Asubhakath±
263. Id±ni r±gacaritasatt±na½ ekantahita½ n±n±rammaºesu ekekajjh±navaseneva pavattam±na½ r³p±vacarakusala½ dassetu½ puna katame dhamm± kusal±ti-±di ±raddha½. Tattha uddhum±takasaññ±sahagatanti-±d²su, bhast± viya v±yun±, uddha½ j²vitapariy±d±n± yath±nukkama½ samuggatena s³nabh±vena dhum±tatt± uddhum±ta½. Uddhum±tameva uddhum±taka½. Paµik³latt± v± kucchita½ uddhum±tanti uddhum±taka½. Tath±r³passa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Vin²la½ vuccati viparibhinnan²lavaººa½. Vin²lameva vin²laka½. Paµik³latt± v± kucchita½ vin²lanti vin²laka½. Ma½sussadaµµh±nesu rattavaººassa, pubbasannicayaµµh±nesu setavaººassa, yebhuyyena ca n²lavaººassa n²laµµh±ne n²las±µakap±rutasseva chavasar²rasseta½ adhivacana½. Paribhinnaµµh±nesu vissandam±na½ pubba½ vipubba½. Vipubbameva vipubbaka½. Paµik³latt± v± kucchita½ vipubbanti vipubbaka½. Tath±r³passa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Vicchidda½ vuccati dvidh± chindanena apadh±rita½, vicchiddameva vicchiddaka½. Paµik³latt± v± kucchita½ vicchiddanti vicchiddaka½. Vemajjhe chinnassa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Ito ca etto ca vividh±k±rena soºasiªg±l±d²hi kh±yita½ vikkh±yita½. Vikkh±yitameva vikkh±yitaka½. Paµik³latt± v± kucchita½ vikkh±yitanti vikkh±yitaka½. Tath±r³passa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Vividh± khitta½ vikkhitta½. Vikkhittameva vikkhittaka½. Paµik³latt± v± kucchita½ vikkhittanti vikkhittaka½. ‘Aññena hattha½ aññena p±da½ aññena s²san’ti eva½ tato tato khittassa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Hatañca ta½ purimanayeneva vikkhittakañc±ti hatavikkhittaka½. K±kapad±k±rena aªgapaccaªgesu satthena hanitv± vuttanayena vikkhittakassa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Lohita½ kirati, vikkhipati, ito cito ca paggharat²ti lohitaka½. Paggharitalohitamakkhitassa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Pu¼av± vuccanti kimayo. Pu¼ave vikirat²ti pu¼avaka½. Kimiparipuººassa chavasar²rasseta½ adhivacana½. Aµµhiyeva aµµhika½. Paµik³latt± v± kucchita½ aµµh²ti aµµhika½. Aµµhisaªkhalik±yapi ekaµµhikassapi eta½ adhivacana½. Im±ni ca pana uddhum±tak±d²ni niss±ya uppannanimitt±nampi nimittesu paµiladdhajjh±n±nampi et±neva n±m±ni. Tattha uddhum±takanimitte appan±vasena uppann± saññ± uddhum±takasaññ±. T±ya uddhum±takasaññ±ya sampayogaµµhena sahagata½ uddhum±takasaññ±sahagata½. Vin²lakasaññ±sahagat±d²supi eseva nayo. Ya½ panettha bh±van±vidh±na½ vattabba½ bhaveyya, ta½ sabb±k±rena visuddhimagge (visuddhi. 1.103 ±dayo) vuttameva. Avases± p±¼ivaººan± heµµh± vuttanayeneva veditabb±. Kevalañhi idha, catutthajjh±navasena upekkh±brahmavih±re viya, paµhamajjh±navasena ekekasmi½ pañcav²sati ekak± honti. Asubh±rammaºassa ca ava¹¹han²yatt±, paritte uddhum±takaµµh±ne uppannanimitt±rammaºa½ paritt±rammaºa½, mahante appam±º±rammaºa½ veditabba½. Sesesupi eseva nayoti.
Iti asubh±ni subhaguºo,
dasasatalocanena thutakitti;
y±ni avoca dasabalo,
ekekajjh±nahet³ni.
Eva½ p±¼inayeneva, t±va sabb±ni t±ni j±nitv±;
tesveva aya½ bhiyyo, pakiººakakath±pi viññeyy±. (Visuddhi. 1.120).
