Vimokkhakath±
248. Id±ni yasm± ida½ r³p±vacarakusala½ n±ma na kevala½ ±rammaºasaªkh±t±na½ ±yatan±na½ abhibhavanato abhibh±yatanavaseneva uppajjati, atha kho vimokkhavasenapi uppajjati, tasm± tampi naya½ dassetu½ puna katame dhamm± kusal±ti-±di ±raddha½. Kenaµµhena pana vimokkho veditabboti? Adhimuccanaµµhena. Ko aya½ adhimuccanaµµho n±ma? Paccan²kadhammehi ca suµµhu vimuccanaµµho, ±rammaºe ca abhirativasena suµµhu vimuccanaµµho Pitu-aªke vissaµµha-aªgapaccaªgassa d±rakassa sayana½ viya aniggahitabh±vena nir±saªkat±ya ±rammaºe pavatt²ti vutta½ hoti. Eva½lakkhaºañhi vimokkhabh±vappatta½ r³p±vacarakusala½ dassetu½ aya½ nayo ±raddho. Tattha r³p²ti ajjhatta½ kes±d²su upp±dita½ r³pajjh±na½ r³pa½, tadassatth²ti r³p². Ajjhattañhi n²laparikamma½ karonto kese v± pitte v± akkhit±rak±ya v± karoti. P²taparikamma½ karonto mede v± chaviy± v± akkh²na½ p²taµµh±ne v± karoti. Lohitaparikamma½ karonto ma½se v± lohite v± jivh±ya v± hatthatalap±datalesu v± akkh²na½ rattaµµh±ne v± karoti. Od±taparikamma½ karonto aµµhimhi v± dante v± nakhe v± akkh²na½ setaµµh±ne v± karoti. Eva½ parikamma½ katv± uppannajjh±nasamaªgina½ sandh±yeta½ vutta½. R³p±ni passat²ti bahiddh±pi n²lakasiº±dir³p±ni jh±nacakkhun± passati. Imin± ajjhattabahiddh±vatthukesu kasiºesu jh±napaµil±bho dassito. Ajjhatta½ ar³pasaññ²ti ajjhatta½ na r³pasaññ². Attano kes±d²su anupp±ditar³p±vacarajjh±noti attho. Imin± bahiddh± parikamma½ katv± bahiddh±va paµiladdhajjh±nat± dassit±. Subhanti imin± suvisuddhesu n²l±d²su vaººakasiºesu jh±n±ni dassit±ni. Tattha kiñc±pi anto-appan±ya ‘subhan’ti ±bhogo natthi, yo pana suvisuddha½ subhakasiºa½ ±rammaºa½ katv± viharati, so yasm± ‘subhan’ti…pe… paµhama½ jh±na½ upasampajja viharati, tath± dutiy±d²ni, tasm± eva½ desan± kat±. Paµisambhid±magge pana “katha½ subhantveva adhimutto hot²ti vimokkho? Idha bhikkhu mett±sahagatena cetas± eka½ disa½…pe… viharati, mett±ya bh±vitatt± satt± appaµik³l± honti; karuº±… mudit±… upekkh±sahagatena cetas± eka½ disa½…pe… viharati, upekkh±ya bh±vitatt± satt± appaµik³l± honti, eva½ subhantveva adhimutto hot²”ti vimokkhoti (paµi. ma. 1.212) vutta½. Idha pana upari p±¼iya½yeva brahmavih±r±na½ ±gatatt± ta½ naya½ paµikkhipitv± sun²lakasup²takasulohitakasu-od±takaparisuddhan²lakaparisuddhap²takaparisuddhalohitakaparisuddha-od±takavaseneva subhavimokkho anuññ±to. Iti kasiºanti v± abhibh±yatananti v± vimokkhoti v± r³p±vacarajjh±nameva Tañhi ±rammaºassa sakalaµµhena kasiºa½ n±ma, ±rammaºa½ abhibhavanaµµhena abhibh±yatana½ n±ma, ±rammaºe adhimuccanaµµhena paccan²kadhammehi ca vimuccanaµµhena vimokkho n±m±ti vutta½. Tattha kasiºadesan± abhidhammavasena, itar± pana suttantadesan±vasena vutt±ti veditabb±. Ayamettha apubbapadavaººan±. Ekekasmi½ pana vimokkhe pathav²kasiºe viya pañcav²sati pañcav²sat²ti katv± pañcasattati navak± veditabb±.
Vimokkhakath±.