(2.) ¾yuppam±ºa½
1022. Appa½ v± bhiyyoti dutiya½ vassasata½ appatv± v²s±ya v± ti½s±ya v± catt±l²s±ya v± paññ±s±ya v± saµµhiy± v± vassehi adhikampi vassasatanti attho. Sabbampi heta½ dutiya½ vassasata½ appattatt± appanti vutta½. 1024. Brahmap±risajj±d²su mah±brahm±na½ p±risajj± paric±rik±ti brahmap±risajj±. Tesa½ purohitabh±ve µhit±ti brahmapurohit±. Vaººavantat±ya ceva d²gh±yukat±ya ca mahanto brahm±ti mah±brahm±, tesa½ mah±brahm±na½. Ime tayopi jan± paµhamajjh±nabh³miya½ ekatale vasanti; ±yu-antara½ pana nesa½ n±n±. 1025. Paritt± ±bh± etesanti paritt±bh±. Appam±º± ±bh± etesanti appam±º±bh±. Daº¹ad²pik±ya acci viya etesa½ sar²rato ±bh± chijjitv± chijjitv± patant² viya sarati visarat²ti ±bhassar±. Imepi tayo jan± dutiyajjh±nabh³miya½ ekatale vasanti; ±yu-antara½ pana nesa½ n±n±. 1026. Paritt± subh± etesanti parittasubh±. Appam±º± subh± etesanti appam±ºasubh±. Subhena okiºº± vikiºº±, subhena sar²rappabh±vaººena ekagghan±, suvaººamañjus±ya µhapitasampajjalitakañcanapiº¹asassir²k±ti subhakiºh±. Imepi tayo jan± tatiyajjh±nabh³miya½ ekatale vasanti; ±yu-antara½ pana nesa½ n±n±. 1027. ¾rammaºan±nattat±ti ±rammaºassa n±nattabh±vo. Manasik±ran±nattat±d²supi eseva nayo. Ettha ekassa pathav²kasiºa½ ±rammaºa½ hoti…pe… ekassa od±takasiºanti ida½ ±rammaºan±natta½. Eko pathav²kasiºa½ manasi karoti…pe… eko od±takasiºanti ida½ manasik±ran±natta½. Ekassa pathav²kasiºe chando hoti…pe… ekassa od±takasiºeti ida½ chandan±natta½. Eko pathav²kasiºe patthana½ karoti…pe… eko od±takasiºeti ida½ paºidhin±natta½. Eko pathav²kasiºavasena adhimuccati…pe… eko od±takasiºavasen±ti ida½ adhimokkhan±natta½. Eko pathav²kasiºavasena citta½ abhin²harati…pe… eko od±takasiºavasen±ti ida½ abhin²h±ran±natta½. Ekassa pathav²kasiºaparicchindanakapaññ± hoti…pe… ekassa od±takasiºaparicchindanakapaññ±ti ida½ paññ±n±natta½. Tattha ±rammaºamanasik±r± pubbabh±gena kathit±. Chandapaºidhi-adhimokkh±bhin²h±r± appan±yapi vattanti upac±repi. Paññ± pana lokiyalokuttaramissak± kathit±. Asaññasatt±nanti saññ±virahit±na½ satt±na½. Ekacce hi titth±yatane pabbajitv± ‘citta½ niss±ya rajjanadussanamuyhan±ni n±ma hont²’ti citte dosa½ disv± ‘acittakabh±vo n±ma sobhano, diµµhadhammanibb±nametan’ti saññ±vir±ga½ janetv± tatr³paga½ pañcama½ sam±patti½ bh±vetv± tattha nibbattanti. Tesa½ upapattikkhaºe eko r³pakkhandhoyeva nibbattati. Ýhatv± nibbatto µhitako eva hoti, nis²ditv± nibbatto nisinnakova nipajjitv± nibbatto nipannova. Cittakammar³pakasadis± hutv± pañca kappasat±ni tiµµhanti. Tesa½ pariyos±ne so r³pak±yo antaradh±yati, k±m±vacarasaññ± uppajjati; tena idha saññupp±dena te dev± tamh± k±y± cut±ti paññ±yanti. Vipul± phal± etesanti vehapphal±. Attano sampattiy± na h±yanti na vih±yant²ti avih±. Na kañci satta½ tappant²ti atapp±. Sundar± dassan± abhir³p± p±s±dik±ti sudass±. Suµµha passanti, sundarametesa½ v± dassananti sudass². Sabbehi eva guºehi ca bhavasampattiy± ca jeµµh±, natthettha kaniµµh±ti akaniµµh±. 