Etesu hi yattha katthaci adhigatajjh±no suvikkhambhitar±gatt± v²tar±go viya nilloluppac±ro hoti. Eva½ santepi yv±ya½ asubhabhedo vutto, so sar²rasabh±vappattivasena ca r±gacaritabhedavasena c±ti veditabbo. Chavasar²rañhi paµik³labh±va½ ±pajjam±na½ uddhum±takasabh±vappatta½ v± siy±, vin²lak±d²na½ v± aññatarasabh±vappatta½. Iti y±disa½ y±disa½ sakk± hoti laddhu½ t±dise t±dise uddhum±takapaµik³la½ vin²lakapaµik³lanti eva½ nimitta½ gaºhitabbamev±ti sar²rasabh±vappattivasena dasadh± asubhappabhedo vuttoti veditabbo. Visesato cettha uddhum±taka½ sar²rasaºµh±navipattippak±sanato sar²rasaºµh±nar±gino sapp±ya½. Vin²laka½ chavir±gavipattippak±sanato sar²ravaººar±gino sapp±ya½. Vipubbaka½ k±yavaºapaµibaddhassa duggandhabh±vassa pak±sanato m±l±gandh±divasena samuµµh±pitasar²ragandhar±gino sapp±ya½. Vicchiddaka½ antosusirabh±vappak±sanato sar²re ghanabh±var±gino sapp±ya½. Vikkh±yitaka½ ma½s³pacayasampattivin±sappak±sanato than±d²su sar²rappadesesu ma½s³pacayar±gino sapp±ya½. Vikkhittaka½ aªgapaccaªg±na½ vikkhepappak±sanato aªgapaccaªgal²l±r±gino sapp±ya½. Hatavikkhittaka½ sar²rasaªgh±µabhedavik±rappak±sanato sar²rasaªgh±µasampattir±gino sapp±ya½. Lohitaka½ lohitamakkhitapaµik³labh±vappak±sanato alaªk±rajanitasobhar±gino sapp±ya½. Pu¼avaka½ k±yassa anekakimikulas±dh±raºabh±vappak±sanato k±ye mamattar±gino sapp±ya½. Aµµhika½ sar²raµµh²na½ paµik³labh±vappak±sanato dantasampattir±gino sapp±yanti. Eva½ r±gacaritavasen±pi dasadh± asubhappabhedo vuttoti veditabbo. Yasm± pana dasavidhepi etasmi½ asubhe seyyath±pi n±ma aparisaºµhitajal±ya s²ghasot±ya nadiy± arittabaleneva n±v± tiµµhati, vin± arittena na sakk± µhapetu½, evameva dubbalatt± ±rammaºassa vitakkabaleneva citta½ ekagga½ hutv± tiµµhati, vin± vitakkena na sakk± µhapetu½, tasm± paµhamajjh±namevettha hoti, na dutiy±d²ni. Paµik³lepi cetasmi½ ±rammaºe ‘addh± im±ya paµipad±ya jar±maraºamh± parimucciss±m²’ti eva½ ±nisa½sadass±vit±ya ceva n²varaºasant±pappah±nena ca p²tisomanassa½ uppajjati, ‘bahu½ d±ni vetana½ labhiss±m²’ti ±nisa½sadass±vino pupphacha¹¹akassa g³thar±simhi viya, ussannaby±dhidukkhassa rogino vamanavirecanappavattiya½ viya ca. Dasavidhampi ceta½ asubha½ lakkhaºato ekameva hoti. Dasavidhassapi hi etassa asuciduggandhajegucchapaµik³labh±vo eva lakkhaºa½. Tadeta½ imin± lakkhaºena na kevala½ matasar²reyeva dantaµµhikadass±vino pana cetiyapabbatav±sino mah±tissattherassa viya, hatthikkhandhagata½ r±j±na½ ullokentassa saªgharakkhitattherupaµµh±kas±maºerassa viya ca, j²vam±nakasar²repi upaµµh±ti. Yatheva hi matasar²ra½ eva½ j²vam±nakampi asubhameva. Asubhalakkhaºa½ panettha ±gantukena alaªk±rena paµicchannatt± na paññ±yat²ti.
Asubhakath±.
Ki½ pana pathav²kasiºa½ ±di½ katv± aµµhikasaññ±pariyos±n±ves± r³p±vacarappan±, ud±hu aññ±pi atth²ti? Atthi; ±n±p±najjh±nañhi k±yagat±satibh±van± ca idha na kathit±. Kiñc±pi na kathit± v±yokasiºe pana gahite ±n±p±najjh±na½ gahitameva; vaººakasiºesu ca gahitesu kes±d²su catukkapañcakajjh±navasena uppann± k±yagat±sati, dasasu asubhesu gahitesu dvatti½s±k±re paµik³lamanasik±rajjh±navasena ceva navasivathik±vaººajjh±navasena ca pavatt± k±yagat±sati gahit±v±ti. Sabb±pi r³p±vacarappan± idha kathit±va hot²ti.
R³p±vacarakusalakath± niµµhit±.