9. Hevatthikath±vaººan±
304. Hevatthikath±ya½ “sabbo dhammo sakabh±vena atthi parabh±vena natth²”ti pavatto parav±d²v±do yath± vibhajja paµipucch± v± na by±k±tabbo, eva½ eka½sato na by±k±tabbo vises±bh±vato, kevala½ µhapan²yapakkhe tiµµhat²ti adhipp±yen±ha “avattabbuttaren±”ti. Yath± hi sabbe v±d± sappaµiv±d±v±ti paµiññ± bh³takathanatt± avattabbuttar± upekkhitabb±, evamayamp²ti veditabba½. Ten±ha “upekkhitabben±”ti. Atha v± avattabba½ uttara½ avattabbuttara½. Yath± aniccav±dina½ pati anicco saddo paccay±dh²navuttitoti, uttara½ na vattabba½ siddhas±dhanabh±vato, eva½ idh±pi daµµhabba½. Siddhas±dhanañhi da¹¹hassa ¹ahanasadisatt± niratthakameva siy±, aµµhakath±ya½ pana yasm± parav±din± yena sabh±vena yo dhammo atthi, teneva sabh±vena so vin± k±labhed±dipar±masanena natth²ti patiµµh±p²yati, tasm± “ayoniso patiµµh±pitatt±”ti vutta½. Ettha ca “hevatthi, heva½ natth²”ti paµij±nantena parav±din± yath± saparabh±vehi r³p±d²na½ atthit± paµiññ±t±, eva½ k±lades±dibhedehipi s± paµiññ±t± eva. Tenev±ha “at²ta½ an±gatapaccuppannavasena, an±gatapaccuppann±ni v± at²t±divasena natth²”ti. Eva½ sati nigaºµh±celakav±do parid²pito siy±. Te hi “siy± atthi, siy± natthi, siy± atthi ca natthi c±”ti-±din± sabbapadatthesu pattabh±ge paµij±nanti. Tattha yadi vatthuno sabh±veneva, desak±lasant±navasena v± natthit± adhippet±, ta½ siddhas±dhana½ sakav±dinopi icchitatt±. Yassa hi dhammassa yo sabh±vo, na so tato aññath± upalabbhati. Yadi upalabbheyya, añño eva so siy±. Na cettha s±maññalakkhaºa½ nidassetabba½ salakkhaºassa adhippetatt± tassa natthibh±vassa abh±vato. Yath± ca parabh±vena natthit±ya na viv±do, eva½ desak±lantaresupi ittarak±latt± saªkh±r±na½. Na hi saªkh±r± desantara½, k±lantara½ v± saªkamanti khaºikabh±vato. Eteneva pariy±yantarena natthit±pi paµikkhitt± veditabb±. Yath± ca atthit±, natthit± vin± k±labhedena ekasmi½ dhamme patiµµha½ na labhanti aññamaññaviruddhatt±, eva½ sabbad±pi niccatt±. Ya½ pana te vadanti “yath± suvaººa½ kaµak±dir³pena µhita½ rucak±dibh±va½ ±pajjat²ti nicc±nicca½. Tañhi suvaººabh±v±vijahanato nicca½ kaµak±dibh±vah±nito anicca½, eva½ sabbadhamm±”ti. Te ida½ vattabb± “ki½ kaµakabh±vo kaµakassa, ud±hu suvaººass±”ti. Yadi kaµakassa, suvaººanirapekkho siy± tadaññabh±vo viya. Atha suvaººassa, niccak±la½ tattha upalabbheyya suvaººabh±vo viya. Na ca sakk± ubhinna½ ekabh±voti vattu½ kaµakavin±sepi suvaºº±vin±sato. Atha mata½, suvaººakaµak±d²na½ pariy±y²pariy±yabh±vato n±ya½ dosoti. Yath± hi kaµakapariy±yanirodhena rucakapariy±yupp±depi pariy±y² tatheva tiµµhati, eva½ manussapariy±yanirodhe devapariy±yupp±depi pariy±y² j²vadrabya½ tiµµhat²ti nicc±nicca½, tath± sabbadraby±n²ti. Tayida½ amba½ puµµhassa labujaby±karaºa½. Ya½ sveva nicco aniccoti v± vadanto aññattha niccata½ aññattha aniccata½ paµij±n±ti, atha pariy±yapariy±y²na½ anaññat± icchit±, eva½ sati pariy±yopi nicco siy± pariy±yino anaññatt± pariy±yasar³pa½ viya, pariy±y² v± anicco pariy±yato anaññatt± pariy±yasar³pa½ viy±ti. Atha nesa½ aññ± anaññat±, evañca sati vuttadosadvay±nativatti. Apica koya½ pariy±yo n±ma, yadi saºµh±na½, suvaººo t±va hotu, katha½ j²vadrabye ar³pibh±vato. Yadi tassapi saºµh±navanta½ icchita½, tath± satissa ekasmimpi sattasant±ne bahut± ±pajjati sar³pat± ca saºµh±navantesupi p²¼ak±d²su tath±dassanato. Atha pavattiviseso, evampi bahut± khaºikat± ca ±pajjati, tasm± pariy±yasar³pameva t±va patiµµhapetabba½. Ya½ pana vutta½ “suvaººa½ kaµak±dir³pena µhitan”ti, tattha sampattiyogato viññ±yam±nesu visiµµhesu r³pagandharasaphoµµhabbesu ki½ eka½, ud±hu tesa½ samud±yo, tabbinimutta½ v± dhammantara½ suvaººanti? Tattha na t±va r³p±d²su ekeka½ suvaººa½ tena suvaººakicc±siddhito, n±pi tabbinimutta½ dhammantara½ t±disassa abh±vato. Atha samud±yo, ta½ pana paññattimattanti na tassa niccat±, n±pi aniccat± sambhavati. Yath± ca suvaººassa, eva½ kaµakassapi paññattimattatt±ti. Tayida½ nidassana½ parav±dino j²vadrabyassapi paññattimatta½ tasseva s±dhet²ti kuto tassa nicc±niccat±ti alamatippapañcena.
Hevatthikath±vaººan± niµµhit±.
Mah±vaggavaººan± niµµhit±.