1028. ¾k±s±nañc±yatana½ upagat±ti ±k±s±nañc±yatan³pag±. Itaresupi eseva nayo Iti cha k±m±vacar±, nava brahmalok±, pañca suddh±v±s±, catt±ro ar³p± asaññasattavehapphalehi saddhi½ chabb²sati devalok±; manussalokena saddhi½ sattav²sati. Tattha samm±sambuddhena manuss±na½ dev±nañca ±yu½ paricchindam±nena cat³su ap±yesu bhummadevesu ca ±yu paricchinna½ ta½ kasm±ti? Niraye t±va kammameva pam±ºa½. Y±va kamma½ na kh²yati, na t±va cavanti. Tath± sesa-ap±yesu. Bhummadev±nampi kammameva pam±ºa½. Tattha nibbatt± hi keci satt±hamatta½ tiµµhanti, keci addham±sa½, keci m±sa½, kappa½ tiµµham±n±pi atthiyeva. Tattha manussesu gihibh±ve µhit±yeva sot±pann±pi honti, sakad±g±miphalampi an±g±miphalampi arahattaphalampi p±puºanti. Tesu sot±pann±dayo y±vaj²va½ tiµµhanti. Kh²º±sav± pana parinibb±yanti v± pabbajanti v±. Kasm±? Arahatta½ n±ma seµµhaguºo, gihiliªga½ h²na½, ta½ h²nat±ya uttama½ guºa½ dh±retu½ na sakkoti. Tasm± te parinibb±tuk±m± v± pabbajituk±m± v± honti. Bhummadev± pana arahatta½ patv±pi y±vaj²va½ tiµµhanti. Chasu k±m±vacaradevesu sot±pannasakad±g±mino y±vaj²va½ tiµµhanti; an±g±min± r³pabhava½ gantu½ vaµµati, kh²º±savena parinibb±tu½. Kasm± Nil²yanok±sassa abh±v±. R³p±vacar±r³p±vacaresu sabbepi y±vaj²va½ tiµµhanti. Tattha r³p±vacare nibbatt± sot±pannasakad±g±mino na puna idh±gacchanti, tattheva parinibb±yanti. Ete hi jh±na-an±g±mino n±ma. Aµµhasam±pattil±bh²na½ pana ki½ niyameti? Paguºajjh±na½. Yadevassa paguºa½ hoti, tena uppajjati. Sabbesu pana paguºesu ki½ niyameti? Patthan±. Yattha upapatti½ pattheti tattheva upapajjati. Patthan±ya asati ki½ niyameti? Maraºasamaye sam±pann± sam±patti. Maraºasamaye sam±pann± natthi, ki½ niyameti? Nevasaññ±n±saññ±yatanasam±patti. Eka½sena hi so nevasaññ±n±saññ±yatane upapajjati. Navasu brahmalokesu nibbatta-ariyas±vak±na½ tatr³papattipi hoti upar³papattipi na heµµh³papatti. Puthujjan±na½ pana tatr³papattipi hoti upar³papattipi heµµh³papattipi. Pañcasu suddh±v±sesu cat³su ca ar³pesu ariyas±vak±na½ tatr³papattipi hoti upar³papattipi. Paµhamajjh±nabh³miya½ nibbatto an±g±m² nava brahmaloke sodhetv± matthake µhito parinibb±ti. Vehapphal±, akaniµµh±, nevasaññ±n±saññ±yatananti ime tayo devalok± seµµhabhav± n±ma. Imesu t²su µh±nesu nibbatta-an±g±mino neva uddha½ gacchanti, na adho, tattha tattheva parinibb±yant²ti. Idamettha pakiººaka½.