te satiy± anubandhantoti ca vutto, so ayamattho. Y± accant±ya na minoti na vinicchin±ti, s± m±nassa sam²peti upam± yath± goŗo viya gavayoti. 225. PaŖgu¼oti p²µhasapp². Dol± pekholo. K²¼atanti k²¼ant±na½. M±t±putt±nanti attano bhariy±ya, puttassa ca. Ubho koµiyoti ±gacchantassa purimakoµi½, gacchantassa pacchimakoµinti dvepi koµiyo. Majjhanti dol±phalakasseva majjha½. Upanibandhanathambho viy±ti upanibandhanathambho, n±sikagga½, mukhanimitta½ v±, tassa m³le sam²pe µhatv±. Katha½ µhatv±? Satiy± vasena. Satińhi tattha s³paµµhita½ karonto yog±vacaro tattha µhito n±ma hoti, avayavadhammena samud±yassa apadisitabbato. Nimitteti n±sikagg±dinimitte. Satiy± nis²dantoti sativasena nis²danto. Satińhi tatth±ti-±din± µh±ne viya vattabba½. Tatth±ti phuµµhaphuµµhaµµh±ne. 226. Teti nagarassa antobahigat± manuss±, tesa½ saŖgah± ca hatthagat±. 227. ¾dito paµµh±y±ti upameyyatthadassanato paµµh±ya. G±th±ya½ nimittanti upanibandhan±nimitta½. An±rammaŗamekacittass±ti ekassa cittassa na ±rammaŗa½, ±rammaŗa½ na hont²ti attho. Aj±nato ca tayo dhammeti nimitta½ ass±so pass±soti ime tayo dhamme ±rammaŗakaraŗavasena avindantassa. Ca-saddo byatireke. Bh±van±ti ±n±p±nassatisam±dhibh±van±. Nupalabbhat²ti na upalabbhati na sijjhat²ti aya½ codan±g±th±ya attho, dutiy± pana parih±rag±th± suvińńeyy±va. Kathanti t±sa½ attha½ vivaritu½ kathetukamyat±pucch±. Ime tayo dhamm±ti-±d²su padayojan±ya saddhi½ ayamatthaniddeso ime nimitt±dayo tayo dhamm± ekacittassa katha½ ±rammaŗa½ na honti, tath±pi na cime na ca ime tayo dhamm± avidit± honti, katha½ na ca honti avidit±? Tesańhi aviditatte cittańca katha½ vikkhepa½ na gacchati, padh±nańca bh±van±ya nipph±daka½ v²riyańca katha½ pańń±yati, n²varaŗ±na½ vikkhambhaka½ sammadeva sam±dh±n±vaha½ bh±van±nuyogasaŖkh±ta½ payogańca yog² katha½ s±dheti, upar³pari lokiyalokuttarańca visesa½ kathamadhigacchat²ti.